Staż pracy liczony inaczej. Zyska nawet 5 mln zatrudnionych

Planowana reforma przepisów dotyczących stażu pracy otwiera przed pracownikami szereg nowych możliwości. Wliczenie do stażu pracy okresów wykonywania umów cywilnoprawnych oraz prowadzenia działalności gospodarczej pozwoli wielu osobom przekroczyć kluczowy próg 10 lat doświadczenia zawodowego. Dzięki temu zyskają oni prawo do 26 dni urlopu wypoczynkowego rocznie, co do tej pory było zarezerwowane głównie dla zatrudnionych na etacie.

Dodatkowo, nowy łączny staż pracy może skutkować dłuższym okresem wypowiedzenia oraz dostępem do świadczeń, takich jak odprawy pieniężne przy zwolnieniach indywidualnych lub grupowych. To oznacza, że osoby, które wcześniej nie miały takich przywilejów, teraz będą mogły z nich korzystać.

– Reforma, która zacznie obowiązywać w styczniu 2026 roku to milowy krok w stronę zrównania uprawnień pracowniczych niezależnie od formy zatrudnienia. Przez lata osoby pracujące na podstawie umów cywilnoprawnych czy prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą nie miały wielu przywilejów, jak dłuższy urlop wypoczynkowy czy prawo do odpraw. Teraz będą mogły realnie „odzyskać” lata pracy, które wcześniej się nie liczyły – komentuje Krzysztof Inglot, ekspert rynku pracy i założyciel Personnel Service

Reforma przepisów dotyczących stażu pracy oznacza także większe szanse na rozwój zawodowy, szczególnie dla osób, które do tej pory nie spełniały formalnych kryteriów doświadczenia wymaganego przy rekrutacjach do administracji publicznej czy instytucji państwowych. Dzięki możliwości udokumentowania wcześniejszych okresów pracy, także poza tradycyjnym stosunkiem pracy, kandydaci zyskają realny dostęp do procesów rekrutacyjnych zarezerwowanych dotąd dla osób z etatowym, udokumentowanym stażem.

To otwiera nowe perspektywy dla wielu pracowników, którzy do tej pory byli ograniczeni w swoich możliwościach zawodowych. Możliwość udokumentowania doświadczenia zdobytego na umowach cywilnoprawnych czy w ramach działalności gospodarczej może być kluczem do awansu zawodowego i zdobycia nowych, atrakcyjnych stanowisk.

Nowe przepisy oznaczają konieczność szeroko zakrojonych działań po stronie pracodawców, szczególnie w obszarze kadr i płac. Działy HR powinny już teraz rozpocząć audyt dokumentacji historycznej, aby zidentyfikować osoby, które w przeszłości realizowały umowy cywilnoprawne i mogą ubiegać się o zaliczenie ich do stażu pracy.

Kluczowe będzie także przygotowanie systemów kadrowo-płacowych do przetwarzania nowych danych oraz wdrożenie procedur weryfikacji dokumentów składanych przez pracowników. Jednocześnie niezbędne będzie szkolenie zespołów odpowiedzialnych za naliczanie uprawnień oraz przygotowanie komunikacji wewnętrznej dla załogi.

Reforma może przełożyć się na realny wzrost kosztów pracy. Dotyczy to nie tylko potencjalnego zwiększenia liczby dni urlopowych czy wypłat odpraw, ale także czasu i zasobów potrzebnych do obsługi pracowników składających wnioski o zaliczenie wcześniejszych okresów aktywności zawodowej.

Dodatkowo, firmy będą musiały uwzględniać „nowy” staż w procesach rekrutacyjnych, szczególnie tam, gdzie jest to warunek udziału w rekrutacji lub wpływa na wysokość oferowanego wynagrodzenia czy poziom stanowiska. W wielu organizacjach zmiany te będą wymagały przedefiniowania dotychczasowych standardów operacyjnych.

– Z punktu widzenia pracodawców to czas dużych zmian i wyzwań przede wszystkim organizacyjnych. Kluczowe będzie odpowiednio wczesne przygotowanie, które pozwoli uniknąć chaosu w pierwszych miesiącach obowiązywania nowych przepisów. Warto spojrzeć na te zmiany jako na szansę, nie tylko dla pracowników, ale i dla firm, by uporządkować procesy, zwiększyć transparentność i zbudować silniejszą kulturę zatrudnienia – podsumowuje Inglot.

Jak wynika z opracowania Ministerstwa Finansów „Wybrane aspekty działalności gospodarczej za 2019 rok”, JDG to najpopularniejsza forma prowadzenia biznesu w Polsce. Spośród ok. 2,78 mln działalności gospodarczych aż 2,33 mln (ponad 80 proc.) stanowiły właśnie JDG. Równolegle, zgodnie z danymi GUS, na koniec września 2024 roku ponad 2,4 mln osób pracowało w oparciu o umowy cywilnoprawne. Blisko połowa z nich (1,004 mln) łączyła to zatrudnienie z inną formą aktywności zawodowej, kwalifikując się jako osoby pracujące w gospodarce narodowej.