Saddam Husajn. Zbrodniarz, który masowo zabijał dzieci
Saddam Husajn przez ponad dwie dekady budował państwo strachu, którego ofiarami padali Kurdowie, szyici, mniejszości religijne i polityczni przeciwnicy. Jego rządy to synonim terroru, czystek etnicznych i cierpienia milionów.
Droga do władzy: początek dyktatury
Saddam Husajn urodził się w 1937 roku w Tikricie, a już jako młody człowiek związał się z partią Baas, która dążyła do przejęcia władzy w Iraku. Po przewrocie w 1968 roku został jednym z najważniejszych polityków kraju, a w 1979 roku objął stanowisko prezydenta, przeprowadzając brutalne czystki wśród konkurentów politycznych.
W pierwszych latach rządów setki osób zostały aresztowane, torturowane i stracone. Nie tylko opozycjoniści, ale także członkowie własnej partii. Reżim Saddama Husajna opierał się na bezwzględnej przemocy wobec każdego, kto mógł stanowić zagrożenie dla jego władzy.
Tajna policja, państwowy terror, masowe mordy, etniczne czystki, gwałty, deportacje, egzekucje bez sądu, wymuszone zaginięcia i tortury były codziennością. Human Rights Watch szacuje, że w latach 1979–2003 liczba ofiar represji reżimu sięgała od 250 do 290 tysięcy osób, choć niektóre źródła podają nawet pół miliona zabitych i zaginionych. W latach 80. i 90. tysiące ludzi znikało bez śladu, a rodziny często nie otrzymywały żadnych informacji o losie bliskich.
Ludobójstwo Kurdów: kampania Anfal i Halabdża
Najbardziej zbrodniczym rozdziałem rządów Saddama była kampania Anfal, prowadzona w latach 1986–1989 przeciwko Kurdom w północnym Iraku. Operację nadzorował Ali Hassan al-Madżid, znany jako "Chemiczny Ali", a jej celem była eksterminacja ludności kurdyjskiej i zniszczenie ich osad.
W trakcie kampanii zginęło od 50 do 100 tysięcy Kurdów, a niektóre szacunki mówią nawet o 182 tysiącach ofiar. Wojsko atakowało kurdyjskie wsie bombami, bronią chemiczną, a następnie rozstrzeliwało ocalałych i grzebało ich w masowych grobach.
Najbardziej znanym epizodem był atak chemiczny na Halabdżę 16 marca 1988 roku –w ciągu kilku godzin śmiercionośne gazy zabiły około 5 tysięcy osób, głównie kobiet i dzieci, a 10 tysięcy zostało rannych.
Represje wobec szyitów
Saddam Husajn brutalnie prześladował szyitów, którzy stanowili większość społeczeństwa Iraku. Już na początku rządów w latach 1979–1980 krwawo stłumił powstanie szyickie, aresztując i torturując tysiące osób.
Po wojnie w Zatoce Perskiej w 1991 roku, w ciągu kilku tygodni powstania na południu Iraku, wojska Saddama zabiły od 30 do 60 tysięcy szyitów, a setki tysięcy zostały zmuszone do ucieczki lub deportacji.
W kolejnych latach kontynuowano represje – likwidowano duchownych, niszczono świątynie i prowadzono systematyczne przesiedlenia.
Eksterminacja Arabów z Iraku
W latach 90. reżim Saddama zwrócił się przeciwko Arabom, zamieszkującym bagna południowego Iraku. Po powstaniu z 1991 roku rozpoczęto masowe bombardowania, podpalenia wiosek, minowanie terenów i egzekucje.
Szacuje się, że do 200 tysięcy osób zostało wypędzonych, a tysiące zamordowano. Dodatkowo, władze celowo osuszyły 90% bagien, niszcząc środowisko życia tej społeczności i doprowadzając do jednej z największych katastrof ekologicznych XX wieku.
Celem było nie tylko zniszczenie kultury Arabów, ale także pozbawienie opozycji schronienia w trudno dostępnych terenach.
System tortur i egzekucji: metody przemocy
Aparat represji w Iraku za czasów Saddama stosował szeroki wachlarz tortur: bicie, rażenie prądem, gwałty, łamanie kości, amputacje, wyrywanie paznokci, przypalanie ogniem, polewanie kwasem, wyłupywanie oczu, a nawet publiczne egzekucje.
W więzieniu Abu Ghraib w 1984 roku zamordowano 4 tysiące więźniów, a w latach 1997–1999 w ramach "czyszczenia więzień" stracono 2,5 tysiąca osób. W 2000 roku wydano dekret zezwalający na amputację języka każdemu, kto krytykował reżim. Tortury były stosowane nie tylko wobec politycznych przeciwników, ale także wobec zwykłych obywateli, a nawet kobiet i dzieci.
Proces i egzekucja: rozliczenie zbrodni
Po obaleniu reżimu w 2003 roku Saddam Husajn został schwytany przez wojska amerykańskie i postawiony przed Irackim Trybunałem Specjalnym. Oskarżono go o zbrodnie przeciw ludzkości, ludobójstwo i zbrodnie wojenne.
Pierwszy proces dotyczył masakry w Dujail w 1982 roku, gdzie za próbę zamachu na prezydenta zamordowano ponad 140 szyitów, a setki rodzin deportowano i pozbawiono majątku. 5 listopada 2006 roku Saddam został skazany na śmierć przez powieszenie, a wyrok wykonano 30 grudnia 2006 roku. Procesy dotyczące innych zbrodni, m.in. kampanii Anfal, trwały jeszcze po jego egzekucji.