Na Podkarpaciu coraz więcej mężczyzn korzysta z urlopu rodzicielskiego

Jak podaje Zakład Ubezpieczeń Społecznych, w 2024 roku w województwie podkarpackim z urlopu rodzicielskiego skorzystało 3 320 ojców. Dla porównania w tym okresie z taką formę wsparcia wybrało 35 895 matek dzieci.

W 2023 r. ojców korzystających z urlopu rodzicielskiego było 981, a kobiet 29 854. We wcześniejszych latach panów korzystających z urlopu rodzicielskiego było zdecydowanie mniej.

Podobna tendencja obserwowana jest w skali całego kraju. W 2024 r. z urlop rodzicielski wybrało 61 083 panów oraz 651 661 kobiet. W 2023 roku 22 183 mężczyzn oraz 697 530 kobiet.

Mężczyzna może brać urlop rodzicielski, jeśli spełnia określone warunki. Od 26 kwietnia 2023 roku, ojciec ma prawo do 9 tygodni urlopu rodzicielskiego, niezależnie od tego, czy matka pracuje. Wcześniej, ojciec mógł skorzystać z części urlopu macierzyńskiego (po 14 tygodniach od urodzenia dzieciak) lub urlopu rodzicielskiego, jeśli matka wróciła do pracy lub nie miała prawa do tego urlopu. Wprowadzona w 2023 roku zmiana wpłynęła na nagły wzrost popularności wśród mężczyzn tej formy opieki nad dzieckiem. 

Aby skorzystać z urlopu, ojciec musi być zatrudniony lub opłacać składki chorobowe do ZUS. Ojciec może wybrać, kiedy skorzystać z urlopu, w jakiej części i czy równocześnie z matką.

Urlop ojcowski to inne świadczenie. Jego wymiar wynosi 14 dni, można go wykorzystać w pierwszym roku urodzenia dziecka.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych, już kolejny raz z Fundacją Share the Care rozpoczął współpracę z organizacjami rządowymi, pozarządowymi i pracodawcami, która promuje równość rodzicielską i zawodową.

- Opieka rodzicielska jest jednym z najważniejszych czynników nierówności między płciami. Badacze z całego świata wciąż odnotowują zjawisko tzw. motherhood penalty, czyli kary za macierzyństwo – na rynku pracy matki mają niższe zarobki niż ojcowie. Odmienne traktowanie pracowników ze względu na płeć widać też w różnicach w wysokości emerytur, innym prawie do ubezpieczeń społecznych i możliwościach uczestnictwa w życiu publicznym oraz nierównych szansach na rozwój osobisty - twierdzą eksperci Fundacji Share the Care.

Odpowiedzią na ten problem jest zakrojona na szeroką skalę polityka państwa, która obejmuje m.in. regulacje płatnych urlopów rodzicielskich dla ojców. W kwietniu 2023 weszła w Polsce w życie ustawa wdrażająca unijną dyrektywę work-life balance. Jej celem jest wspieranie równości płci we wszystkich obszarach życia.

Jednak działacze fundacji twierdzą, że sama zmiana prawa niewiele zmieni.

- Aby rodzice rzeczywiście korzystali z nowych świadczeń, ważna jest edukacja rodziców i pracodawców na temat zmian w prawie i celów, jakim one służą. W tej materii ZUS ma do odegrania kluczową rolę, bo jest podstawowym i wiarygodnym źródłem informacji dla młodych rodziców i pracodawców oraz obsługuje transfery związane z rodzicielstwem. Podpisanie umowy partnerskiej z ZUS to dla nas bardzo ważny krok, bo wierzymy, że razem możemy znacznie szybciej budować równość rodzicielską w Polsce – z korzyścią dla kobiet, mężczyzn, dzieci i całego społeczeństwa - twierdzi Karolina Andrian, prezeska Fundacji Share the Care.

- Zmiany, które są wprowadzane w Kodeksie pracy, pokazują, że coraz bardziej dostrzegamy równą rolę matek i ojców w życiu dzieci. Te zmiany są zgodne z aspiracjami Polek i Polaków. Cieszymy się, że wspólnie z Fundacją Share the Care, która promuje partnerski model rodziny oraz podział urlopów rodzicielskich, będziemy mogli wspólnie zwiększać świadomość prawą wśród rodziców i pracodawców na temat świadczeń, które wspierają równość w domu i w pracy – mówi Mariusz Jedynak, członek zarządu nadzorujący pion Administracji i Zamówień Publicznych w ZUS.