Kraków: wystawa japońskich mieczy w muzeum Manggha do końca lipca

Japońska broń historyczna ceniona jest na świecie nie tylko za swoją formę, ale także za kunszt wykonania. W Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha do końca lipca można zobaczyć ponad 45 obiektów, to niemal 30 japońskich mieczy zarówno o głowniach oprawionych, jak i nieoprawionych. Towarzyszy im pokaz kumihimo - taśmy z nici jedwabnych wyplatane na specjalnym urządzeniu do broni japońskiej, dzięki nim miecz można przymocować do pasa, a także pokaz laki służącej jako materiał, którym pokrywa się rękojeści i pochwy mieczy. Te prezentowane na wystawie w krakowskim muzeum to przykład artystycznych prac z tego zakresu.

Dzięki zgromadzonym na wystawie materiałom, zwiedzający mają okazję prześledzić cały proces powstawania tradycyjnego japońskiego miecza, począwszy od bryły metalu aż do zahartowania głowi miecza.

Początkiem zainteresowań Janusza Lukaszczyka, kuratora wystawy, który wśród licznych zainteresowań i umiejętności związanych z kulturą Japonii posiadł także sztukę tworzenia mieczy - było spotkanie z kolekcja Feliksa Mangghi Jasieńskiego w Muzeum Narodowym w Krakowie.

- Od tego czasu zajmuję się tym tematem artystycznie. Kiedy zaczynałem, moim zamiarem było stworzenie pracowni japońskiej w Polsce. Było to możliwe dopiero po tym, jak pobrałem pierwsze nauki u mojego mistrza. Stosując zasady techniki obowiązujące w pracowniach japońskich mogę tworzyć u nas te przedmioty – wyjaśnia Janusz Lukaszczyk, który pierwsze szlify u japońskich mistrzów zdobywał w latach 90. XX wieku.

Samo wytworzenie miecza to proces długotrwały. Jak tłumaczy ekspert, nawet dziś, przy użyciu nowoczesnych maszyn i technologii praca nad głownią zajmuje kilka miesięcy, następnie trafi ona do szlifierza, który nadaje jej konkretny kształt przy zachowaniu konkretnych zasad.

- Nie da się tego przyspieszyć, wszystko trzeba wykonać zgodnie z zasadami. Tym bardziej, że jeśli po drodze popełnimy jakiś błąd, nie da się go już naprawić. Trzeba zniszczyć całość, bo praca musi być doskonała – zaznacza, dodając, że w japońskich realiach proces ten jest podzielony na wielu specjalistów. - Kiedy rozpocząłem pobieranie nauk u moich japońskich mistrzów, nie miałem możliwości, by samemu kogoś kształcić, dlatego mam dziś obowiązek wytworzenia tych prac w całości.

Tworzone przez niego miecze są skonstruowane z najwyższej jakości materiałów japońskich – stali tamahagane słynącej na świecie z tego, że to właśnie z niej wykonywano miecze samurajskie.

Z zawodu technik plastyk, Janusz Lukaszczyk, zajmuje się niezwykle trudną dziedziną, jaką jest naprawa i konserwacja japońskiej broni historycznej. W roku 1983 powołał do życia Klub Kultury Japońskiej. Przez kilka lat, począwszy od 1985 roku, zapoznawał się z tymi tematami w Dziale Dalekiego Wschodu Muzeum Narodowego w Krakowie, gdzie pod kierunkiem dr Zofii Alberowej i mgr Marii Dzieduszyckiej dogłębnie poznawał kolekcję japońską oraz zasady właściwego przechowywania i zabezpieczania tych zbiorów.

Janusz Lukaszczyk prowadzi także zajęcia z malarstwa tuszem. Zajmuje się tradycyjnymi technikami japońskiej laki. Jest koordynatorem wielu spotkań i ekspozycji dotyczących technik tworzenia japońskiego miecza, a także autorem licznych tekstów i japońskich programów artystycznych.

Jak podkreśla, swoje niezwykłe umiejętności zawdzięcza nauczycielom: mistrzem Yoshindo Yoshiharą z Tokio - wybitnym artystą wykonującym japońskie miecze, który był pierwszym przewodnikiem na tej drodze dla Janusza Lukaszczyka, Midori Suzuki, u której przez wiele lat zgłębiał wiedzę na temat splotów i technik japońskiego tkactwa artystycznego oraz z mistrzem Sadanao Mikamim w Hiroszimie.

- Miałem ogromne szczęście, że mogłem się uczyć u najlepszych – dodaje, wyjaśniając, żeprezentowane na wystawie obiekty wykonane zostały w różnych okresach, w technikach zaliczanych do bardzo trudnych, jako te najciekawsze i najbardziej charakterystyczne. Nierzadko powstawały po wnikliwej konsultacji ze stroną japońską.

Wystawa „Miecz japoński, laka, kumihimo” potrwa do końca lipca. Ekspozycji będą towarzyszyły oprowadzania kuratorskie prowadzone przez Janusza Lukaszczyka.