Spójrzcie w niebo przed jutrzejszym świtem. Efektowna koniunkcja Wenus i Jowisza

W nocy z poniedziałku na wtorek, 12 sierpnia, nad wschodnim horyzontem zobaczymy wyjątkowo bliskie zbliżenie Jowisza i Wenus. Maksimum zjawiska – astronomiczny moment koniunkcji – przypada około 09:40 czasu polskiego, dlatego najlepsze warunki do obserwacji będą przed świtem, na ciemniejszym niebie.

Koniunkcja to sytuacja, w której obiekty dzielą tę samą rektascensję. Tym razem Wenus minie Jowisza w odległości około 51 minut kątowych (niecały 1°). Obie planety będą bardzo jasne: Wenus osiąga blask około –4,0 mag, Jowisz około –1,9 mag, a para przemieszcza się na tle gwiazdozbioru Bliźniąt. Dokładny moment koniunkcji wypada w ciągu dnia (09:40 CEST), dlatego do obserwacji warto wyjść jeszcze nocą – im wcześniej przed świtem, tym wyżej nad horyzontem będzie para.

Warunki obserwacyjne w Warszawie: patrzymy nisko nad wschodni–północno-wschodni horyzont, na 2–3 godziny przed wschodem Słońca. Przy separacji około 0,9° planety bez trudu mieszczą się w polu widzenia lornetki; w typowych teleskopach jednoczesny kadr dwóch tarcz może już zależeć od zastosowanego powiększenia. Kluczowe będzie możliwie odsłonięte miejsce z niskim horyzontem.

12 sierpnia zbiega się z maksimum roju Perseidów. Należy się jednak liczyć z jasnym, ubywającym Księżycem, który tej nocy znacząco rozjaśnia niebo i ogranicza liczbę słabszych meteorów. Mimo to najjaśniejsze „spadające gwiazdy” mogą być widoczne, szczególnie w krótkich przerwach między chmurami i z dala od świateł miejskich.

Warto zaplanować także poranne obserwacje w kolejnych dniach. Wenus i Jowisz pozostaną blisko siebie do połowy miesiąca, a 19–20 sierpnia do pary dołączy cienki sierp Księżyca, tworząc efektowny układ na porannym niebie.

Na koniec praktyka: jeśli dysponujemy lornetką 8×42 lub 10×50, ustawiamy możliwie wysoką czułość wzroku (kilka minut w ciemności bez patrzenia w źródła światła), celujemy nisko nad wschodni horyzont i śledzimy oba bardzo jasne punkty zbliżone do siebie na odległość mniej niż jednego stopnia. To zjawisko jest niezależne od miejsca w kraju – różnice dotyczą głównie wysokości nad horyzontem i pory świtu.