Władysław Mickiewicz. Zapomniany syn wieszcza narodowego

Władysław Józef Mickiewicz urodził się 23 czerwca 1838 roku w Paryżu jako najstarszy syn i trzecie dziecko Adama Mickiewicza oraz Celiny z Szymanowskich. Rodzina Mickiewiczów żyła na emigracji, co miało ogromny wpływ na kształtowanie tożsamości młodego Władysława. Ojciec, choć pochłonięty sprawami narodowymi i działalnością literacką, starał się przekazywać dzieciom wartości patriotyczne i dbać o ich edukację, mimo trudnych warunków życia na obczyźnie.

Władysław już od najmłodszych lat zetknął się z problemami, jakie niesie życie w cieniu wielkiego poety. Sława ojca była dla niego zarówno inspiracją, jak i wyzwaniem. Jego matka, Celina, zmagała się z problemami zdrowotnymi, co dodatkowo komplikowało sytuację rodzinną. Mimo to dzieci Mickiewiczów wspominały dom rodzinny jako miejsce pełne ciepła i intelektualnych rozmów.

Śmierć obojga rodziców w 1855 roku była dla Władysława ogromnym ciosem. Miał wtedy zaledwie siedemnaście lat i musiał szybko dorosnąć, przejmując odpowiedzialność za rodzeństwo i rodzinne dziedzictwo. Już wtedy zaczął myśleć o tym, jak zachować pamięć o ojcu i kontynuować jego misję.

Władysław Mickiewicz od młodości angażował się w sprawy narodowe. W 1863 roku wziął udział w wyprawie na Żmudź, która miała wesprzeć powstanie styczniowe poprzez dostarczenie broni i amunicji na Litwę. Choć akcja zakończyła się niepowodzeniem, Władysław nie zaprzestał działalności na rzecz wolności Polski. W tym samym roku pełnił funkcję przedstawiciela Rządu Narodowego w Szwecji, starając się pozyskać wsparcie dla polskich powstańców.

Jego działalność polityczna nie ograniczała się do walki zbrojnej. Na emigracji założył czasopismo "L’Espérance", które miało na celu obronę sprawy narodów zniewolonych przez zaborców. Publikował w nim tłumaczenia polskiej literatury i propagował idee wolnościowe. Był także fundatorem Księgarni Luksemburskiej, wydawnictwa, które publikowało zakazane w zaborach książki w języku francuskim i polskim, w tym dzieła patriotyczne w serii "Biblioteka Ludowa Polska".

Władysław aktywnie uczestniczył w życiu Wielkiej Emigracji, nawiązując kontakty z najważniejszymi postaciami politycznymi i intelektualnymi epoki. Jego znajomości obejmowały takie osobistości jak Adam Jerzy Czartoryski, Maria Skłodowska-Curie, Giuseppe Garibaldi czy Aleksander Dumas. Był nie tylko obserwatorem, ale i uczestnikiem najważniejszych wydarzeń politycznych swojego czasu, m.in. Komuny Paryskiej, podczas której uratował życie jednemu z polskich generałów.

Władysław Mickiewicz nie poszedł w ślady ojca jako poeta, ale stał się wybitnym publicystą, kronikarzem i biografem. Jego najważniejsze dzieła to czterotomowy "Żywot Adama Mickiewicza", kilkutomowa "Emigracja Polska 1860-1890" oraz monumentalne "Pamiętniki", które stanowią nieocenione źródło wiedzy o epoce, w której żył. Władysław wydał także dzieła literackie ojca w jedenastu tomach oraz jego korespondencję w kilku kolejnych tomach.

Jako wydawca i tłumacz, Władysław promował polską literaturę na Zachodzie, tłumacząc m.in. "Ulanę" Józefa Ignacego Kraszewskiego oraz "Księgi pielgrzymstwa polskiego" Adama Mickiewicza. Jego działalność wydawnicza miała ogromne znaczenie dla zachowania i popularyzacji dorobku polskiej kultury wśród emigrantów i cudzoziemców.

W swoich "Pamiętnikach" Władysław pisał szczerze o trudach życia w cieniu wielkiego ojca. Podkreślał, że jego największą zasługą było bycie synem Adama Mickiewicza, choć w rzeczywistości sam zapisał się w historii jako wybitny działacz i strażnik narodowej pamięci.

Władysław Mickiewicz zmarł 9 czerwca 1926 roku w Paryżu. Przeżył niemal całe swoje życie na emigracji, ale nigdy nie utracił więzi z ojczyzną. Jego dorobek publicystyczny, działalność społeczna i zaangażowanie w sprawy polskie sprawiły, że przeszedł do historii jako nie tylko syn wielkiego poety, ale także wybitna postać polskiej emigracji.

Jego "Pamiętniki" i inne dzieła pozostają cennym źródłem wiedzy o XIX-wiecznej Polsce, Wielkiej Emigracji i życiu rodzinnym Mickiewiczów. Władysław do końca życia pozostawał wierny ideałom, które wpajał mu ojciec: miłości do ojczyzny, pracy dla dobra wspólnego i pielęgnowaniu narodowej tożsamości.