Odpoczywasz i wdychasz... smog. Małe miasta na czele niechlubnego rankingu
Smog wraca - lider jest tylko jeden
Ranking smogowych rekordzistów przygotowano na podstawie rocznych ocen jakości powietrza Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska za 2024 rok. Obejmuje on trzy kategorie:
- średnioroczne stężenie benzo(a)pirenu,
- średnioroczne stężenie pyłu PM10,
- liczbę dni smogowych, czyli dni z przekroczeniem dobowej normy PM10.
Uwzględniono wyłącznie miejscowości, w których znajdują się stacje pomiarowe GIOŚ.
Bezkonkurencyjnym liderem zestawienia została Nowa Ruda (woj. dolnośląskie), która zajęła pierwsze miejsce we wszystkich trzech kategoriach. W mieście tym stężenie rakotwórczego benzo(a)pirenu wzrosło rok do roku z 4 do aż 7 ng/m³, co oznacza siedmiokrotne przekroczenie normy.
Na kolejnych miejscach znalazły się Nowy Targ, Sucha Beskidzka i Myszków, gdzie wartości przekraczały normę pięciokrotnie. Wciąż wysokie - czterokrotne - stężenie benzo(a)pirenu odnotowano m.in. w uzdrowiskowej Rabce-Zdroju.
Nowa Ruda zajmuje także pierwsze miejsce pod względem średniorocznego stężenia pyłu PM10 i liczby dni smogowych. Mieszkańcy oddychali zanieczyszczonym powietrzem przez 73 dni w roku - to ponad dwa miesiące. Dla porównania, w Nowym Targu takich dni było 38, a w Pszczynie - 36.
W pierwszej trzydziestce miejscowości z najwyższym stężeniem PM10 aż dziesięć pochodzi z województwa łódzkiego, w tym Radomsko, które zajęło drugie miejsce w kraju.
Zobacz smog w liczbach
Według danych GIOŚ średnioroczne stężenie pyłu PM10 w Polsce w 2024 roku wzrosło o 7% w porównaniu z rokiem 2023.
- To bardzo niepokojące zjawisko - mówi Piotr Siergiej, rzecznik Polskiego Alarmu Smogowego. - Prezentujemy nasz ranking już po raz dziesiąty i do tej pory obserwowaliśmy systematyczny spadek stężeń. Czy obecny wzrost to chwilowe wahnięcie, czy może początek nowego trendu prowadzącego nas na powrót do smogowej przeszłości?
Rzecznik zwraca uwagę, że w 2025 roku proces likwidacji "kopciuchów" gwałtownie zahamował, a program "Czyste Powietrze" przechodzi poważny kryzys.
- Dwa lata temu widać było silne wsparcie ze strony władz centralnych, co przełożyło się na rekordową liczbę wniosków o dotacje w 2024 roku. Dziś tego zaangażowania brakuje. W obliczu nowych, ostrzejszych norm jakości powietrza, które zaczną obowiązywać już za cztery lata, konieczne jest podjęcie przez rząd zdecydowanych działań. Jak na razie tej determinacji nie widać - podkreśla Siergiej.
To miasto pokazuje, że można
Pozytywny wyjątek stanowi Kraków, niegdyś smogowa stolica Polski. W 2024 roku po raz pierwszy w historii pomiarów żadna stacja w mieście nie odnotowała przekroczenia dopuszczalnego poziomu benzo(a)pirenu. Stężenie tej substancji spadło tam ponad siedmiokrotnie w ciągu dziesięciu lat.
Dla porównania - wyższe wartości niż w Krakowie odnotowano m.in. w uzdrowiskach: Busko-Zdrój, Kudowa-Zdrój, Szczawno-Zdrój oraz Rabka-Zdrój.
- Cieszymy się z takiej poprawy jakości powietrza w naszym mieście - komentuje Anna Dworakowska z Krakowskiego Alarmu Smogowego. - Konsekwentne działania antysmogowe, wymiana kotłów i przestrzeganie uchwały antysmogowej przynoszą pozytywne skutki. Zwracam jednak uwagę na wysokie stężenia zanieczyszczeń komunikacyjnych - Kraków zajmuje drugie miejsce w kraju pod względem poziomu dwutlenku azotu. Strefa Czystego Transportu jest więc konieczna dla dalszej poprawy jakości powietrza.
Ranking smogowych rekordzistów za rok 2024 Średnioroczne stężenie benzo(a)pirenu (ng/m³) - rok 2024 (norma: 1 ng/m³):
- Nowa Ruda - 7
- Nowy Targ - 5
Sucha Beskidzka - 5
Myszków - 5 - Nowy Sącz - 4
Rabka-Zdrój - 4
Tuchów - 4
Żywiec - 4
Opatów - 4
Skarżysko-Kamienna - 4 - Wałbrzych - 3
Chojnów - 3
Szczawno-Zdrój - 3
Olkusz - 3
Zabierzów - 3
Zabrze - 3
Rybnik - 3
Godów - 3
Pszczyna - 3
Łagów - 3
Działdowo - 3
Nowe Miasto Lubawskie - 3
Średnioroczne stężenie pyłu PM10 (µg/m³) - rok 2024 (norma: 40 µg/m³):
- Nowa Ruda - 34
- Radomsko - 31
Opatów - 31 - Zduńska Wola - 30
Głubczyce - 30
Zdzieszowice - 30
Pszczyna - 30
Nowiny - 30
Katowice - 30 - Piotrków Trybunalski - 29
Zabierzów - 29
Gliwice - 29
Knurów - 29
Zawiercie - 29
Roczna liczba dni z przekroczeniem dopuszczalnego poziomu dobowego PM10 - rok 2024 (norma: 35 dni):
- Nowa Ruda - 73
- Nowy Targ - 38
- Pszczyna - 36
- Gliwice - 35
- Radomsko - 34
Zdzieszowice - 34 - Piotrków Trybunalski - 32
Sucha Beskidzka - 32
Zabierzów - 32
Żywiec - 32
Nowe Miasto Lubawskie - 32 - Oświęcim - 31
Racibórz - 31
Nowiny - 31
Skarżysko-Kamienna - 31