Dzieciństwo w cieniu ekranów. Najmłodsi sięgają po smartfony i tablety
Współczesne dzieci wychowują się w otoczeniu, które różni się diametralnie od tego, co pamiętają ich rodzice. Już od pierwszych dni życia dzieci są świadkami jak dorośli - rodzice, dziadkowie czy opiekunowie - posługują się telefonami, komputerami i telewizorami. To naturalne, że odważnie sięgają po smartfony, traktując je jako integralną część codzienności. Zgodnie z najnowszymi badaniami przeprowadzonymi przez CBOS (2025), aż 83% dzieci w wieku 1-17 lat używa urządzeń mobilnych, przy czym 38% z nich to dzieci poniżej piątego roku życia.
Dziecko używające smartfona (zdj. symboliczne)
W tym artykule:
Jest to czas, kiedy rozwijają się kluczowe umiejętności ruchowe, emocjonalne, społeczne i językowe. Dlatego warto, aby uświadomić sobie, że zamiast kolejnego ekranu, najcenniejsze dla dziecka są bezpośrednie doświadczenia, kontakt z rówieśnikami oraz kreatywna zabawa.
Technologia w dziecięcych rękach
Obecność smartfonów czy tabletów w życiu najmłodszych przestaje być zaskakująca. Według raportu CBOS (2025), wykorzystanie urządzeń takich jak smartfony, tablety lub komputery dotyczy aż 83% populacji dziecięcej w wieku od 1 do 17 lat. Co interesujące, niemal 38% użytkowników stanowią dzieci, które nie skończyły jeszcze pięciu lat. Wprowadzenie technologii w młodym wieku oznacza, że dzieci zaczynają z niej korzystać, zanim jeszcze opanują sztukę chodzenia czy wypowiadania swoich pierwszych zdań. Nawet jeśli czas spędzany przez najmłodsze dzieci przed ekranem jest ograniczony - średnio poniżej godziny dziennie - z wiekiem ten okres ulega wydłużeniu o około 17 minut na rok. W efekcie dzieci w wieku 5-7 lat poświęcają już ekranom średnio godzinę dziennie, a młodzież powyżej 12 lat nawet trzy do czterech godzin.
Raport CBOS podkreśla również, że czas poświęcany na korzystanie z urządzeń elektronicznych różni się w zależności od sytuacji domowej. Dzieci pochodzące z mniej zamożnych rodzin spędzają przed ekranami znacznie więcej czasu (średnio 220 minut dziennie), aniżeli dzieci z rodzin o lepszych warunkach finansowych (średnio 121 minut). Również wielkość gospodarstwa domowego wpływa na ilość czasu poświęcanego na urządzenia - im więcej osób w domu, tym dłużej.
Fundamenty rozwoju wczesnodziecięcego
Pierwsze lata życia to czas, gdy kształtują się podstawowe umiejętności dziecka. Po ukończeniu pierwszego roku maluch rozwija motorykę - zaczyna pewnie chodzić, biegać, skakać czy wspinać się. Jednocześnie doskonali sprawność dłoni: buduje wieże z klocków, próbuje rysować, samodzielnie się ubiera i je. To także okres intensywnych przemian emocjonalnych - dzieci odkrywają słowo "nie", sprawdzają swoje granice i uczą się wyrażać emocje. Około drugiego roku życia dzieci poznają setki słów, zaczynają budować proste zdania i zadawać mnóstwo pytań typu "dlaczego?" i "po co?".
Między 3. a 5. rokiem życia, tempo rozwoju zwiększa się. Dzieci doskonalą umiejętności takie jak jazda na rowerku, skoki na jednej nodze, zabawy grupowe oraz tworzenie historii w ramach zabaw tematycznych. Zasób ich słownictwa wzrasta do kilku tysięcy wyrazów, a poprawiająca się koordynacja umożliwia im rysowanie, modelowanie i korzystanie z nożyczek. To właśnie wtedy rozwijają się empatia, umiejętności współpracy oraz koncentracja, które są absolutnie niezbędne w dalszej edukacji.
- Jeśli maluch spędza więcej godzin na pasywnym wpatrywaniu się w ekran niż na aktywnym poznawaniu świata, łatwo zaniedbać naturalne etapy rozwoju. Dlatego tak ważne jest, by równoważyć obecność technologii w codzienności i dbać, aby obok smartfona znalazło się miejsce na ruch, zabawę z rówieśnikami i twórcze doświadczenia. Właśnie to przypomina nam Ogólnopolski Dzień Przedszkolaka - święto, które pokazuje, że dzieciństwo powinno być pełne działania, relacji i radości odkrywania, a nie tylko kolorowych ekranów - podkreśla Katarzyna Spieszko, Marketing Manager, MGA Entertainment Poland.
Jak wspierać rozwój dzieci?
Codzienna dawka aktywności fizycznej jest niezwykle istotna dla zdrowia, lepszej koncentracji oraz czystej dziecięcej radości. Najprostsze formy ruchu, takie jak zabawa w berka, taniec czy spacer, pomagają rozwijać koordynację i dają dzieciom poczucie sprawczości.
Według UNICEF, wczesne wspieranie rozwoju - zarówno ruchowego, jak i emocjonalnego - ma ogromne znaczenie dla przyszłości dziecka. Maluchy, które mają przestrzeń do kreatywnej zabawy, łatwiej adaptują się do nowych sytuacji, chętniej współpracują i szybciej odnajdują się w grupie. Czasem wystarczy lalka, piłka czy zestaw kuchenny, by maluch rozwinął umiejętności, które zostaną z nim na całe życie - podsumowuje Katarzyna Spieszko, Marketing Manager, MGA Entertainment Poland.
