Nowy Targ: Miasto wciąż dusi się smogiem. Drugie miejsce w niechlubnym rankingu
Kotlina Orawsko-Nowotarska i Nowy Targ przykryte smogiem. Taki był widom na ten rejon Podhala jeszcze kilka lat temu. Teraz sytuacja się poprawiła, choć wciąż jest wiele do zrobienia.
Pięciokrotne przekroczenie normy benzo(a)pirenu
Według danych Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, średnioroczne stężenie benzo(a)pirenu w Nowym Targu wyniosło 5 ng/m³, podczas gdy norma to 1 ng/m³. To oznacza pięciokrotne przekroczenie dopuszczalnego poziomu tej rakotwórczej substancji. Tak wysoki wynik uplasował miasto na drugim miejscu w Polsce, tuż za Nową Rudą (7 ng/m³), a obok Suchej Beskidzkiej i Myszkowa.
38 dni smogowych w roku
W kategorii liczby dni smogowych - czyli takich, w których dobowe stężenie pyłu PM10 przekraczało normę 50 µg/m³ - Nowy Targ również znalazł się na drugim miejscu w kraju. W 2024 roku takich dni było 38, co oznacza, że przez ponad miesiąc mieszkańcy oddychali powietrzem o przekroczonych normach. Dla porównania, lider zestawienia - Nowa Ruda - odnotowała aż 73 dni smogowe, a trzecia w rankingu Pszczyna - 36 dni.
Historia problemu: smogowy lider Europy
To nie pierwszy raz, gdy Nowy Targ trafia na szczyt smogowych zestawień. W 2020 roku miasto zajęło pierwsze miejsce w Polsce i Unii Europejskiej pod względem stężenia benzo(a)pirenu - aż 18 ng/m³, czyli 1800 proc. krajowej normy i ponad 150 razy więcej niż norma WHO. W tym samym roku odnotowano 90 dni smogowych, a średnioroczne stężenie PM10 wyniosło 42 µg/m³, co również było jednym z najwyższych wyników w kraju.
Kontrowersje wokół pomiarów
Władze miasta w 2021 roku zdecydowały się na przeniesienie stacji pomiarowej z centrum na obrzeża miasta, co wywołało falę krytyki ze strony aktywistów i ekspertów. Andrzej Guła z Polskiego Alarmu Smogowego porównał wtedy to do "wkładania termometru do kieszeni przez chorego na zapalenie płuc".
Lokalne działania i rozczarowanie
Magdalena Cygan z Nowotarskiego Alarmu Smogowego zwraca uwagę, że mimo intensywnych działań, wynik jest rozczarowujący:
- Startowaliśmy z sześciu tysięcy kopciuchów na terenie miasta, zostało ich około dwustu. Mamy lokalną uchwałę antysmogową, prowadzimy kampanie edukacyjne. Liczyłam na lepszy wynik, ale nie poddajemy się - mówi.
Sylwester Magiera, kierownik Referatu ds. Ochrony Środowiska Urzędu Miasta Nowy Targ, podkreśla, że miasto prowadzi kontrole i programy dofinansowań.
- W centrum miasta zostało około 40 kopciuchów. Poza centrum szacujemy, że może być ich około 200. W 2024 roku skontrolowaliśmy już prawie 600 budynków - informuje.
Smog napływa z sąsiednich gmin
Oboje rozmówcy zgodnie wskazują, że położenie Nowego Targu w niecce Kotliny Orawsko-Nowotarskiej sprawia, że zanieczyszczenia z okolicznych miejscowości spływają do miasta.
- Sami sobie nie poradzimy. Musimy działać wspólnie z sąsiednimi gminami - apeluje Cygan.
- Mamy nadzieję, że sąsiednie samorządy również zintensyfikują swoje działania - dodaje Magiera.
Kraków jako przykład sukcesu
W kontrze do niepokojących danych z Nowego Targu, Polski Alarm Smogowy wskazuje na Kraków jako przykład skutecznej walki ze smogiem. W 2024 roku żadna stacja pomiarowa w stolicy Małopolski nie odnotowała przekroczenia dopuszczalnego poziomu benzo(a)pirenu. To efekt konsekwentnych działań, wymiany kotłów i przestrzegania uchwały antysmogowej.
