Poznań: Kiedyś symbol nowoczesności, dziś ruina. Opuszczona elektrownia na Garbarach
Na Ostrowie Tumskim w Poznaniu stoi opuszczona elektrociepłownia Garbary. To jedna z największych zabytkowych industrialnych budowli dwudziestolecia międzywojennego na terenie miasta. Elektrociepłownia działała do 2016 roku. Jakie są plany względem niej i jak wygląda teraz?
Elektrownia została wybudowana w północnej części Ostrowa Tumskiego, na rzecznym cyplu. Znajduje się o kilkaset metrów na północ od zabytkowej części Ostrowa, oddzielona torami kolejowymi. Budynek leży w bezpośrednim sąsiedztwie rzeki Warta. Znajduje się na uboczu historycznej części miasta.
Historia elektrowni Garbary w Poznaniu
Elektrownia Garbary została uruchomiona 23 listopada 1929 roku. Dla mieszkańców przedwojennego Poznania była monumentalnym symbolem nowoczesności.
Na otwarciu przemówił ówczesny prezydent Poznania Cyryl Ratajski. - Na miejscu gdzie stała warownia pruska, wzniesiono potężną świątynię pracy - mówił.
Elektrownia powstawała w 3 etapach. W pierwszej fazie budowy kompleksu uruchomiono ujęcie wody ze stacją pomp i filtrami mechanicznymi czerpanej z Warty wody, kotłownię parową, siłownię parową z turbogeneratorami, nastawnię elektryczną, a także osobną rozdzielnię prądu 6 kV. Czerpana z rzeki woda była oczyszczana mechanicznie na dwóch bębnowych filtrach sitowych, dalej była tłoczona za pomocą pomp elektrycznych do zasilania kotłów parowych i chłodzenia pary odlotowej z turbin. Pierwsze kotły parowe nie zachowały się, natomiast zachowały się kotły parowe, zbudowane w latach 1941–1942. Ostateczna realizacja projektu z drugiej połowy lat dwudziestych nastąpiła w 1952 roku. W 1954 roku ostatecznie wyłączono starą elektrownię na ul. Grobla. Garbary stały się jedynym producentem prądu w mieście.
Oto opuszczona elektrownia w Poznaniu. Mamy zdjęcia ze środka:
W 1965 roku przekształcono "Garbary" w elektrociepłownię, czyli dotychczasową produkcję energii elektrycznej zamieniono na produkcję energii cieplnej w postaci gorącej wody.
Z biegiem czasu elektrociepłownia przestała spełniać dotychczasowe funkcje produkcyjne, dlatego na północnym wschodzie Poznania w latach 70. XX wieku rozpoczęto budowę nowej Elektrociepłowni Karolin.
Elektrociepłownia Garbary zakończyła swoją działalność w 2016 roku.
Zniszczenie elektrociepłowni Garbary podczas II wojny światowej
Strategiczne znaczenie elektrowni spowodowało, że podczas walk o Poznań w 1945 roku doszło do poważnych zniszczeń obiektu. Działania wojenne, a zwłaszcza intensywne walki w okolicy Cytadeli spowodowały czasowe wyłączenie produkcji. Przerwa w dostawie energii elektrycznej trwała niespełna 20 dni.
Zobacz także: Tak wygląda ukryty dworek w Poznaniu. Mało kto o nim wie. Jest malowniczy i ma ciekawą historię
Elektrociepłownia Garbary teraz
W 2019 roku spółka Robyg wykupiła działkę wraz ze znajdującą się na niej konstrukcją dawnej elektrowni. Spółka planuje wybudowanie na tym terenie osiedli mieszkaniowych. Komin obecnie już nie istnieje. W nocy 15 listopada 2020 roku został wysadzony. W planach jest przekształcenie całego terenu poprzemysłowego w dzielnicę mieszkaniowo-usługową. Najważniejsze budynki kompleksu (hala elektrowni, kotłownia czy reduta fortu Roon) według rozporządzenia konserwatora zabytków będą musiały pozostać.
