Mauser. Niemiec, którego broń zmieniła historię wojen

Dzieciństwo wśród rzemieślników

Młody Paul, urodzony 27 czerwca 1838 roku w Oberndorf am Neckar, dorastał w sercu regionu Schwarzwald, gdzie od pokoleń kultywowano tradycje rzemieślnicze. Jego ojciec początkowo zajmował się szewstwem, ale z czasem znalazł bardziej intratne zajęcie. Przeszkolił się i zaczął produkować skórzane futerały na karabiny dla Królewskiej Fabryki Karabinów mieszczącej się w tym samym mieście. Dzięki temu cała rodzina Mauserów od małego obcowała z wymaganiami przemysłu zbrojeniowego, gdzie liczyła się każda najmniejsza precyzja wykonania.

Paul i jego starszy o cztery lata brat Wilhelm uczyli się od młodości zawodu kowala i ślusarza. Te umiejętności okazały się kluczowe dla ich późniejszych sukcesów jako konstruktorów broni. Wilhelm urodził się w 1834 roku i miał większy talent do prowadzenia firmy i załatwiania kontraktów. Paul z kolei odkrył w sobie niezwykłe zdolności techniczne, pozwalające mu tworzyć innowacyjne konstrukcje.

Kluczowy moment w życiu braci nastąpił, gdy rozpoczęli pracę w miejscowej fabryce broni. Tam zetknęli się z najnowszymi rozwiązaniami technicznymi i zdobyli doświadczenie w produkcji karabinów na skalę przemysłową.

Ta praca dała im też pierwsze oszczędności, które później zainwestowali we własną działalność. Choć na początku żyli skromnie, ich talent i upór pozwoliły im krok po kroku budować pozycję na niemieckim rynku zbrojeniowym.

Pierwszy wielki wynalazek

Bracia Mauser odnieśli pierwszy poważny sukces, konstruując karabin Model 1871. Ta broń zrewolucjonizowała technikę wojskową, bo jako pierwsza wykorzystywała metalowe naboje zamiast dotychczasowych rozwiązań. Armia pruska przyjęła ten karabin jako Gewehr 71, nazywany też Infanterie-Gewehr 71. Co ważne, był to pierwszy karabin na metalowe naboje oficjalnie wprowadzony do uzbrojenia w Cesarstwie Niemieckim.

Paul miał niezwykły dar. Potrafił wziąć istniejące już rozwiązania techniczne, przeanalizować je i ulepszyć tak, że stawały się bardziej niezawodne i funkcjonalne. Pracował metodycznie, z benedyktyńską wręcz cierpliwością, co dawało efekt w postaci broni niezwykle precyzyjnej i wytrzymałej.

Podział ról między braćmi działał idealnie. Wilhelm zajmował się stroną biznesową, a Paul mógł całkowicie poświęcić się pracy nad nowymi konstrukcjami.

Firma Gebr Mauser, czyli po prostu Bracia Mauser, powstała jako naturalna konsekwencja ich rosnących sukcesów. Z czasem ich zakład przejął rolę starej królewskiej manufaktury i przekształcił się w nowoczesną fabrykę, zdolną do masowej produkcji wysokiej klasy broni. Coraz więcej klientów, nie tylko z Niemiec, ale i z zagranicy, interesowało się ich wyrobami.

Podbój światowych rynków

Los czasem płata figle. Konstrukcje Paula Mausera początkowo lepiej sprzedawały się za granicą niż w ojczyźnie. Pruska Komisja Oceny Karabinów w Spandau w 1888 roku wybrała inny model karabinu krajowego, co zmusiło Mausera do szukania klientów poza Niemcami.

Karabiny Mausera trafiły dosłownie na wszystkie kontynenty. Przyjęła je hiszpańska piechota w 1893 roku, Szwedzi zamówili karabinki w 1894 i karabiny piechoty w 1896. Lista dalszych odbiorców robi wrażenie: Peru, Belgia, Argentyna, Brazylia, Chile, Kostaryka, Dominikana, Salwador, Gwatemala, Honduras, Nikaragua, Wenezuela, Meksyk, Urugwaj i Turcja. Nazwisko Mauser stało się na całym świecie gwarancją najwyższej jakości.

Szczególnym momentem w karierze Paula było publiczne uznanie ze strony cesarza Wilhelma II. Władca 5 kwietnia 1898 roku oficjalnie pochwalił karabin Gewehr 98. Zamek tej broni opatentował Mauser 9 września 1895 roku. Ten mechanizm stał się podstawą dla całej rodziny karabinów, włączając w to słynny Karabiner 98k używany jeszcze podczas II wojny światowej.

Pistolety i naboje nowej generacji

Paul Mauser nie zatrzymał się na karabinach. Zajął się też konstrukcją broni krótkiej. Jego pierwszym pistoletem był rewolwer C78, solidny i zawierający kilka nowatorskich rozwiązań. Prawdziwą rewolucją okazał się jednak pistolet C96 z 1896 roku, jeden z pierwszych na świecie pistoletów samopowtarzalnych.

Oprócz samej broni Mauser projektował też amunicję. Stworzył naboje 7.65×53mm Mauser w 1889 roku i 7×57mm Mauser w 1892. Były one znacznie lepsze od używanych wtedy nabojów typu 8mm Lebel, 8×50mmR Mannlicher czy brytyjskiego .303. Doskonałe parametry jego amunicji znacznie przyczyniły się do sukcesu karabinów na rynku światowym.

Polityk i przemysłowiec

Od 1898 do 1903 roku Paul Mauser zasiadał w Reichstagu jako deputowany Partii Narodowo-Liberalnej. Reprezentował ósmy okręg Wirtembergii, obejmujący miasta Freudenstadt, Horb, Oberndorf i Sulz. Do parlamentu dostał się dzięki poparciu koalicji konserwatystów, związku rolników i narodowych liberałów. W Reichstagu dbał o interesy przemysłu zbrojeniowego i swojego rodzinnego regionu.

Stowarzyszenie Inżynierów Niemieckich doceniło jego zasługi, przyznając mu w 1912 roku prestiżowy medal Grashof. To wyróżnienie potwierdzało jego ogromny wkład w rozwój niemieckiej techniki. W ostatnich latach życia cieszył się stabilną sytuacją finansową, co pozwalało mu eksperymentować z nowymi konstrukcjami i wspierać działalność charytatywną w rodzinnych stronach.

Peter Paul von Mauser zmarł 29 maja 1914 roku, zaledwie dwa miesiące przed wybuchem I wojny światowej. To właśnie w tym konflikcie jego karabiny miały odegrać kluczową rolę na wszystkich frontach.