Redukcja budżetu WPR. Co to oznacza dla polskich rolników?

Brakujące środki teoretycznie mogłyby zostać uzupełnione przez fundusze krajowe i regionalne. Jednak większość państw członkowskich – w tym Polska – boryka się z wysokimi deficytami budżetowymi oraz rosnącymi wydatkami na obronność. W praktyce oznacza to, że możliwości realnego wsparcia rolnictwa ze strony budżetów krajowych będą bardzo ograniczone.

Sytuację komplikuje fakt, że równolegle Komisja Europejska forsuje kolejne umowy o wolnym handlu, m.in. z krajami Ameryki Południowej. Zwiększony import tańszej żywności z zewnątrz wywrze dodatkową presję na ceny płodów rolnych w UE, co pogorszy konkurencyjność europejskich producentów.

W obliczu tych wyzwań kluczowe staje się skierowanie dostępnych środków do faktycznych producentów żywności. Z tego względu Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi przygotowało projekt ustawy wzmacniającej pozycję rolników aktywnych zawodowo. Obecnie trwają jej konsultacje, w których uczestniczy m.in. Wielkopolska Izba Rolnicza.

Projekt definiuje aktywnego rolnika jako osobę, która w roku poprzedzającym złożenie wniosku:

• poniosła koszty prowadzenia działalności rolniczej lub
• uzyskała przychód ze sprzedaży własnych produktów rolnych

w wysokości proporcjonalnej do wielkości gospodarstwa.

Spełnienie wymogów ma być weryfikowane przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR). Duża część rolników zostanie zakwalifikowana automatycznie, np. posiadacze zwierząt (min. 0,3 DJP/ha), beneficjenci płatności związanych z produkcją, ekoschematów, programów rolno-środowiskowych, premii dla małych gospodarstw i młodych rolników czy dopłat do materiału siewnego.

Pozostali rolnicy będą zobowiązani do przedstawienia dokumentów potwierdzających poniesione koszty lub uzyskane przychody, w terminie do 30 września danego roku. Szczegółowe zasady (m.in. wysokość kosztów i przychodów oraz wykaz wymaganych dokumentów) zostaną określone w rozporządzeniu ministra rolnictwa.

Podczas posiedzenia Komisji ds. legislacji i aktów prawnych w dniu 11 września br., pod przewodnictwem Janiny Pawełczyk, Wielkopolska Izba Rolnicza przedstawiła swoją opinię do projektu. Prezes Izby, Mieczysław Łuczak, podkreślił, że nowe przepisy mają kluczowe znaczenie dla dochodów rolników faktycznie prowadzących produkcję.

Zaznaczył również, że równolegle opracowywana jest ustawa dotycząca dzierżaw rolniczych, która ma być spójna z regulacjami dotyczącymi aktywnego rolnika. Jej celem jest zagwarantowanie, że wnioski o dopłaty będą składali ci, którzy realnie uprawiają ziemię i produkują żywność, a nie właściciele gruntów nieprowadzący działalności.