Bezdech senny a zmiany klimatu. Jak rosnące temperatury mogą pogarszać jakość snu i nasilać problemy z oddychaniem nocą

Bezdech senny, znany również jako obturacyjny bezdech senny (OSA), to zaburzenie snu charakteryzujące się przerwami w oddychaniu podczas snu. Przerwy te mogą trwać kilka sekund lub nawet kilka minut i prowadzić do spadku poziomu tlenu we krwi. Typowym objawem – obok przerw w oddychaniu – jest chrapanie.

Przerywany sen nie zapewnia odpowiedniej regeneracji organizmu, co objawia się nadmierną sennością w ciągu dnia, problemami z koncentracją i pamięcią, a często porannymi bólami głowy i suchością w ustach. Nieleczony bezdech senny sprzyja między innymi chorobom układu sercowo-naczyniowego, chorobie Parkinsona, wypadkom drogowym czy depresji. Wyższa jest także śmiertelność ze wszystkich przyczyn. Problem OSA dotyczy prawie 1 miliarda ludzi na świecie.

Naukowcy z Flinders University (Australia) przeprowadzili pierwsze badanie mające na celu przedstawienie przewidywanego wpływu globalnego ocieplenia na oddychanie podczas snu oraz wpływu tego zjawiska na zdrowie, samopoczucie i gospodarkę światową.

Przeanalizowano dane dotyczące snu ponad 116 000 osób na całym świecie, wykorzystując zatwierdzony przez FDA czujnik pod materacem, pozwalający oszacować ciężkość obturacyjnego bezdechu sennego. Dla każdego użytkownika czujnik zarejestrował dane z około 500 nocy. Następnie naukowcy dopasowali dane dotyczące snu do szczegółowych 24-godzinnych informacji o temperaturze.

Jak wynika z opartych o zgromadzone dane obserwacyjne symulacji, jeśli nie uda się spowolnić globalnego ocieplenia, w najbardziej prawdopodobnych scenariuszach zmiany klimatu, do roku 2100 obciążenie bezdechem sennym może się podwoić w większości krajów z powodu wzrostu temperatur.

– Ogólnie rzecz biorąc byliśmy zaskoczeni skalą związku między temperaturą otoczenia a ciężkością bezdechu sennego. Wyższe temperatury wiązały się z 45 proc. wzrostem prawdopodobieństwa wystąpienia obturacyjnego bezdechu sennego u śpiącej osoby w daną noc. Co ważne, wyniki te różniły się w zależności od regionu, przy czym mieszkańcy krajów europejskich odnotowywali wyższe wskaźniki bezdechu sennego przy wzroście temperatury niż mieszkańcy Australii i Stanów Zjednoczonych, prawdopodobnie z powodu różnic w korzystaniu z klimatyzacji – podkreślił główny autor i ekspert ds. snu, dr Bastien Lechat.

Związany z tym szacowany całkowity koszt wyniósłby dla 29 objętych badaniem krajów około 98 miliardów USD rocznie, w tym 68 miliardów USD z powodu pogorszenia stanu zdrowia i 30 miliardów USD z powodu utraty produktywności w miejscu pracy (nieobecność w pracy lub mniejsza wydajność).

– Wzrost częstości występowania bezdechu sennego w 2023 r. z powodu globalnego ocieplenia wiązał się z utratą około 800 000 zdrowych lat życia w 29 badanych krajach. Liczba ta jest podobna do innych schorzeń, takich jak choroba afektywna dwubiegunowa, choroba Parkinsona lub przewlekłe choroby nerek. Nasze ustalenia podkreślają, że bez większych działań politycznych mających na celu spowolnienie globalnego ocieplenia, obciążenie obturacyjnym bezdechem sennym może się podwoić do 2100 r. z powodu wzrostu temperatur – wskazał Lechat.

Jak zaznaczył profesor Danny Eckert z Flinders University, chociaż badanie jest jednym z największych tego typu, dotyczyło ono głównie krajów i osób o wysokim statusie społeczno-ekonomicznym, które prawdopodobnie mają dostęp do bardziej sprzyjających warunków do spania oraz klimatyzacji.

– To mogło zafałszować nasze szacunki i doprowadzić do niedoszacowania rzeczywistych kosztów zdrowotnych i ekonomicznych – wskazał Eckert.

Autorzy podkreślają zarówno poważne zagrożenie, jakie zmiana klimatu stwarza dla zdrowia i dobrego samopoczucia ludzi, jak i znaczenie opracowania skutecznych interwencji w celu diagnozowania i leczenia bezdechu sennego. W przyszłości chcą zaprojektować badania interwencyjne, które zbadałyby możliwości zmniejszenia wpływu temperatury otoczenia na ciężkość bezdechu sennego, a także ustaliły podstawowe mechanizmy fizjologiczne, które łączą wahania temperatury z ciężkością bezdechu sennego.