Zbudował własne miasto. Był twórcą znanej sekty

Chandra Mohan Jain (Osho)

Chandra Mohan Jain, znany później jako Osho, przyszedł na świat 11 grudnia 1931 roku w niewielkiej wiosce Kuchwada w środkowych Indiach. Od najmłodszych lat wyróżniał się niepokornym charakterem. Zadawał bowiem niewygodne pytania, podważał autorytety i nie uznawał ślepego posłuszeństwa wobec tradycji. Wspominał później, że dzieciństwo spędzone pod opieką dziadków dało mu niezwykłą swobodę, co ukształtowało jego podejście do życia i duchowości.

Już jako nastolatek eksperymentował z różnymi technikami medytacyjnymi, szukając własnej drogi do oświecenia. W wieku 21 lat przeżył – jak twierdził – moment duchowego przebudzenia.

Studiował filozofię na Uniwersytecie w Sagar, gdzie w 1956 roku zdobył tytuł magistra z wyróżnieniem. Był mistrzem debat, zdobył złoty medal w ogólnokrajowych konkursach oratorskich. Wkrótce został wykładowcą filozofii, najpierw w Raipur, a potem w Jabalpur, gdzie przez dziewięć lat nauczał i prowadził publiczne wykłady, kwestionując dogmaty religijne i społeczne.

W 1966 roku porzucił karierę akademicką, by całkowicie poświęcić się pracy nad "podnoszeniem ludzkiej świadomości". Organizował wielotysięczne spotkania, prowadził intensywne obozy medytacyjne, a jego sława rosła w całych Indiach.

Miasto Rajneeshpuram

Na początku lat 80. Osho przeniósł się do Stanów Zjednoczonych. W 1981 roku jego amerykańscy uczniowie nabyli 64-tysięczny akr ziemi w stanie Oregon. W samym sercu pustkowia powstało Rajneeshpuram – miasto od podstaw zbudowane przez wyznawców. W szczytowym momencie osada liczyła nawet 7 tysięcy mieszkańców, a podczas letnich festiwali przyciągała 15 tysięcy gości z całego świata.

Rajneeshpuram miało własną infrastrukturę: straż pożarną, policję, restauracje, centrum handlowe, lotnisko i transport publiczny. Miasto powstało błyskawicznie, a jego rozwój budził niepokój lokalnej społeczności. Władze Oregonu oraz mieszkańcy okolicznych terenów patrzyli z rosnącą podejrzliwością na ekspansję "nowej religii", oskarżając wspólnotę o łamanie przepisów dotyczących zagospodarowania przestrzennego i naruszanie rozdziału Kościoła od państwa.

W 1982 roku Rajneeshpuram uzyskało oficjalny status miasta, co pozwoliło na dalszy rozwój bez ograniczeń narzucanych przez hrabstwo. Jednak napięcia narastały, a konflikt z władzami i sąsiadami stawał się coraz ostrzejszy.

Luksusowe życie Osha

Osho nie ukrywał swojego zamiłowania do luksusu, co wywoływało konsternację zarówno wśród krytyków, jak i części jego wyznawców. W latach 80. stał się właścicielem aż 93 Rolls-Royce’ów – samochodów, które regularnie otrzymywał w darze od bogatych wielbicieli. Auta stały się symbolem jego ruchu, a codzienne przejażdżki po Rajneeshpuram przyciągały tłumy podziwiających.

Sam Osho komentował: "Ludzie są smutni, zazdrośni i myślą, że Rolls-Royce nie pasuje do duchowości. Nie widzę w tym żadnej sprzeczności… W rzeczywistości, w wozie drabiniastym trudno być medytacyjnym; Rolls-Royce jest najlepszy dla duchowego rozwoju".

Jego pierwszym samochodem w USA był Corniche, który został przerobiony na limuzynę z kuloodpornymi szybami i innymi udogodnieniami. Z czasem kolekcja rozrosła się do niebotycznych rozmiarów, a obsługą floty zajmowała się specjalnie powołana fundacja.

Wartość całej kolekcji, sprzedanej po deportacji Osho, szacowano na 7 milionów dolarów, co dziś odpowiadałoby ponad 20 milionom. Samochody te stały się jednym z najbardziej rozpoznawalnych symboli jego ruchu.

Kontrowersje I dyskusje

Rajneeshpuram szybko stało się areną licznych kontrowersji. W 1984 roku doszło do masowego zatrucia salmonellą w okolicznym mieście, ponad 750 osób zachorowało po spożyciu skażonych potraw w lokalnych restauracjach. Śledztwo wykazało, że za atakiem stała Ma Anand Sheela, prawa ręka Osho i zarazem główna administratorka miasta. Celem było osłabienie frekwencji podczas wyborów lokalnych i przejęcie kontroli nad hrabstwem.

Władze federalne wszczęły szeroko zakrojone śledztwo, które ujawniło szereg przestępstw: od nielegalnych podsłuchów, przez defraudacje, po przygotowania do zamachów na urzędników państwowych.

Sam Osho został aresztowany w październiku 1985 roku pod zarzutem oszustw imigracyjnych. Władze oskarżyły go o aranżowanie fikcyjnych małżeństw, które miały umożliwić zagranicznym wyznawcom legalizację pobytu w USA. Skala procederu była ogromna – prokuratorzy mówili o ponad 400 fikcyjnych ślubach.

Po aresztowaniu Osho przez pięć dni przewożono z więzienia do więzienia, a podczas oczekiwania na zwolnienie za kaucją w Portland ogłoszono alarm bombowy. Ostatecznie, po przyjęciu ugody, Osho został skazany na grzywnę w wysokości 400 tysięcy dolarów i zobowiązany do opuszczenia Stanów Zjednoczonych na 10 lat.

Spuścizna Osho

Po deportacji w listopadzie 1985 roku Osho próbował znaleźć schronienie w kilku krajach, lecz wielokrotnie odmawiano mu wjazdu. Ostatecznie wrócił do Indii, gdzie ponownie osiadł w Pune. Tam kontynuował nauczanie, prowadził codzienne wykłady i rozwijał ośrodek medytacyjny, który z czasem stał się jednym z największych tego typu na świecie.

Osho zmarł 19 stycznia 1990 roku w Pune. Oficjalną przyczyną śmierci był atak serca, choć niektórzy jego zwolennicy sugerowali, że był to rezultat złego traktowania podczas pobytu w amerykańskich więzieniach. Po śmierci jego ciało skremowano, a prochy złożono w aszramie w Pune.

Ruch Osho przetrwał po jego śmierci, choć podzielił się na kilka frakcji. Współczesne spory dotyczą nie tylko interpretacji nauk, ale także zarządzania majątkiem i prawami autorskimi do jego dorobku. W 2018 roku głośnym echem odbił się serial dokumentalny "Wild Wild Country", który na nowo rozbudził zainteresowanie postacią kontrowersyjnego guru.

Wielu krytyków niezmiennie określa Osho mianem przywódcy sekty, wskazując na autorytarną strukturę ruchu, ekscesy finansowe i skandale kryminalne. Zwolennicy podkreślają natomiast jego wkład w popularyzację medytacji, terapii grupowych i otwartości na duchowe poszukiwania poza utartymi schematami.

Bibliografia

• Guru Bhagwan Shree Rajneesh Is Indicted for Immigration Fraud [https://www.ebsco.com/research-starters/history/guru-bhagwan-shree-rajneesh-indicted-immigration-fraud]
• The Indian Who Owned 93 Rolls Royce Super Luxury Cars [https://www.cartoq.com/car-life/oshos-extraordinary-collection-of-93-rolls-royce-cars-the-story-of-a-spiritual-leaders-love-for-luxury]
• The Rajneeshees in Oregon: A Communal Experiment [https://international.uoregon.edu/rajneeshees-oregon-communal-experiment]
• The Life and Philosophy of Osho: A Journey through Controversy and Enlightenment [https://sajeevdev.com/the-life-and-philosophy-of-osho-a-journey-through-controversy-and-enlightenment/]
• Osho land feud is a battle for legacy. Rebel swamis, court cases, Bollywood factor [https://theprint.in/ground-reports/osho-land-feud-is-a-battle-for-legacy-rebel-swamis-court-cases-bollywood-factor/2183039/]