Najbardziej pechowa królewna Europy. Nic jej nie wyszło

Gutta Luksemburska. Niedoszła królowa Polski

Władysław Łokietek, zanim ożenił syna z Aldoną Anną Giedyminówną (1325), rozważał małżeństwo królewicza Kazimierza z córką króla Czech Jana Luksemburskiego – Guttą Luksemburską. Jak twierdził prof. Jerzy Wyrozumski – biograf króla Kazimierza Wielkiego, polskie źródła przemilczały ten fakt. Być może dlatego, że miał on charakter epizodyczny.

Informację o rozmowach w sprawie małżeństwa Gutty Luksemburskiej z królewiczem Kazimierzem znajdujemy w źródłach czeskich. Podaje je Kronika zbrasławska. Wiemy również, że 22 maja 1322 roku Gutta była już zaręczona z Fryderykiem Miśnieńskim, aczkolwiek koniec końców poślubiła następcę francuskiego tronu – Jana II Dobrego.

Małgorzata Luksemburska. Kolejna kandydatka na żonę

W tym miejscu warto dodać, że niedoszłą żoną króla Kazimierza Wielkiego była również rodzona siostra Gutty Luksemburskiej, Małgorzata. Projekt tego ożenku powstał po śmierci pierwszej żony Kazimierza Wielkiego – Aldony Anny Giedyminówny.

Małgorzata Luksemburska była wdową po Henryku XIV Bawarskim, z którym miała syna – Jana Dziecię. Chłopiec zmarł w 1340 roku, mając zaledwie 11 lat. Matka natomiast już rok po nim. Małgorzata zachorowała już w trakcie negocjacji w sprawie małżeństwa, które prowadził jej ojciec Jan Luksemburski. Wówczas czeski władca wpisał do umowy klauzulę, że nawet jeśli Małgorzata umrze, sojusz polsko-czeski przetrwa.

Po śmierci Małgorzaty Luksemburskiej Jan załatwił królowi Kazimierzowi Wielkiemu nową żonę. Była nią córka langrafa Hesji, Henryka II Żelaznego – Adelajda Heska. Ślub tej pary odbył się 29 września 1341 roku w Poznaniu.

Żona następcy francuskiego tronu

Sukcesem Jana Luksemburskiego było natomiast wydanie córki Gutty (we Francji nazywanej Boną) za następcę francuskiego tronu Jana II Dobrego. Rozmowy dotyczące tego małżeństwa odbyły się w 1332 roku w Fontainebleau, natomiast ślub miał miejsce w Melun już latem 1332 roku.

Przy okazji tego małżeństwa król Jan Luksemburski zawarł sojusz z królem Francji o udzielaniu sobie pomocy wojskowej. Porozumienie to było wymierzone w Ludwika Bawarskiego, z którym Jan Luksemburski od dawna był skłócony.

W posagu dla córki Jan Luksemburski oferował stronie francuskiej 120 000 florenów, który miał być wypłacany przez sześć lat po 20 000 florenów rocznie. Była to forma spadku dla Bony Luksemburskiej i jej dzieci. Gdyby Bona nie urodziła dzieci i umarła bezpotomnie, wszelkie zakupy poczynione za te pieniądze miały wrócić do Jana Luksemburskiego.

Nigdy jej nie koronowali

Bona Luksemburska nigdy nie została koronowana na królową Francji, a to dlatego, że zmarła 11 września 1349 roku. Jan II Dobry został natomiast królem Francji dopiero po śmierci swojego ojca – Filipa VI Walezjusza, który zmarł 22 sierpnia 1350 roku. Jego niedoszła synowa nie żyła już wtedy od prawie roku.

Przed śmiercią Bona Luksemburska zdążyła urodzić mężowi pięć córek oraz czterech synów:

·      przyszłego króla Francji – Karola V Mądrego, księcia Andegawenii

·      Ludwika I Andegaweńskiego (nie mylić z królem Polski i Węgier, który się tak samo nazywał)

·       Jana, księcia de Bery

·      księcia Burgundii – Filipa II Śmiałego).

W ten sposób Bona Luksemburska stała się pramatką wszystkich królów Francji z dynastii Walezjuszów, którzy następowali po śmierci Jana II Dobrego. Ostatni z nich, Henryk Walezy zmarł w 1589 roku.

Po śmierci swojej pierwszej żony król Jan II Dobry ożenił się z Joanną z Owernii. Miał z nią dwie córki: Blankę i Katarzynę.

Bibliografia:

·      Jerzy Wyrozumski, Kazimierz Wielki, Wrocław 1986.

·      Wojciech Iwańczak, Jan Luksemburski, Warszawa 2012.

·      Robert J. Knecht, Walezjusze. Królowie Francji 1328-1589, Kraków 2020.