Ultraprzetworzone jedzenie sprzyja przedwczesnej śmierci

Według autorów badań ustalenia wzmacniają apel o globalne działania na rzecz ograniczenia konsumpcji UPF, wspierane przez polityki regulacyjne i fiskalne sprzyjające zdrowszemu środowisku żywieniowemu.

UPF to przemysłowe produkty gotowe do spożycia lub podgrzania, wytwarzane z wyizolowanych składników pochodzenia spożywczego lub syntetyzowanych w laboratoriach, które zawierają niewielkie ilości lub nie zawierają wcale żywności w formie nieprzetworzonej. Produkty te stopniowo wypierają tradycyjne posiłki przygotowywane ze świeżych i minimalnie przetworzonych składników.

- UPF wpływają na zdrowie nie tylko z powodu wysokiej zawartości szkodliwych składników odżywczych (takich jak sód, tłuszcze trans i cukier), ale również z powodu zmian zachodzących w żywności podczas przetwarzania przemysłowego oraz zastosowania sztucznych składników, takich jak barwniki, aromaty, słodziki, emulgatory i wiele innych dodatków i środków technologicznych. Dlatego ocena zgonów ze wszystkich przyczyn związanych ze spożyciem UPF pozwala oszacować ogólny wpływ przemysłowego przetwarzania żywności na zdrowie - mówi dr Eduardo Augusto Fernandes Nilson z Fundacji Oswaldo Cruza w Brazylii.

Wcześniej badano głównie poszczególne czynniki ryzyka dietetycznego, a nie na wzorce żywieniowe, teraz zebrano dane z ogólnokrajowych badań dietetycznych i dane o śmiertelności z ośmiu krajów, łącząc wzorce żywieniowe - z uwzględnieniem skali i celu przetwarzania przemysłowego - ze śmiercią z jakiejkolwiek przyczyny.

- Najpierw oszacowaliśmy liniową zależność między udziałem UPF w diecie a śmiertelnością ogólną - każdemu 10-procentowemu wzrostowi udziału UPF w diecie towarzyszy 3-procentowy wzrost ryzyka zgonu jakiejkolwiek przyczyny w badanym okresie. Następnie, używając względnego ryzyka oraz danych o spożyciu żywności w poszczególnych krajach, opracowaliśmy model, który oszacował, że odsetek przedwczesnych zgonów możliwych do uniknięcia, przypisywanych spożyciu UPF, może wynosić od 4 proc. w krajach o niskim spożyciu UPF do niemal 14 proc. w krajach o najwyższym spożyciu. Przykładowo, w 2018 roku w USA 124 tysiące przedwczesnych zgonów można było przypisać spożyciu UPF - wyjaśnia dr Nilson.

Wysokie spożycie UPF zostało powiązane z 32 różnymi chorobami, w tym chorobami sercowo-naczyniowymi, otyłością, cukrzycą, niektórymi nowotworami i depresją. Według autorów zmniejszenie konsumpcji UPF powinno stać się globalnym priorytetem w polityce żywieniowej.

- Niepokojące jest to, że podczas gdy w krajach wysokorozwiniętych spożycie UPF jest już wysokie, ale od ponad dekady względnie stabilne, w krajach o niskich i średnich dochodach spożycie stale rośnie. Oznacza to, że chociaż obecne obciążenie zdrowotne w krajach wysokorozwiniętych jest większe, to w pozostałych krajach szybko rośnie. To dowód na to, że polityki zniechęcające do spożycia UPF są pilnie potrzebne na całym świecie, promując tradycyjne wzorce żywieniowe oparte na lokalnych, świeżych i minimalnie przetworzonych produktach - wskazuje dr Nilson.

Na podstawie:

Global Study Links Consumption of Ultra-Processed Foods to Preventable Premature Deaths