Babice: 35 mln zł na renowację Zamku Lipowiec. Nowe życie średniowiecznej warowni

Zamek Lipowiec to jedna z najbardziej rozpoznawalnych ruin średniowiecznych w regionie. Jego historia sięga XIII wieku, kiedy to na wzgórzu istniała jeszcze drewniana strażnica. Z czasem budowla została przebudowana przez biskupów krakowskich na potężny kamienny zamek, pełniący funkcje obronne, administracyjne, a także - w późniejszych wiekach - penitencjarne. Choć w XVIII wieku popadł w ruinę, do dzięki późniejszym pracom renowacyjnym dziś stanowi atrakcję turystyczną i świadectwo bogatej historii regionu.

W ostatnich latach na zamku ruszyły kolejne, ważne prace. Roboty prowadzone w latach 2022-2023 miały charakter zabezpieczający - konieczne było wzmocnienie murów obronnych i głównej bramy, odnowienie pomieszczeń parterowych, w tym dawnej wozowni, a także rekonstrukcja ciągu komunikacyjnego prowadzącego na wieżę. Dzięki temu możliwe było ponowne udostępnienie obiektu turystom po przerwie, gdy z powodu odpadających fragmentów murów wstęp na teren ruin stał się zbyt niebezpieczny.

Kolejny etap renowacji jest znacznie bardziej kompleksowy i ambitny. Projekt pod nazwą "Zamek Lipowiec - klucz do wielkich historii" zakłada gruntowną konserwację i przebudowę obiektu wraz z zagospodarowaniem otoczenia. W planach znajduje się m.in. wymiana drewnianego dachu, zadaszenie kaplicy i głównej klatki schodowej, wykonanie szczelnej izolacji przeciwwodnej oraz rekonstrukcja pomostu prowadzącego do bramy głównej. Istotnym elementem będzie także przygotowanie ścieżki edukacyjnej z ekspozycją roślinności, a na terenie pobliskiego skansenu - remont dwóch zabytkowych stodół.

W ramach projektu powstanie również nowoczesna wystawa poświęcona postaciom historycznym związanym z zamkiem, w tym biskupowi Muskacie, który w średniowieczu odegrał ważną rolę w jego rozbudowie. Ekspozycja ma przybliżyć nie tylko samą architekturę, lecz także znaczenie Lipowca w historii Polski. Co więcej, przewidziane są szkolenia dla pracowników z zakresu dostępności oraz kurs Polskiego Języka Migowego, co pozwoli dostosować obiekt do potrzeb szerszego grona odbiorców.

Jednym z najciekawszych rozwiązań, jakie zaplanowano, są tzw. "ukryte dachy" - nowoczesne konstrukcje ze szkła, które nie będą widoczne z zewnątrz, a jednocześnie ochronią wnętrza przed deszczem i śniegiem. Dzięki temu możliwe stanie się wykorzystanie większej liczby pomieszczeń na cele wystawiennicze, w tym sali biskupiej, która dotąd przykryta była jedynie prowizorycznym zadaszeniem.

Całkowita wartość przedsięwzięcia wynosi blisko 35 mln zł, z czego ponad 25 mln zł pochodzi z dofinansowania unijnego. Zakończenie prac przewidziano na wrzesień 2028 roku.

Pozostała kwota, czyli 10 mln zł pochodzić będzie od Marszałka Województwa Małopolskiego - tłumaczy Marek Bębenek, dyrektor Muzeum Małopolski Zachodniej w Wygiełzowie.

Po zakończeniu renowacji Zamek Lipowiec stanie się nie tylko bezpieczniejszym i atrakcyjniejszym celem turystycznym, ale także miejscem, w którym historia zostanie zaprezentowana w nowoczesnej formie, łączącej tradycję z edukacją i nowoczesnymi rozwiązaniami konserwatorskimi.