Nowość na giełdzie w Warszawie. GPW wprowadza rozwiązania znane z zagranicy

Na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie niedawno zadebiutował pierwszy w historii tematyczny ETF - Future of Defence UCITS ETF, który został wyemitowany przez HANetf ICAV (irlandzki fundusz, który jest pionierem na rynku europejskim w dostarczaniu tego typu rozwiązań).

Fundusz zapewnia ekspozycję na sektor nowoczesnych technologii obronnych, w tym cyberbezpieczeństwa. Jest to jednocześnie już piętnasty ETF na GPW, z którego mogą skorzystać inwestorzy w Polsce.

Czym są jednak fundusze ETF i czy warto inwestować w tego rodzaju instrumenty?

ETF (Exchange Traded Fund) to, jak sama nazwa wskazuje, fundusz notowany na giełdzie. Jest to rodzaj koszyka, do którego wkłada się różne aktywa finansowe np. akcje i obligacje. Obecnie ETF to jeden z najpopularniejszych instrumentów finansowych na świecie, które są dostępne również na warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych.

Nie są to jednak niszowe instrumenty na GPW. Miesięczny obrót ich na naszej giełdzie wynosi około 200 mln zł i zbliża się pod tym względem do transakcji notowanych na NewConnect, gdzie jest ponad 350 spółek.

Skład portfela ETF-u jest publicznie dostępny, a to oznacza, że inwestor wie, w jakie aktywa inwestuje. Inwestując w ETF oparty o giełdowe indeksy, nie kupuje się akcji jednej konkretnej spółki, ale zyskuje się udział w całym koszyku akcji różnych firm, które wchodzą w skład danego indeksu. Dzięki temu można ograniczyć ryzyko w porównaniu do inwestowania w pojedynczą spółkę. ETF-y w porównaniu do tradycyjnych funduszy inwestycyjnych charakteryzują się zazwyczaj niższymi opłatami za zarządzanie.

- Warto sprawdzić, co wchodzi w skład danego funduszu. Jeśli ETF śledzi konkretny indeks (np. WIG20), będzie inwestował w spółki w nim notowane. Jeśli jednak kupującego interesuje fundusz tematyczny np. technologiczny, to powinien upewnić się, że spółki w jego portfelu pasują do jego strategii inwestycyjnej. Należy pamiętać, że czasem ETF musi kupić akcje spółki tylko dlatego, że jest ona częścią danego indeksu, nawet jeśli jej fundamenty są słabe - podkreśla w rozmowie ze Strefą Biznesu Michał Stajniak, wicedyrektor działu analiz XTB.

Na GPW w Warszawie notowane są zarówno tradycyjne ETF-y pasywnie naśladujące indeksy ( lub od niedawna tematyczny jak Future of Defence), jak i ETF-y, które pozwalają na wykorzystanie w inwestowaniu indeksowym dźwigni na rynku kasowym zarówno w odniesieniu do polskich, jak i zagranicznych indeksów.

Do pasywnych należą polskie akcje - WIG20TR, mWIG40TR, sWIG80TR - wszystkie to indeksy dochodowe, uwzględniające wypłatę dywidendy przez spółki, o czym informuje dodany do nazwy indeksu skrót TR. Zagraniczne akcje - S&P 500, DAX, Nasdaq (część z nich z zabezpieczonym ryzykiem walutowym) i obligacje - indeks TBSP, GPWB-BWZ (indeksy polskich obligacji skarbowych).

Z kolei tradingowe ETF, czyli takie, które pozwalają wykorzystać krótkoterminowe wydarzenia rynkowe są na: WIG20LEV (lewar x2), WIG20short, Nasdaq-100 3x lev i Nasdaq-100 2x short.

Na GPW notowane są również ETC (Exchange Traded Commodity). Działają podobnie do ETF-ów, ale zamiast śledzić indeksy akcji, ich celem jest odzwierciedlenie cen konkretnego surowca lub grupy surowców. Dostępne na warszawskiej giełdzie na przykład ETC na złoto fizyczne jest pozyskiwane w sposób odpowiedzialny i przechowywane w Brytyjskiej Mennicy Królewskiej. Produkt ten jest w pełni zabezpieczony fizycznym kruszcem, a inwestorzy mają możliwość wymiany go na fizyczne sztabki złota lub monety bulionowe. W tym ostatnim przypadku oczywiście jest konieczny bezpośredni kontakt z emitentem.

IKE (Indywidualne Konto Emerytalne) i IKZE (Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego) to specjalne konta inwestycyjne, które pozwalają oszczędzać na emeryturę, oferując dodatkowe korzyści w postaci ulg podatkowych i preferencyjnego opodatkowania przy wypłacie środków.

Według GPW, ETF-y są obecnie jednymi z najchętniej wybieranych instrumentów przez posiadaczy emerytalnych rachunków IKE oraz IKZE. Połączenie rachunków IKE i IKZE z ETF-ami stanowi atrakcyjną opcję dla osób planujących długoterminowe inwestycje emerytalne.

Należy pamiętać, że jeśli chcemy inwestować w ETF-y notowane na GPW (i nie tylko) konieczne jest posiadanie rachunku maklerskiego.

Inwestowanie w ETF-y na GPW wiąże się z kilkoma rodzajami kosztów. Pierwszym z nich są prowizje maklerskie. Są to opłaty pobierane przez domy i biura maklerskie za realizację zleceń kupna i sprzedaży ETF-ów.

Prowizja od transakcji - wynosi najczęściej minimum 14 zł (0,29% od wartości transakcji). Opłata za zarządzanie uwzględniona w wycenie funduszu to zazwyczaj mniej niż 0,5%, a wiele funduszy ETF pobiera opłaty nawet mniejsze niż 0,1%.

Fundusze ETF pobierają na ogół roczną opłatę za zarządzanie, która właśnie jest już najczęściej uwzględniona w wycenie jednostek funduszu. Zazwyczaj są one niższe niż w tradycyjnych funduszach inwestycyjnych.

W Polsce mamy kilkanaście funduszy ETF notowanych na GPW, ale inwestor nie musi się ograniczać tylko do krajowego rynku.

Europejscy inwestorzy mają utrudniony dostęp do amerykańskich ETF-ów, co wynika z regulacji Unii Europejskiej z 2018 roku. Aby fundusz mógł być dostępny w Europie, musi dostarczyć tzw. Kluczowy Dokument Informacyjny (KID). Amerykańskie instytucje nie przygotowują takich dokumentów, co sprawia, że w Europie dominują fundusze typu UCITS.

Michał Stajniak z XTB zwraca uwagę, że chociaż amerykańskie ETF-y często mają niższe opłaty (TER - Total Expense Ratio), różnice te stopniowo maleją.

- Przykładowo, popularny amerykański Vanguard S&P 500 ETF (VOO) ma TER na poziomie 0,03%, podczas gdy jego europejski odpowiednik Vanguard S&P 500 UCITS ETF (VUAA) ma TER 0,07%. Dodatkową zaletą funduszy UCITS jest korzystniejsze traktowanie w kontekście podatku od spadków - powiedział także Stajniak.

Według niego ominięcie tych ograniczeń jest możliwe, ale zazwyczaj skomplikowane i dostępne tylko dla nielicznych (np. po uzyskaniu statusu inwestora profesjonalnego). Z tego powodu, większość polskich inwestorów wybiera fundusze notowane na europejskich giełdach.

Należy jednak pamiętać, że inwestując w fundusze ETF notowane na innych rynkach musimy wziąć pod także uwagę ryzyko kursowe.

Według danych XTB tzw. TOP5 najpopularniejszych ETF-ów wśród polskich klientów w pierwszym półroczu 2025 r. były: SXR8 DE, IUSQ DE, EUNL DE, SXRV DE, CSPX UK.

Jak na razie dominują więc ETF z Niemiec, ale warto zwrócić uwagę, że nasz rynek dopiero rozpoczyna "przygodę" z tymi funduszami i ma to się szybko zmienić.

- Jednym z celów Giełdy zawartych w kierunkach nowej strategii, jest zwiększenie dostępności nowoczesnych narzędzi inwestycyjnych oraz wspieranie rozwoju długoterminowych inwestycji w Polsce. ETF-y notowane na GPW to rozwiązanie, które umożliwia inwestorom dywersyfikację portfela, przy jednoczesnym udziale w rozwoju polskiej gospodarki. Poprzez dostęp do kluczowych indeksów, takich jak WIG20TR, mWIG40TR czy sWIG80TR, obejmujących największe i średnie spółki z różnych sektorów, inwestorzy mogą korzystać ze wzrostu krajowego rynku oraz dywidend wypłacanych przez spółki. Liczymy, że domy i biura maklerskie włączą się w naszą inicjatywę - powiedział niedawno Michał Kobza, członek zarządu GPW.