Jak powinna wyglądać najważniejsza ulica w Gliwicach? Po 150 latach czas sobie odpowiedzieć i działać. "Mnie marzy się platanowa aleja"

Ulica Zwycięstwa "obchodzi" w tym roku 150 urodziny. Mierząca blisko kilometr - nadal może się podobać. Zasadniczo - trzyma poziom jednej z najciekawszych i najatrakcyjniejszych ulic w regionie.

150 lat, piękny wiek - czas na lifting, zmianę kształtów, najlepiej tak - aby nie zakłócić unikalnej urody, ale dostosować ją do wymogów i oczekiwań mieszkańców w XXI wieku. To nie marzenia - miasto ma zagwarantowane na przebudowę środki finansowe - i to niebagatelne: 56 mln zł, które chce wydać w kolejnych latach. Te wydatki, rozpisane na 4 lata, są zapisane w wieloletniej prognozie finansowej dla Gliwic.

Prototypowanie Zwycięstwa trwa. Miasto - czeka na opinie mieszkańców. No to do dzieła, do dzieła.

W przestrzeni social mediów nie wszyscy zorientowali się, o dziwo, że mowa o próbnym zorganizowaniu przestrzeni, że to rozwiązanie tymczasowe, do testów. Że szykujący się do zmian na tej ulicy mówią nie tyle - sprawdzam, co sprawdzajmy. Wspólnie.

- Kierowcy meandrują na Zwycięstwa jak na Salmopolu - pisze jeden z internautów. Ktoś dołącza - zdjęcie z mapy satelitarnej, jakieś podobnie krętej trasy.

Są też i zachwyceni: Mniej aut, jeżdżą wolniej, pojawiły się progi zwalniające. To ma sens. Kolejni psioczą: po co to i za ile? Czyli - wszystko w normie, zdania podzielone. Prototypowanie trwa. A miasto zapewnia, że tak ważny projekt sprawdza dzięki prototypowaniu - praktycznie bezkosztowo.

Kto jeszcze nie jechał najważniejszą ulicą w Gliwicach? To przypominamy: Od kilkunastu dni główna ulica w mieście z nowym oznakowaniem poziomym i organizacją ruchu, pojawiły się wyciągnięte z magazynów Zarządu Dróg Miejskich siedziska i betonowe donice - zdemontowane swego czasu na skwerze Europejskim. Drogowcy "uszczelniali" też pozostające jeszcze w nawierzchni szyny tramwajowe, z myślą o bezpieczeństwie rowerzystów.

Wszystko po to - jak zapewniają w Urzędzie Miasta - by sprawdzić, jak w nowych warunkach zachowają się kierowcy, rowerzyści, ale także - piesi.

Czy Zwycięstwa będzie żyć inaczej, stanie się przyjazna i zachęcająca do spacerów i spotkań? Miasto "sprawdza w praniu" trzy rozwiązania, w rzeczywistości - a nie na komputerze. Tego nie zastąpi nic, żadna teoria nie wyprzedzi praktyki, można wyłącznie przyklasnąć, ale...

Przypomnijmy krótko: prezydent miasta Katarzyna Kuczyńska-Budka chce wspólnie z gliwiczanami ustalić, jakie dokładnie są oczekiwania względem tego traktu. To ważne, by mieszkańcy mieli głos, wypowiedzieli się, co więcej - sprawdzili.

Dopiero potem ruszy procedura przetargowa, powstanie projekt wykonawczy i wreszcie - prace budowlane. Trzeba przyklasną pomysłowi miejskiej urbanistki, prof. Agaty Twardoch: zdecydowanie lepiej przetestować w realnych warunkach, niż pokazywać wizuale w komputerze. Faktycznie ile taki test to potrwa?

Miasto informuje: "Co najmniej do października na odcinku ul. Zwycięstwa od ul. Dolnych Wałów do skweru Europejskiego sprawdzamy trzy warianty zwężeń jezdni: obustronny, meandrujący i jednostronny. Każde z tych rozwiązań jest przypisane do innego fragmentu ulicy – testujemy, które wypadnie najlepiej".

Swoje opinie można przesyłać mejlem na bur@um.gliwice.pl lub poprzez ankietę online na stronie msip.gliwice.eu/biuro-urbanisty-miasta-projekt-przeksztalcenia-ul-zwyciestwa. Przekierowuje do niej m.in. kod QR na tablicach informacyjnych stojących w trzech miejscach ulicy Zwycięstwa – na jej początku, końcu i w okolicy Urzędu Miejskiego."

- To, co się spodoba i sprawdzi – zostanie z nami dłużej. Jeśli nie – zostanie zmienione lub usunięte - taka jest idea - przekonują w mieście.

Jak zapowiadają w mieście: Biuro Urbanisty Miasta zorganizuje spotkania z mieszkańcami, konsultacje z przedsiębiorcami i podejmie aktywną współpracę z Radą Dzielnicy Śródmieście

Faktem jest, że dotąd urzędowe propozycje rozwiązań były - na papierze, nikt nie pokusił się o robienie testów na żywym organizmie. Teraz jest inaczej.

Wysyłajmy więc te opinie - ważne, żeby gliwiczanie mieli głos i wypowiedzieli się - i trzeba trzymać kciuki, żeby to zrobili licznie. Nie tylko w przestrzeni social mediów.

Gliwiczanie nie pierwszy raz przecież dyskutują o przyszłości ulicy Zwycięstwa. Mówią o tym bezustannie - bo powiedzieć, że temat powraca jak bumerang, to nic nie powiedzieć.

Owszem, dotąd bez możliwości sprawdzenia propozycji na żywej tkance miasta - ale jednak. Deptak? A może - raczej woonerf? Przymiarki do odświeżenia, wydobycia potencjału i nadania funkcji, jakich w XXI wieku oczekują świadomi mieszkańcy dużego miasta na miarę Gliwic od takiej przestrzeni - trwają od lat.

Trzy lata temu (w poprzedniej kadencji samorządu) miasto ogłosiło konsultacje społeczne w tej sprawie i jesienią 2022 r. podsumowało je. Wzięło w nich udział ponad 1600 osób (z czego 95 proc. niemieszkających na ul. Zwycięstwa) wypowiadając się na temat przyszłego wyglądu ulicy Zwycięstwa i jej docelowych funkcji.

Wśród pytań o najważniejsze zmiany powinny wg pani/pana zostać wprowadzone na ulicy Zwycięstwa? (można było wskazać maksymalnie 3 odpowiedzi): na pierwszym miejscu znalazło się większa ilość zieleni – optowało za tym aż 82,1 proc. wypowiadających się. Poszerzenie chodników, dające możliwość lokalizacji ogródków gastronomicznych - 65,9 proc. Umieszczenie elementów małej architektury (ławek, siedzisk itp.) - 51,3 proc. Budowa/wytyczenie drogi dla rowerów to ważne zagadnienie dla aż 51,2 proc. uczestników. Jako że gros uczestników konsultacji deklarowało, że porusza się rowerem - umieszczenie stojaków na rowery - 10,7 proc.

Historią jest już także konkurs na „Koncepcję architektoniczną zagospodarowania terenu ul. Zwycięstwa w Gliwicach, na odcinku od ul. S. Dubois do Rynku”, uczestnicy zaproponowali wiele ciekawych rozwiązań. Niektóre - były szczególnie ciekawe.

Zachęcająca do spacerów, wypoczynku i spotkań, z kawiarenkami w plenerze, ścieżkami rowerowymi, drzewami i zieleńcami. A do tego - bulwary nad Kłodnicą, powrót charakterystycznych okrąglaków nad tunelem DTŚ - to tylko niektóre motywy, które pojawiły się w konkursowych pracach. Tak najważniejszą ulicę w mieście widzieli architekci. Nagrodzono wówczas sześć koncepcji - ciekawych, odpowiadających oczekiwaniom mieszkańców. Ale do realizacji - jak wiadomo - wciąż było daleko: na ich podstawie miano zlecić wykonanie jednej spójnej koncepcji jako podstawy do rozpoczęcia prac projektowych dla nowego zagospodarowania ul. Zwycięstwa, do czego finalnie nie doszło. Zaczęto bowiem od centrum przesiadkowego.

Jaka powinna być nowa Zwycięstwa? Wiem, powtarzam się: Tak bardzo zielona, jak tylko można - i gdzie tylko można - z nasadzeniami w gruncie. Ale żyję ze świadomością, że nie można wielkich drzew sadzić w miejskiej, gęstej tkance absolutnie wszędzie - bo choćbym bardzo chciała, jest wiele możliwości wybierania gatunków, odmian, z odpowiednio formowanym systemem korzeniowym... itd. Istnieje coś takiego, co fachowo nazywa się sieci uzbrojenia terenu. Kable, przewody i rury w ziemi, komory kanalizacyjne itd. I są miejsca, w których takie nasadzenia pewnie nie są możliwe. Donice? Są akceptowalne.

Pomarzyć jednak można i maksymalnie wykorzystać możliwości: Zwycięstwa jako platanowa aleja (albo z wyspami roślinności), dająca wytchnienie w coraz gorętsze i dłuższe ciepłe miesiące? Z ciekawymi donicami, gazonami pełnymi niekłopotliwych w uprawie, ale efektownych bylin.

Czysta, z wygodnymi elementami małej architektury - parkletami, zachęcającymi do wypoczynku, do spotkań w plenerze. Albo do tego by zrobić sobie przerwę w zakupach i popatrzeć, jak piękna to ulica. Bez pstrokacizny na szyldach.

Materiał? Gdzie można, sięgajmy do natury: drewno, kamień - ale i beton - ja jestem na tak.

Zwycięstwa - eklektyczna, dla ludzi, dostępna koniecznie dla osób z niepełnosprawnościami. Liczę na stworzenie - ale i pozostawienie przestrzeni: dla działań kulturalnych, dla kształtowania miejskiej tkanki przez mieszkańców. Liczę na wolną przestrzeń: do wypoczynku, do jazdy na rowerze czy hulajnodze. Przestrzeń otwartą na inne spojrzenie. A który wariant z proponowanych wybieram? Jeszcze dwa razy przejdę/przejadę - i napiszę. I tyle.

Resztę pozostawiam decydującym o mieście.