Fascynująca ulica w Warszawie. Mało znany zakątek stolicy

Ulica Śmiała, która ma blisko kilometr długości, zlokalizowana jest w warszawskiej dzielnicy Żoliborz. Arteria istnieje od około 1770 roku, a jej zabudowę stanowią wille i jednorodzinne domy z ogrodami. Budynki te pochodzą w dużej mierze z dwudziestolecia międzywojennego.

Ulica zasłynęła dawniej z tego, że mieszkali tam znani generałowie, m.in. gen. Stefan Grot-Rowecki i gen. Marian Kukiel. Tutaj mieszkał i tworzył także Witold Lutosławski, jeden z najwybitniejszych polskich kompozytorów XX wieku.

Jak pięknie wygląda ulica Śmiała możecie zobaczyć w galerii poniżej, gdzie w ostatnim czasie był nasz fotoreporter. To klimatyczne miejsce zachwyca szczególnie wiosną.

Ponad cztery lata temu pojawiły się plany stworzenia siedziby pierwszego, Żoliborskiego Domu Kultury pod adresem Śmiała 21. Na jego rychłe otwarcie mieszkańcy liczą od dawna.

Jednak pierwsze kroki w tym kierunku zostały podjęte dopiero w drugiej połowie marca br. Wówczas Urząd Dzielnicy Żoliborz podpisał umowę na realizację prac przebudowy budynku przy ulicy Śmiałej 21. Inwestycja, której koszt opiewa na sumę blisko 13 mln zł, przeprowadzi spółka VARCO z Warszawy. Zgodnie z wyłonioną wcześniej koncepcją architektoniczną powstały w latach 50. obiekt, po przebudowie nawiązywać ma do modernistycznego dziedzictwa dzielnicy.

Jak informowaliśmy, w 2021 roku Śmiała doczekała się gruntownego remontu. Modernizacja była niezbędna, ponieważ klimatycznej uliczce daleko było do świetności, w oczy rzucały się liczne dziury i ubytki w jezdni. Miejsce to nie było remontowane przez ponad 50 lat. Stanowiło to potencjalne zagrożenie dla poruszających się tamtędy mieszkańców.

Przeprowadzone prace objęły odcinki od ul. Gen. Zajączka do Al. Wojska Polskiego oraz od Al. Wojska Polskiego do ul. Hauke Bosaka.

Ulica Śmiała jest jedną z najstarszych ulic Żoliborza i jednocześnie stanowi w rzeczywistości bramę wjazdową na Żoliborz Oficerski.

To osiedle skrywa mnóstwo ciekawostek, m.in. historycznych i tych związanych z architekturą. Żoliborz Oficerski zabudowany jest w większości białymi domami z czerwonymi dachami w stylu polskich dworów. Najwięcej tego typu budynków znajduje się przy ulicy Fortecznej oraz właśnie Śmiałej. Osiedle zastało założone w 1921 roku przez Mieszkaniowe Stowarzyszenie Spółdzielcze Oficerów. Dawniej zamieszkało tam ponad 30 generałów i wielu pułkowników, m.in. Władysław Anders, Władysław Bortnowski, Józef Haller, Marian Kukiel, Stefan Rowecki, Stanisław Sosabowski i Lucjan Żeligowski.

Na Żoliborzu Oficerskim znajduje się mnóstwo kameralnych uliczkach z wiekowymi domami i willami w tzw. stylu dworkowym, które nawiązują do XVIII-wiecznych dworów szlacheckich. Projektowali je m.in. Kazimierz Tołłoczko, Tadeusz Tołwiński, Romuald Gutt i Rudolf Świerczyński.

Głównym założeniem było stworzenie osiedla według koncepcji miasto-ogród. Ta część Żoliborza charakteryzuje się niską, luźną zabudową, a przede wszystkim znacznym udziałem terenów zielonych - ogrodów, skwerów, parków. Na Żoliborzu Oficerskim wciąż znajdziemy ulice wyłożone pomarańczową kostką klinkierową.

Więcej na temat Żoliborza Oficerskiego przeczytacie w artykule poniżej.

Na Żoliborzu Oficerskim zlokalizowany jest plac Słoneczny, który kryje ciekawą historię i jest jednym ze znaków rozpoznawczych Żoliborza. Większość mieszkańców miasta kojarzy to miejsce, choć nie wszyscy wiedzą, że nosi taką nazwę i skąd się ona właściwie wzięła. Miejsce to uznawane jest za jeden z najpiękniejszych placów w całej Warszawie. A wszystko zaczęło się od niecodziennego projektu urbanistycznego miasta w czasach międzywojnia.

Plac Słoneczny, który zlokalizowany jest u zbiegu trzech ulic – Śmiałej i dwóch odcinków Fortecznej, powstał w latach 1922-1925. Mieszkać w tym miejscu mieli najwyższej rangi oficerowie – docelowo 10 rodzin. Miejsce to wybudowane jest na kształcie ronda, wokół postawiono niską, szeregową zabudowę. Jak sama nazwa wskazuje, plac został ukształtowany na podobieństwo zegara.

Plan urbanistyczny zakładał stworzenie dużego zegara słonecznego, gdzie czas odmierzałaby wskazówka. Wskazówką natomiast miała być posadzona w środku smukła topola. Zamysł był taki, aby drzewo rzucało cień o określonej porze dnia na jeden z 12 domów dookoła.

Wizja architektów jednak nie doczekała się realizacji. Plan nie doszedł do skutku z bardzo prostego powodu. Okazało się, że na środku zamiast topoli posadzony został… klon srebrzysty, a zamiast 12 wybudowano tylko 10 przylegających do siebie domów. Rozłożyste, duże drzewo nie było w stanie spełnić zamierzonej misji, która była zarezerwowana dla wysokiego i strzelistego drzewa.

Klon jednak szybko wrósł w żoliborski krajobraz i mało kto umiałby mu dzisiaj policzyć lata. Z biegiem czasu drzewo uznano za pomnik przyrody i wpisano do rejestru zabytków.