Będzin: GIOŚ wstrzymał gigantyczną karę dla EC Zagłębie Dąbrowskie

GIOŚ jednoznacznie wskazał w uzasadnieniu, że konieczność uiszczenia kary w takiej wysokości groziłaby natychmiastowym ogłoszeniem upadłości, a w konsekwencji doprowadziłaby do przerwania dostaw ciepła dla dziesiątek tysięcy gospodarstw domowych oraz wielu instytucji publicznych, w tym szkół i szpitali w Zagłębiu Dąbrowskim. W praktyce oznaczałoby to realne widmo zimnych kaloryferów jeszcze tej zimy.

GIOŚ potwierdził również, że ECZD pełni rolę przedsiębiorstwa o strategicznym znaczeniu dla bezpieczeństwa energetycznego regionu. Znajduje to potwierdzenie w decyzji wojewody śląskiego, dotyczącej infrastruktury krytycznej oraz w decyzji ministra Energii uznającej spółkę za operatora usługi kluczowej.

Wstrzymanie wykonania decyzji nie rozstrzyga sprawy co do meritum. Zapewnia jednak niezbędną ochronę tymczasową, która pozwala na dalszą, nieprzerwaną pracę zakładu oraz umożliwia niezależnemu sądowi merytoryczne rozpoznanie sprawy.

Spółka podkreśla, że problem kar ma charakter systemowy. Rosnąca liczba przedsiębiorstw ciepłowniczych w całym kraju ma trudności z umarzaniem uprawnień w terminie, co wynika z konstrukcji obecnych regulacji oraz realiów ekonomicznych sektora. Potwierdzają to liczne stanowiska Wojewódzkich Rad Dialogu Społecznego oraz analizy ekspertów i instytucji państwowych, wskazujące, że obowiązujące przepisy nakładają na przedsiębiorstwa obowiązki niemożliwe do wykonania, niezależnie od ich dobrej woli i faktycznych działań operacyjnych.

Stanowisko EC Zagłębie Dąbrowskie zostało szeroko poparte przez stronę społeczną, samorządy i organizacje związkowe. Poparcie wyraziły NSZZ "Solidarność", OPZZ, Forum Związków Zawodowych, WZZ "Sierpień 80". Spółka otrzymała również pisma poparcia od prezydentów i burmistrzów Sosnowca, Czeladzi, Będzina i Wojkowic, władz Powiatu Będzińskiego, parlamentarzystów różnych opcji politycznych reprezentujących region, Pracodawców RP i inicjatywy SprawdzaMY.com.

W każdym z tych dokumentów podkreślono, że konsekwencje natychmiastowego wykonania decyzji GIOŚ byłyby dramatyczne dla mieszkańców i instytucji publicznych, a EC Zagłębie Dąbrowskie to zakład o krytycznym znaczeniu dla zapewnienia ciepła i energii.

ECZD będzie kontynuować wszystkie działania prawne, aby sprawa została oceniona przez sąd z poszanowaniem zasady proporcjonalności, interesu publicznego i bezpieczeństwa energetycznego mieszkańców. Jak podkreśla spółka decyzja GIOŚ w praktyce wstrzymała widmo zimnych kaloryferów i dała mieszkańcom realne poczucie bezpieczeństwa na nadchodzące sezony grzewcze.

- Decyzja o wstrzymaniu wykonania kary to przede wszystkim dobra wiadomość dla mieszkańców całego Zagłębia Dąbrowskiego. W praktyce oznacza to, że kaloryfery będą gorące, a nasza elektrociepłownia może kontynuować pracę bez groźby upadłości. GIOŚ potwierdził jednoznacznie, że wykonanie kary oznaczałoby upadłość przedsiębiorstwa, a w konsekwencji pozbawienie tysięcy mieszkańców dostępu do ciepła co dotknęłoby zarówno gospodarstwa domowe jak i liczne instytucje publiczne - mówi Sławomir Wołyniec, prezes zarządu EC Zagłębie Dąbrowskie.

Jak dodaje, spółka od początku podkreśla, że ta kara jest niezawiniona i wynika z konstrukcji systemu, który w obecnym kształcie uniemożliwia wielu przedsiębiorstwom wywiązanie się z nałożonych obowiązków.

- Sprawa ma charakter systemowy i dotyka nie tylko naszej elektrociepłowni, ale także wielu innych zakładów w całej Polsce. Naszym obowiązkiem jest zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego mieszkańcom Sosnowca, Będzina i Czeladzi. Tę odpowiedzialność traktujemy bardzo poważnie. Decyzja daje nam czas, aby prowadzić działalność w sposób stabilny oraz kontynuować postępowanie prawne, które ma kluczowe znaczenie dla przyszłości regionu. Wierzę, że ostateczne rozstrzygnięcie w sądzie potwierdzi, że nie można nakładać obowiązków niemożliwych do wykonania, a następnie karać przedsiębiorstw za to, że takie obowiązki nie zostały spełnione. Liczymy na odpowiedzialne podejście państwa do kwestii bezpieczeństwa energetycznego i ochrony mieszkańców przed skutkami wadliwych regulacji - dodaje Sławomir Wołyniec.

EC Zagłębie Dąbrowskie sp. z o.o. to pierwsza spółka ukarana tak wysokimi karami finansowymi, jednak nie jest to przypadek odosobniony. Lista przedsiębiorstw, które nie sprostały obowiązkom związanym z rozliczeniem emisji CO2, systematycznie się wydłuża, co wskazuje na strukturalny charakter problemu. W listopadzie 2023 roku na będzińską spółkę nałożona została wspomniana kara za rok 2020 w wysokości 247 mln 827 tys. 924 zł.

Decyzja Śląskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska z 30 listopada 2023 r., nakładająca na EC Będzin Wytwarzanie sp. z o.o. administracyjną karę pieniężną w wysokości 247 mln 827 tys. 924 zł, wydana została na podstawie wykazu otrzymanego z Krajowego Ośrodka Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBiZE), określającego podmioty, które w terminie wskazanym w ustawie o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych nie dokonały rozliczenia wielkości emisji.

A tymczasem Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska (WIOŚ) w Katowicach nałożył na początku grudnia 2024 roku na EC Zagłębie Dąbrowskie sp. z o.o. w Będzinie kolejną karę administracyjną w wysokości 262 mln 315 tys. 592 zł. To następne gigantyczne pieniądze. Chodzi o niedokonanie w terminie rozliczenia uprawnień do emisji CO2 za 2021 rok. Zarząd spółki odwołał się od tej decyzji podkreślając, że nie jest ona ostateczna i nie podlega wykonaniu.

Nakładanie kar w obecnym kształcie prowadzi zdaniem władz będzińskiej spółki do groźby bankructwa przedsiębiorstw ciepłowniczych, co wpłynie na ograniczenie dostaw ciepła i energii, wzrostu cen energii, który uderza w budżety gospodarstw domowych, pogłębiając problem ubóstwa energetycznego oraz osłabienia bezpieczeństwa energetycznego kraju, które może zwiększyć zależność Polski od zagranicznych dostaw energii.

Elektrociepłownia w Będzinie jest głównym producentem ciepła i energii elektrycznej w Zagłębiu Dąbrowskim. Należy do największych dostawców ciepła w regionie, z roczną produkcją na poziomie 1,6 mln gigadżuli. Podstawowymi produktami spółki są ciepło i prąd wytwarzane w kogeneracji. Dostawy mają charakter lokalny, a wytworzone ciepło w postaci gorącej wody i pary dostarczane jest do sektora komunalnego i przemysłu w Zagłębiu. Poprzez system magistral ciepło dociera do odbiorców z Sosnowca, Będzina i Czeladzi.