Wkrótce w Polsce ma przybyć schronów. Obecnie brakuje budowli ochronnych

Wojna za wschodnią granicą Polski przyniosła sporo obaw w kontekście bezpieczeństwa. Wiele ludzi zaczęło interesować się, gdzie w najbliższej okolicy znajdują się miejsca, które mogłyby uchronić ich przed zbliżającym się zagrożeniem. Tego typu informacje to od kilku lat żadna tajemnica - by to sprawdzić wystarczy dostęp do internetu.

Państwowa Straż Pożarna na przełomie 2022 i 2023 roku przeprowadziła inwentaryzację obiektów pod kątem wskazania bezpiecznych miejsc, gdzie znajdziemy ukrycie w razie zagrożenia. W celu ułatwienia swojej pracy i szukania przez obywateli miejsc schronienia, powstała aplikacja "SCHRONY" i "Budowle ochronne".

W Polsce funkcjonują trzy główne typy miejsc przeznaczonych do ochrony ludności: schrony, ukrycia oraz miejsca doraźnego schronienia.

Schrony to najbardziej zaawansowane konstrukcje. Są to obiekty w pełni zabezpieczone przed skutkami działań wojennych, takimi jak fala uderzeniowa, promieniowanie, skażenie chemiczne i biologiczne. Schrony posiadają własne systemy filtracji powietrza, zasilanie awaryjne i zapasy wody. Mogą pomieścić ludzi nawet na kilka dni bez kontaktu z otoczeniem.

Ukrycia to prostsze formy zabezpieczenia, najczęściej zlokalizowane w piwnicach budynków użyteczności publicznej, szkół czy bloków mieszkalnych. Chronią głównie przed odłamkami, gruzem oraz częściowo przed promieniowaniem. Ich zadaniem jest zapewnienie doraźnej ochrony przez kilka godzin.

Miejsca doraźnego schronienia (MDS) to tymczasowe lokalizacje, które mogą zostać wyznaczone w sytuacjach kryzysowych. Mogą to być garaże podziemne, tunele, hale sportowe lub inne duże obiekty. Nie oferują one specjalistycznej ochrony, ale stanowią bezpieczniejsze miejsce niż otwarta przestrzeń.

Szczelnych, hermetycznych obiektów, które pomieszczą wiele ludzi i pozwolą na choćby kilkudniowe schronienie, w Polsce jest jak na lekarstwo. W czasie pokoju nie są one jednak w cale potrzebne. To czym powinniśmy się przejmować i na co warto być przygotowanym, to zagrożenia pogodowe, a do schronienia przed nimi - przynajmniej w Polsce - wystarczy piwnica.

- Większość piwnic budowana jest w taki sposób, żeby utrzymać całą konstrukcję budynku. Zapewni nam bezpieczeństwo w podstawowych zagrożeniach, jak np. duży wiatr, tornado, mocny deszcz - tłumaczy Paweł Figurski z Miejskiego Centrum Zarządzania Kryzysowego w Koninie.

Po akcji inwentaryzacyjnej strażaków Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji wystosowało podsumowanie. Wynika z niego, że w Polsce jest więcej miejsc w bezpiecznych schronieniach, niż Polaków. Naliczono się ponad 224 tys. miejsc doraźnego schronienia i ponad 10 600 budowli ochronnych, wśród których 1903 to schrony, a 8719 ukrycia.

Jak wyjaśnia specjalista od bezpieczeństwa Paweł Figurski, kierownik Miejskiego Centrum Zarządzania Kryzysowego w Koninie, wspomniane aplikacje od odnajdywania bezpiecznych miejsc ukrycia dają mylny obraz rzeczywistej liczby schronów i obiektów tego typu.

- Do większości wskazanych obiektów dostępność jest bardzo dyskusyjna. [...]Należy wziąć pod uwagę, że osoby z ulicy, by ukryć się w piwnicy budynku wielorodzinnego, po prostu do niej nie wejdą, gdyż mają do pokonania domofon, drzwi do piwnicy i często metalowe kraty.

Jak informuje kierownik konińskiego MCZK, sytuacja z budowlami ochronnymi w Polsce ma się wkrótce zmienić. Ma to związek z ustawą o ochronie ludności i obronie cywilnej z grudnia 2024 roku. Według niej od stycznia 2026 roku w każdym nowym budynku wielorodzinnym będzie musiała zostać wskazana przestrzeń do ewentualnego schronienia w kryzysowej sytuacji.

- Te obiekty się pojawią. Na terenie Konina, jeżeli będziemy mieli ukrycia, to będą to nowoczesne, funkcjonalne obiekty - mówi Paweł Figurski - To nie będą puste przestrzenie, które będą zbierały kurz. Od samego początku będą spełniały zasadę bieżącego użytkowania. To będą podziemne garaże, magazyny, sale, szatnie, to będą takie pomieszczenia, które będzie można na co dzień użytkować.

Na budowę dodatkowych ukryć samorządy dostaną pieniądze. W skali całego kraju, to 4,6 mld. zł. Najwięcej pieniędzy trafi do województwa śląskiego - 529 mln. zł. Dla Wielkopolski przewidziano 410 mln. zł.