Jezioro Mucharskie i jego tajemnica. Na jego dnie kiedyś istniała wieś

Położona nad brzegami Skawy wieś, której początków należy szukać w 1300 roku, musiała zniknąć z powierzchni ziemi. Utworzenie zbiornika retencyjnego na rzece Skawie było ważniejsze niż istniejące tu gospodarstwa. Budowana przez prawie trzydzieści lat zapora w Świnnej Porębie powstała, by ochronić przed powodziami miejscowości położone nie tylko przy Skawie ale i Wiśle.

10 lat temu, w 2015 roku mieszkańcy Skawiec symbolicznie pożegnali się ze swoją wsią. Już wtedy teren pod Jezioro Mucharskiej by wyrównany, domy - oprócz dwóch - były wyburzone. Nad brzegu przyszłego jeziora zorganizowano spotkanie z wystawę zdjęć.

- Przed tą smutną dla nas, mieszkańców, chwilą chcemy się z naszą starą wsią pożegnać - mówiła Ewa Czaicka, która razem z krakowskim fotografem Tomaszem Wiechem była autorką wystawy "Tu na dole były Skawce".

Ludzie przyszli. Szukali pamiątek przeszłości, wskazywali palcem na nieistniejące już domostwa, wspominali. Niektórzy popłakiwali

- Urodziłam się w Skawcach. Mój dom był tutaj, jak te dwa słupy. Właśnie bez sobie urwałam w ogródku. Tu zostało nasze serce - mówiła do reportera Gazety Krakowskiej Barbara Konrad z domu Nizińska, która aby pożegnać stare śmieci przyszła z siostrą Haliną Grzesło, także urodzoną w Skawcach i znajomą Janiną Błachut z domu Kołodziejczyk.

Polonistka Ewa Czaicka, której rodzinny dom stał niedaleko stacji kolejowej w Skawcach długo wylicza zalety wsi. Życie swej ukochanej miejscowości dokumentowała od dawna. Bo jak tłumaczyła kto tam będzie po latach pamiętał, że pola były za Sztręką, za Wodą, na Końskiej Krzywdzie, na Pańskim, na Ogrodach, u Pana Jezusa, że mieszkało się na Nizieniu, w czerwonej Glinie, w dolinie Bochenkowej, Ogrodach w Siedlisku.

Jak relacjonował dziennikarz Gazety Krakowskiej z opowieści usłyszanych od miejscowych, w czasie wojny w Skawcach był posterunek straży granicznej i knajpa. Po wojnie budynek kupiła GS Wadowice. Piętro budynku wynajęła milicji, która tam założyła posterunek, a na dole urządzono restaurację. W barze rezydowała pani Łopatowa, a restauracja cieszyła się wielkim powodzeniem, gdy pyszne, domowe obiady gotowała pani Dębińska. Skawce przeżywały lata powodzenia jako wieś letniskowa.

W Skawcach była stacja kolejowa, szkoła, dom ludowy, boisko sportowe, kapliczka, jeździły PKSy.

Od 1963 roku nie wolno było budować w Skawcach nowych domów. Domy popadały w ruinę, bo też nie było wiadomo, czy remontować, jak była groźba wyprowadzki. Budowa zapory ruszyła dopiero w 1986 roku, przerywano ją kilkakrotnie z braku pieniędzy.

Jezioro Mucharskie powstało przez spiętrzenie zaporą wody na rzece Skawie na granicy powiatów wadowickiego i suskiego. Swoim zasięgiem obejmuje gminy: Mucharz, Stryszów i Zembrzyce.

• Zamysł powstania jeziora zaporowego w miejscu podwadowickiej wsi powstał jeszcze w latach dwudziestych XX w., a wrócono do niego po wojnie. Prace nad budową tamy ruszyły w połowie lat osiemdziesiątych. W końcu maja 1988 r. zlikwidowano ruch kolejowy na odcinku linii nr 103 Wadowice - Skawce, a w kwietniu 1992 r. linię rozebrano.
• Z powodu kłopotów finansowych, związanych z przemianami gospodarczymi po 1989, prace się opóźniały. W związku z kryzysem finansowym budowę zbiornika wstrzymano w 2009 roku. W 2010 rząd podjął decyzję o ukończeniu tej inwestycji do roku 2015.
• 10 października 2015 roku oficjalnie otwarto wybudowaną zaporę, choć inwestycja nadal była niedokończona i nie było możliwe zalewanie zbiornika. Konieczne było umocnienie osuwisk, wybudowanie nowych dróg omijających zalewany teren, rozbiórka mostu położonego na tym terenie i wysiedlenie ostatniej rodziny zamieszkałej na obszarze przyszłego zalewu. 13 maja 2016 sejm uchwalił ustawę o dokończeniu budowy.
• We wrześniu 2016 ostatnia, sześcioosobowa rodzina mieszkająca w Skawcach na dnie przyszłego zbiornika podpisała ze Starostwem Powiatowym w Wadowicach porozumienie dotyczące dobrowolnego opuszczenia ich domu. Został on w całości przejęty przez Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Krakowie, a rodzina przeprowadziła się do mieszkania komunalnego, które zapewniła jej gmina Mucharz.
• 25 października 2016 roku zamknięto drogę łączącą Mucharz z Zagórzem, jeden z ostatnich elementów pozostałych na dnie przyszłego zbiornika. Rozpoczęto fizyczną likwidację trasy, łącznie z dawnym mostem kolejowym nad Skawą.
• Jesienią 2018 r. oficjalnie ustalono nazwę zbiornika na Jezioro Mucharskie. Wysoka na 50 m zapora spiętrza 161 mln m sześciennych wody tworząc powierzchnię jej lustra 10,35 km kwadratowych na wysokości 311,8 m n.p.m.

Zasadnicza część wsi, położona nad rzeką Skawą, została wysiedlona i zatopiona w związku z budową zapory i powstaniem jeziora. Pozostała część wsi, położona wyżej, nadal istnieje.