System kaucyjny w Polsce od 1 października 2025 r. Co się zmieni?

To duża zmiana zarówno dla klientów, jak i sprzedawców. Choć wzbudza wiele pytań i obaw, jej celem jest ograniczenie ilości odpadów i zwiększenie poziomu recyklingu.

System kaucyjny ma szansę diametralnie zmienić sposób, w jaki Polacy traktują opakowania po napojach. Zamiast trafiać do kosza, butelki i puszki dostaną drugie życie. Choć dla sprzedawców i klientów początkowo może to oznaczać trudności organizacyjne i nowe przyzwyczajenia, długofalowo ma to przynieść korzyści środowiskowe i ekonomiczne.

Klienci zapłacą kaucję przy kasie w formie dodatkowej opłaty doliczonej do ceny napoju. Pieniądze odzyskają po zwrocie opakowania, bez konieczności okazywania paragonu.

Stawki kaucji wynoszą:

• 50 groszy - plastikowe butelki do 3 l i puszki do 1 l,
• 1 zł - szklane butelki wielokrotnego użytku do 1,5 l.

System nie obejmuje szklanych butelek jednorazowych.

Oddać opakowania będzie można w sklepach, a duże placówki zostaną wyposażone w automaty (tzw. butelkomaty/recyklomaty). Jeśli automat wydrukuje bon, klient będzie mógł wymienić go w kasie na gotówkę. Zgodnie z przepisami sklepy muszą zagwarantować taką możliwość. Bon na zakupy będzie tylko opcją, jeśli ktoś wybierze tę formę.

Aby odzyskać kaucję będą musiały zostać spełnione następujące warunki:

• opakowania muszą być czyste i niezgniecione,
• etykieta i specjalny znak kaucyjny muszą być czytelne,
• butelki szklane nie mogą być pęknięte.

To oznacza koniec z dotychczasowym nawykiem zgniatania puszek i plastikowych butelek. Jak podkreślają eksperci, ma to kluczowe znaczenie dla identyfikacji i dalszego przetwarzania opakowań.

Duże sklepy mają obowiązek uczestnictwa w systemie. Dla placówek poniżej 200 m² udział jest dobrowolny, ale większość z nich również zdecyduje się przyjmować butelki i puszki. Głównie w obawie przed utratą klientów.

Dla właścicieli małych sklepów oznacza to dodatkowe wyzwania: konieczność zakupu specjalnych przezroczystych worków do przechowywania opakowań, brak miejsca na ich składowanie i niepewność co do częstotliwości odbiorów.

Wejście systemu oznacza istotne zmiany w codziennych zakupach:

• promocje typu "12 piw plus 12 gratis" mogą zniknąć z rynku, ponieważ sklepy musiałyby oddawać wysokie sumy kaucji,
• w domach klienci będą musieli przechowywać opakowania w ich oryginalnym kształcie,
• w pierwszych tygodniach możliwy będzie chaos, bo na półkach znajdą się zarówno opakowania z oznaczeniem kaucji, jak i te starsze - bez możliwości zwrotu.