W walce z bólem fizycznym pomoże psycholog lub aplikacja

Ból pleców, migreny, zapalenie stawów, długotrwałe objawy po wstrząśnieniu mózgu, powikłania po leczeniu raka - to tylko niektóre schorzenia związane z bólem przewlekłym, który dotyka co piątą osobę dorosłą, a na który leki nie zawsze są skuteczne.

Badanie dostarcza wiedzy o tym, jak konkretne formy terapii psychologicznej mogą łagodzić taki ból - poprzez fizyczne zmiany w mózgu.

- Tradycyjnie, gdy kogoś coś boli, idzie do lekarza, który zazwyczaj przepisuje leki przeciwbólowe. Ale w przypadku bólu przewlekłego leki często nie działają dobrze i wielu lekarzy szuka innych metod leczenia. Terapia psychologiczna jest jedną z alternatyw i jesteśmy teraz o krok bliżej do zrozumienia, jak dokładnie działa - mówi prof. psychologii Lene Vase.

To, że psychoterapia może łagodzić ból, nie jest niczym nowym. Nowością jest jednak szczegółowe naukowe wyjaśnienie tego zjawiska.

- Potrzebujemy więcej badań, aby z naukową pewnością wskazać, które dokładnie elementy terapii psychologicznej wpływają na mózg i w jaki sposób. Jednak przedstawiana teraz analiza dostarcza jasnych wskazówek, które konkretne elementy terapii są najważniejsze i jak wiążą się ze zmianami w przetwarzaniu bólu przez mózg i rdzeń kręgowy - wyjaśnia prof. Lene Vase.

Profesor Vase zwraca uwagę na terapię poznawczo-behawioralną (CBT) jako metodę, która wykazuje wyraźne efekty. Terapia ta koncentruje się m.in. na zmianie automatycznych wzorców myślenia - czyli myśli i uczuć pojawiających się, gdy nie myślimy aktywnie, a mózg działa na "autopilocie".

W takim stanie aktywna jest tzw. sieć stanu domyślnego (default mode network). Ta sieć wchodzi w interakcje z innymi obszarami mózgu bezpośrednio związanymi z bólem i emocjami. Jak się okazuje, aktywność tych sieci zmienia się, gdy ludzie zmieniają swoje wzorce myślenia i emocje poprzez terapię.

- Kiedy odczuwasz ból, łatwo może on przejąć kontrolę nad twoim życiem. Martwisz się, jak wpłynie to na pracę, rodzinę, unikasz rzeczy, które kiedyś sprawiały radość. Jeśli uda się rozluźnić te myśli i emocje oraz wrócić do normalnego życia, widać to w mózgu: mniej bólu, lepsza jakość życia - wskazuje prof. Vase.

Profesor Vase uważa, że nową wiedzę można aktywnie wykorzystać - zarówno przez psychologów i lekarzy, jak i samych pacjentów.

- Najwięcej wiemy na temat efektów spotkań twarzą w twarz z psychologiem, ale niestety nie ma ich wystarczająco dużo, by pomóc wszystkim cierpiącym na ból. Na szczęście wygląda na to, że lekarze, fizjoterapeuci i pielęgniarki również mogą pomóc pacjentom zmieniać sposób myślenia. A niektórzy być może poradzą sobie sami - na przykład korzystając z aplikacji - radzi prof. Vase.

Obecnie dostępnych jest już ponad 500 aplikacji służących do psychologicznego łagodzenia bólu. Ich skuteczność nie została jednak jeszcze w pełni potwierdzona.

- Dopóki nie będziemy mieli twardych dowodów naukowych, osobiście wybrałabym aplikację opartą na terapii poznawczo-behawioralnej - mówi profesor Vase.

Na podstawie:

Relieve your pain with a psychologist or an app