Cena truskawek spada, ale jest problem z jakością. Przymrozki uderzą też w warzywa

- Jeśli chodzi o truskawki, obserwujemy spadek cen spowodowany znaczną podażą. Jednakże ich jakość jest niska, co przekłada się na mniejszy popyt - mówi Tomasz Smoleński w rozmowie ze Strefą Agro.

- Mimo to, obecne ceny truskawek są wyższe niż w analogicznych okresach co najmniej 7-8 lat i prawdopodobnie utrzymają się na tym poziomie do końca zbiorów truskawek spod osłon. Na truskawki gruntowe, zarówno te do bezpośredniego spożycia, jak i do przetwórstwa, musimy jeszcze poczekać.

Ekspert z Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej wskazuje:

- Ogólnie w Europie jest mniej truskawek, dlatego import z Grecji, Hiszpanii, a nawet Turcji nie ma tak znaczącego wpływu na ceny krajowe w okresie maja a większe znaczenie miało to w kwietniu przy znacznie mniejszej rodzimej produkcji– zaznacza.

Dodaje, że klienci preferują smak krajowych owoców i wykazują większy popyt na nie, gdy są dostępne.

Młode warzywa także są dostępne w sklepach i straganach.

- W przypadku warzyw nieciepłolubnych, takich jak buraczki, rzodkiewka, botwina, cebulka wczesna i szpinak, wysoka wilgotność i umiarkowane temperatury nie spowodowały wzrostu cen. Utrzymują się one na poziomie z ubiegłych lat, a dla niektórych warzyw te warunki są nawet korzystne ze względu na większą wilgotność - komentuje nasz rozmówca.

Na czereśnie i wiśnie musimy jeszcze poczekać do czerwca. Podobnie jabłonie będą gotowe w lipcu, a gruszki w sierpniu.

- Prognozy dotyczące owoców z drzew nie są jednoznaczne. Kwitnienie w okresie chłodów a nawet przygruntowych przymrozków oraz słabe obloty pszczół mogły wpłynąć na gorsze zapylenie owoców z drzew w tym szczególnie wczesnych odmian.

Tomasz Smoleński przypomina, że lokalne przymrozki uszkodziły część kwiatów, powodując straty w regionach gdzie produkcja owoców jest relatywnie wysoka (woj. mazowieckie i lubelskie).

- O ostatecznym poziomie zbiorów będzie można mówić dopiero po tak zwanym „opadzie janowym” w czerwcu, który jest kluczowy dla oceny poziomu ilości zawiązanych owoców z drzew.

W Polsce obserwuje się tendencję do częstszego stosowania okryw i tuneli. Rolnicy nie chcą polegać wyłącznie na warunkach atmosferycznych i próbują chronić uprawy przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi.

- Od kilkunastu lat intensywnie rozwija się produkcja truskawek deserowych i niektórych warzyw pod osłonami, które odgrywają coraz większą rolę. Izolacja termiczna chroni przed niekorzystnymi warunkami, ale wpływ pogody nadal jest istotny. Trudno jest na przykład zwiększyć zawartość cukru w truskawce uprawianej pod tunelami czy agrowłókniną tak efektywnie, jak w uprawach szklarniowych. Uprawy szklarniowe stanowią mniejszy udział w produkcji owoców pod osłonami a sterowanie ich produkcją zwiększa znacznie koszty ich produkcji - wyjaśnia T. Smoleński.

Nasz rozmówca wyjaśnia, że osłony są często odkrywane w ciągu dnia (w celu np. wietrzenia) więc ich głównym zadaniem jest ochrona nocą lub podczas ekstremalnych warunków pogodowych, takich jak silne opady czy przymrozki, szczególnie te przygruntowe.

- Ma to znaczenie głównie dla warzyw i owoców jagodowych jak np. truskawka oraz coraz częściej uprawiana malina. Sytuacja jest trudniejsza w przypadku drzew owocowych, które są całkowicie zależne od warunków zewnętrznych. Siatki (np. w uprawie czereśni) lub tzw. „zadaszenie” w postaci folii jest stosowane jeszcze na małą skalę.

W sadach coraz częściej pojawiają się zraszacze nadkoronowe, a sadownicy inwestują w różne metody ochrony, takie jak zadymianie przy użyciu specjalnych świec, co ma znaczenie dla większości upraw przed przymrozkami.

- Jednak te metody ochrony nie są mają charakteru decydującego. Przy silnych i powtarzających się niekorzystnych warunkach pogodowych straty są nieuniknione, a pytanie dotyczy jedynie ich skali i dotkliwości, biorąc pod uwagę koszty produkcji. Zbyt niskie plony zwiększają koszty i obniżają dochody producentów a często wygórowane ceny spotykają się z barierą popytu.

Kluczowe dla dochodowości producentów są ceny kształtujące się na krajowym rynku.

- W tym roku sytuacja jest dosyć korzystna dla producentów ze względu na mniejszą konkurencję zewnętrzną. Rynek truskawek, podobnie jak jabłek i częściowo cebuli, jest zglobalizowany, a warunki panujące w innych krajach mają na nas wpływ – mówi Tomasz Smoleński. Uważa, że wysokie ceny bananów i owoców cytrusowych skłaniają krajowych konsumentów do kupowania krajowych owoców i warzyw.

- Mniejsza podaż truskawek w Hiszpanii i Maroku ograniczyła import, co miało znaczący wpływ na ceny w początkowej fazie zbiorów spod osłon. Kwiecień był stosunkowo ciepły, sprzyjając wczesnym zbiorom, w przeciwieństwie do chłodnego maja. Producenci coraz częściej nastawiają się na wcześniejsze zbiory, co obserwuje się również w produkcji warzyw, gdzie dąży się do całorocznej uprawy, na przykład pomidorów i ogórków, w warunkach łagodnych zim oraz stale rosnącego popytu na produkty rodzime - wskazuje ekspert z IERiGŻ .

Jak wspomniał rozmówca Strefy Agro, w kwietniu, z powodu mniejszej dostępności truskawek w Hiszpanii, ceny były dość korzystne.

- Jednak pomimo początkowo lepszych warunków, pogoda w maju znacząco się pogorszyła, co spowodowało wysokie, wręcz zaporowe ceny dla klientów. Producenci napotkali wtedy duże problemy. Obecnie ceny spadają i stają się bardziej przystępne dla konsumentów, choć nadal utrzymują się na wyższym poziomie niż w poprzednich latach.

Tomasz Smoleński wraca do analizy sytuacji na rynku truskawek:

- Wydaje się, że kluczową rolę odgrywa jakość. Duża ilość owoców gorszej jakości na rynku ogranicza popyt i uniemożliwia producentom sprzedaż po oczekiwanych cenach. Niekorzystna pogoda sprawia, że owoce są niedoświetlone, mają mało cukru i są niewybarwione. Na rynku widoczne były jasne, niedojrzałe owoce, które nie cieszyły się zainteresowaniem kupujących.

Ekspert wskazuje, że może to zadecydować o całym sezonie, gdzie dostawcy chcą pozbyć się towaru przy ograniczonym popycie, co prowadzi do luki w handlu i może negatywnie wpłynąć na pogorszenie opłacalność produkcji.

- Zobaczymy, co przyniesie trzecia dekada maja oraz początek czerwca, ponieważ spodziewane są zwiększone dostawy truskawek. Zazwyczaj w weekendy podaż truskawek maleje, a ceny rosną, by w ciągu tygodnia, przy pełnych dniach pracy, sytuacja się stabilizowała, a ceny stawały się bardziej przystępne dla konsumenta. Obecnie obserwujemy trend spadkowy cen, co jest korzystne dla konsumentów, choć przy wspomnianej już słabej jakości owoców.

Tendencje są złożone, a pogoda i nasłonecznienie odgrywają kluczową rolę. - Trudno jest doświetlać i ogrzewać obecnie warzywa np. pomidory malinowe, przy braku słońca i nocnych chłodach. Wysoka wilgotność, nawet w tunelach, sprzyja rozwojowi chorób i patogenów, co jest niekorzystne dla warzyw ciepłolubnych i odbije się na plonach co ma przełożenie na ceny a w konsekwencji na popyt.

Najwięcej jest pomidorów wielkoowocowych, których ceny obecnie spadają. - Są one mniej wymagające. Inne, popularniejsze odmiany, jak pomidory gronowe sprzedawane w dużych wiązkach, oraz pomidory cherry i koktajlowe, są bardziej ciepłolubne i przy obecnym chłodzie trudno jest uzyskać satysfakcjonujące ceny. Po prostu tanieją. Podobna sytuacja dotyczy ogórków, z wyjątkiem ogórka brodawkowatego, który jest coraz częściej uprawiany.

- Ogórek brodawkowaty charakteryzuje się większą odpornością na chłód, dlatego jego uprawa jest coraz popularniejsza, co widać po jego obecności na rynku. Gorzej sytuacja wygląda z innymi ogórkami szklarniowymi i tunelowymi, które wymagają cieplejszych warunków i dla których obecna chłodna pogoda jest niekorzystna.

- Właściwie powinniśmy już wysadzać do gruntu warzywa ciepłolubne, zgodnie z terminem „zimnych ogrodników”. Jednakże producenci wstrzymują się z tym ze względu na niekorzystną pogodę i przesunięcie wysadzeń jest prawdopodobne. Obawiają się ryzyka związanego z uprawą tych warzyw w tak niesprzyjających warunkach.

W związku z tym zbiory upraw bez osłon będą opóźnione. Jeśli taka pogoda utrzyma się dłużej, może to wpłynąć negatywnie na plony warzyw gruntowych. Warto zaznaczyć, że najwięcej upraw pomidorów prowadzimy w tunelach i szklarniach.

Obecne przymrozki nie powinny być już tak groźne dla jabłoni jak te wiosenne, czerwcowy opad ma decydujące znaczenie dla ostatecznej ilości zawiązków. Śliwy zakwitły wcześniej i skorzystały z korzystnego kwietnia, jednak z czereśniami sytuacja wygląda gorzej.

- Prognozuje się znacznie mniejsze zbiory czereśni niż w poprzednich latach, co ponownie uczyni je towarem luksusowym o wysokiej cenie i dużym popycie - zapowiada Tomasz Smoleński.

- Inaczej jest z borówką wysoką, której jest bardzo dużo, a uprawa staje się coraz bardziej intensywna. Już teraz widać duże obniżki cen i prawdopodobnie będziemy mieli nadmiar borówki, co zaznacza się już od kilku lat.

Popyt na borówkę spada, a konsumenci szukają innych, mniej popularnych owoców, takich jak jagoda kamczacka czy aktinidia. Popyt na te nowości rośnie w stosunku do borówki, która kiedyś była uważana za owoc niezwykły i egzotyczny, a teraz staje się bardziej powszechna. To widać w popycie na borówkę wysoką, a przy wysokich kosztach założenia i prowadzenia plantacji, może to stanowić duży problem dla producentów, jeśli ceny będą dalej spadać.