Gdzie mieszka Papież? Rezydencje Biskupów Rzymu na przestrzeni wieków

Pałac Apostolski 

Najbardziej znana papieska rezydencja to budynek zwany też Świętym Pałacem lub Pałacem Sykstusa V, gdyż to za jego pontyfikatu, pod koniec XVI wieku, rozpoczęto jego budowę. Na jego ostatnim piętrze znajdują się papieskie apartamenty. Jest to tradycyjna rezydencją papieży od Piusa IX do Benedykta XVI, począwszy od 1870 roku. Z tym zwyczajem zerwał Papież Franciszek, po wyborze przeprowadzając się do Domu św. Marty. Po podpisaniu traktatów laterańskich w 1929 roku papież oficjalnie rezyduje na terytorium suwerennego Watykanu.

Pałac Laterański w Rzymie 

Pierwszym trwałym miejscem zamieszkania papieży był Pałac Laterański w Rzymie. Już od IV wieku, za papieża Sylwestra I, „Patriarchium” stanowił główną siedzibę papieży, przylegając do bazyliki św. Jana na Lateranie – katedry biskupa Rzymu. Lateran był centrum Kościoła przez niemal tysiąc lat, miejscem ważnych soborów i wydarzeń, takich jak ogłoszenie pierwszego jubileuszu w 1300 roku przez Bonifacego VIII.

Po zniszczeniu pałacu przez pożar w XIV wieku i powrocie papieży z Awinionu, rezydencja przeniosła się na teren Watykanu – bliżej grobu św. Piotra. Tak rozpoczęła się tradycja rezydowania papieży w Pałacu Apostolskim.

Ucieczka z Rzymu – Viterbo i Awinion

W XIII wieku, wobec politycznych napięć i niepokojów ludowych, papież Aleksander IV przeniósł kurię do Viterbo. To właśnie tam w latach 1268-1271 odbyła się najdłuższa papieska elekcja, podczas której kardynałowie zostali przymusowo zamknięci w papieskim pałacu. 

Jeszcze bardziej znacząca była tzw. niewola awiniońska. Od 1309 do 1377 roku siedmiu papieży rezydowało we francuskim Awinionie. Zainicjował ją Klemens V, Francuz, wybrany pod silnym wpływem króla Filipa IV Pięknego. W Awinionie zbudowano monumentalny Pałac Papieski, który do dziś świadczy o tym „francuskim” epizodzie w dziejach papiestwa.

Kwirynał i epoka przejściowa

W latach 1605–1870 oficjalną rezydencją papieży był Pałac na Kwirynale w Rzymie. Po zjednoczeniu Włoch obiekt przejęło nowe państwo – najpierw jako siedzibę monarchii, a następnie prezydenta Republiki. Papieże powrócili wówczas definitywnie do Watykanu.

Franciszek i Dom św. Marty

W 2013 roku papież Franciszek zaskoczył świat, rezygnując z zamieszkania w Pałacu Apostolskim. Wybrał skromny Dom św. Marty – dom gościnny w obrębie Watykanu, zbudowany za pontyfikatu Jana Pawła II. Ten gest odczytywano jako wyraz jego pragnienia bycia blisko ludzi i życia w duchu prostoty.

Castel Gandolfo 

Pałac Apostolski w Castel Gandolfo, położony nad jeziorem Albano, ok. 25 km na południowy wschód od Rzymu, przez ponad cztery stulecia służył jako letnia rezydencja papieży. Ze względu na łagodny klimat i spokojne otoczenie, rezydencja ta stała się miejscem wypoczynku i pracy papieży w okresie letnim. Jan Paweł II i Benedykt XVI regularnie spędzali tam wakacyjne miesiące, przenosząc część życia kurii poza Watykan. Papież Franciszek zrezygnował z korzystania z pałacu, a w 2016 roku otworzył go dla zwiedzających. Dziś pełni on funkcję muzeum i przypomina o bardziej prywatnym, codziennym wymiarze papieskiej posługi.