W kraterze Jezero na Marsie odkryto "potencjalne biosygnatury"

Międzynarodowy zespół naukowców sugeruje, że skały w obrębie tzw. formacji Bright Angel w kraterze Jezero na Marsie są ściśle powiązane z węglem organicznym i mogą stanowić potencjalną biosygnaturę dawnego życia.

Wyniki oraz opis badań ukazał się na łamach pisma „Nature” (DOI: 10.1038/s41586-025-09413-0).

– To niezwykle ekscytujące odkrycie potencjalnej biosygnatury, ale nie oznacza to, że odkryliśmy życie na Marsie. Teraz musimy przeanalizować tę próbkę skały na Ziemi, aby potwierdzić, czy miały w niej udział procesy biologiczne, czy nie – oznajmił profesor Sanjeev Gupta z Imperial College London.

Łazik Perseverance bada krater Jezero o średnicy około 45 kilometrów od 2021 roku. Miejsce wybrano ze względu na to, że kiedyś znajdowało się tam ogromne jezioro i delta rzeki – środowiska uważane za główne cele w poszukiwaniu śladów dawnego życia. Jego głównym zadaniem jest zebranie i przechowywanie zestawu wybranych próbek skał i gleby, które zostaną przywiezione na Ziemię w celu szczegółowej analizy.

Nowe badanie koncentruje się na jasnej formacji w kraterze zwanej „Bright Angel”. Łazik Perseverance natknął się tam na grubą warstwę drobnoziarnistego mułu i żwiru, który był niesiony przez wodę. Mapując typy i rozmieszczenie różnych skał osadowych, naukowcy byli w stanie zrekonstruować środowisko, w którym się osadzały.

Analizy pokazały, że skały te są bogate w minerały ilaste, w przeciwieństwie do środowiska rzecznego, gdzie szybko płynąca woda unosiłaby te drobne cząsteczki. Wskazało to na zaskakujący wniosek: odkryto osady z dna jeziora.

– To nietypowe, ale bardzo intrygujące, ponieważ nie spodziewalibyśmy się znaleźć takich osadów. Nasze prace sedymentologiczne i stratygraficzne wskazują na istnienie w przeszłości jeziora o niskiej energii – i właśnie takiego środowiska nadającego się do zamieszkania poszukiwaliśmy podczas misji – powiedział Alex Jones, współautor publikacji.

Odkrycie może sugerować okres w historii krateru Jezero, w którym sama dolina została zalana, co dało początek temu potencjalnie nadającemu się do zamieszkania zbiornikowi.

Dalsze analizy wykazały, że w jednej z próbek, określanej jako „Sapphire Canyon”, znajdują się dwa minerały: wiwianit (fosforan żelaza) i greigit (siarczek żelaza). Wydaje się, że powstały one w wyniku reakcji redoks z udziałem węgla organicznego, procesu, który mógł być napędzany przez chemię abiotyczną lub – co ciekawe – biologiczną. To przygotowało grunt pod wszystko, co wydarzyło się później: powstanie tego specyficznego rodzaju utlenionego, bogatego w żelazo i fosfor osadu było niezbędnym warunkiem wstępnym do stworzenia składników późniejszych reakcji.

Na Ziemi minerały te mogą formować się w wyniku reakcji chemicznych zachodzący w obecności mikroorganizmów. Można je zatem uznać za potencjalny biosygnał, podnoszący prawdopodobieństwo, że na Marsie istniało kiedyś życie mikrobiologiczne.

Ostatecznie jedynym sposobem na ustalenie prawdziwego pochodzenia tych struktur jest powrót próbek na Ziemię i ich szczegółowa analiza w najnowocześniejszych laboratoriach za pomocą instrumentów znacznie bardziej czułych niż te na łaziku.

Perseverance ukrył próbkę rdzenia „Sapphire Canyon” w swoim wnętrzu, która wraz z innymi zebranymi przez łazik, oczekuje na misję Mars Sample Return – wspólne przedsięwzięcie NASA i ESA, którego celem jest sprowadzenie próbek z Marsa na Ziemię w latach 30. XXI wieku.

– To odkrycie to ogromny krok naprzód – próbki, które pomogliśmy scharakteryzować, należą do najbardziej przekonujących, jakimi dysponujemy – powiedział profesor Gupta.

– To ekscytujące odkrycie stanowi znaczący krok naprzód w naszej wiedzy o Marsie i potencjale istnienia pradawnego życia poza Ziemią. Zidentyfikowane w tych marsjańskich skałach sygnatury chemiczne są pierwszymi tego rodzaju, które potencjalnie odzwierciedlają procesy biologiczne obserwowane na Ziemi i dostarczają bardziej przekonujących dowodów na to, że na Marsie mogły kiedyś panować warunki niezbędne do życia mikrobiologicznego – wyjaśnił Matthew Cook, szef ds. eksploracji kosmosu w Brytyjskiej Agencji Kosmicznej.

Źródło i fot.: Imperial College London