Nadchodzi rewolucja w rolnictwie. Osiągnie więcej mniejszym nakładem

W obliczu zmian klimatycznych i rosnących wyzwań dla bezpieczeństwa żywnościowego, Unia Europejska stawia na innowacje. 4 grudnia 2025 r. nadeszła wiadomość, która może trwale zmienić krajobraz europejskiego rolnictwa.

Rada i Parlament Europejski osiągnęły tymczasowe porozumienie w sprawie nowego zestawu przepisów regulujących nowe techniki genomowe (NGT). Nowe ramy prawne mają na celu nie tylko poprawę konkurencyjności unijnego sektora rolno-spożywczego, ale przede wszystkim zapewnienie dostępu do bezpiecznej, zdrowej żywności przy jednoczesnym zmniejszeniu zależności zewnętrznych i realizacji celów zrównoważonego rozwoju.

NGT to zbiór nowoczesnych technik pozwalających na modyfikację genomu roślin w sposób, który może wystąpić również naturalnie lub za pomocą tradycyjnych metod hodowlanych. Ich zastosowanie umożliwia znacznie szybsze opracowywanie ulepszonych odmian roślin o specyficznych cechach.

Dzięki temu mogą one stać się bardziej odporne na ekstremalne warunki pogodowe, takie jak susza czy powodzie, a także wymagać mniejszego zużycia nawozów i pestycydów.

Jak podkreślił Jacob Jensen, Duński Minister ds. Żywności, Rolnictwa i Rybołówstwa:

"Nowe techniki genomowe mogą pomóc nam osiągnąć więcej mniejszym nakładem. Rozporządzenie pozwoli nam opracować nowe odmiany roślin, które są bardziej odporne na zmiany klimatu i wymagają mniej nawozów lub pestycydów. Nasi rolnicy i sektor rolno-spożywczy będą lepiej przygotowani do innowacji i będą mogli nadal produkować zdrową i bezpieczną żywność dla naszych obywateli."

Porozumienie wprowadza podział na dwie kategorie roślin NGT, w zależności od złożoności ich modyfikacji:

• Rośliny NGT kategorii 1: Są to rośliny uznane za równoważne roślinom konwencjonalnym, z niewielkimi modyfikacjami, które mogłyby powstać w naturze. Będą one objęte uproszczonym procesem weryfikacji przez organy krajowe.
  
  1. Produkty NGT-1 nie będą obowiązkowo etykietowane, co jest kluczowe dla zasady równoważności. Wyjątek stanowią nasiona i materiał rozmnożeniowy, które muszą być etykietowane, aby umożliwić podmiotom utrzymanie łańcucha wolnego od NGT.
  2. W trosce o środowisko, uzgodniono, że cechy takie jak tolerancja na herbicydy oraz "produkcja znanej substancji owadobójczej" zostaną wykluczone z kategorii NGT-1. Rośliny o takich cechach trafią do bardziej rygorystycznej kategorii NGT-2.
• Rośliny NGT kategorii 2: Obejmują rośliny o bardziej złożonych lub mniej "naturalnie równoważnych" modyfikacjach. W ich przypadku utrzymane zostają istniejące wymogi prawodawstwa dotyczącego GMO, w tym obowiązkowa autoryzacja, identyfikowalność i etykietowanie produktów dla konsumentów.
  
  1. Państwa członkowskie będą mogły wycofać się z uprawy roślin NGT-2 na swoim terytorium.
  2. Porozumienie uwzględnia też opcjonalne środki współistnienia, pozwalające krajom na podjęcie działań mających na celu uniknięcie niezamierzonej obecności roślin NGT-2 i ich produktów.

Czytaj też: Postęp w rolnictwie ma szansę wskoczyć na wyższy bieg. Nowe techniki genomowe: szansa czy zagrożenie?

Ważnym elementem porozumienia jest odniesienie się do kwestii patentowania, która budzi obawy hodowców i rolników. Rozporządzenie wprowadza mechanizmy mające zapewnić uczciwy dostęp do innowacji:

• Składając wniosek o rejestrację rośliny NGT-1, firmy będą musiały przedstawić informacje o wszystkich istniejących lub oczekujących patentach, które zostaną włączone do publicznie dostępnej bazy danych.
• Hodowcy mogą dobrowolnie dostarczać informacje o zamiarze licencjonowania opatentowanej rośliny NGT-1 na sprawiedliwych warunkach.
• Powstanie specjalna grupa ekspertów ds. patentowania, która zbada wpływ patentów na dostępność nasion, innowacje i konkurencyjność.

W ciągu roku od wejścia w życie rozporządzenia Komisja Europejska ma opublikować badanie wpływu patentowania na sektor. Wyniki zadecydują o ewentualnych działaniach następczych, w tym o potencjalnym wniosku ustawodawczym w celu rozwiązania wszelkich zidentyfikowanych problemów.

Tymczasowe porozumienie, które musi teraz zostać formalnie zatwierdzone przez Radę i Parlament, stanowi kluczowy krok w dostosowaniu unijnego prawodawstwa (pochodzącego z 2001 roku) do najnowszych postępów w biotechnologii. Ma ono sprawić, że rośliny NGT będą równie bezpieczne, jak te hodowane konwencjonalnie, jednocześnie otwierając drogę do stworzenia bardziej odpornych i zrównoważonych systemów żywnościowych w Europie.

Jesteśmy na Google News. Dołącz do nas i śledź Strefę Agro codziennie. Obserwuj Strefę Agro!