Brak wiary w siebie - częsty problem ludzi z lękiem i depresją

Przebadano kilkaset osób, aby zmierzyć ich pewność siebie podczas wykonywania poszczególnych zadań oraz wiarę w siebie przy ocenie ogólnej skuteczności tych zadań jako całości.

Okazało się, że osoby z objawami lęku i depresji budowały swoją ogólną wiarę w siebie, koncentrując się na zadaniach, w których uważały, że poradziły sobie słabiej (czyli miały niską pewność siebie), zamiast również uwzględniać te, w których wypadły dobrze.

Aby lepiej zrozumieć, jak uczestnicy oceniają samych siebie (czyli tzw. metapoznanie - świadomość i rozumienie własnych procesów myślowych), poproszono ich o zagranie w grę komputerową. W grze mieli pomóc mieszkańcom fikcyjnego miasteczka o nazwie "Fruitville" w wykonywaniu prac rolniczych.

Zadania wymagały precyzyjnego rozróżniania owoców (czyli dobrej percepcji wzrokowej) oraz pamięci (trzeba było zapamiętać, które owoce zostały zebrane). Po wykonaniu każdego zadania uczestnicy mieli także ocenić swoją pewność siebie co do wykonanego zadania.

Na koniec każdej sesji gry uczestnicy oceniali, jak dobrze ich zdaniem wypadli w całej sesji (czyli deklarowali ogólną wiarę w siebie).

Podczas gry pojawiał się też audytor, który co jakiś czas udzielał uczestnikom informacji zwrotnej na temat ich wyników.

Psychologowie odkryli, że osoby z silniejszymi objawami lęku i depresji nie różniły się pod względem wyników w grze od tych z łagodniejszymi objawami.

Odkryto także, że pozytywna informacja zwrotna zwiększała ogólną wiarę w siebie, a negatywna ją obniżała - dotyczyło to wszystkich uczestników, niezależnie od tego, czy mieli objawy lęku lub depresji.

Jednak osoby z silniejszymi objawami lęku i depresji ciągle miały niższą ogólną wiarę w siebie. Działo się tak dlatego, że ignorowały zadania, w których były pewne swoich decyzji, a skupiały się na tych, co do których czuły się mniej pewnie.

To obniżone wyczulenie na własną pewność siebie pomaga wyjaśnić, dlaczego osoby z niektórymi zaburzeniami psychicznymi mają uporczywie niską wiarę w swoje możliwości, mimo że ich rzeczywiste wyniki nie różnią się od wyników innych osób i mimo że otrzymują równie pozytywną informację zwrotną.

- Nasze odkrycia niosą prosty, ale mocny przekaz - uporczywe negatywne przekonania na temat siebie, jakie odczuwają osoby z lękiem i depresją, są często złudne i mogą wynikać z zaburzonego sposobu, w jaki oceniają same siebie. Może to również tłumaczyć, dlaczego objawy lęku i depresji są ściśle powiązane z syndromem oszusta, czyli stanem, w którym ludzie nieustannie podważają swoje osiągnięcia, mimo że są kompetentni - mówi dr Sucharit Katyal, współautor badań.

- Tworząc przekonania na temat siebie, powinniśmy traktować własne metapoznawcze oceny z dystansem i odpowiednio opierać się na informacjach zwrotnych od innych - uważa dr Katyal. Psychologowie mają nadzieję, że ich odkrycia pomogą stworzyć skuteczniejsze interwencje i strategie wsparcia dla osób zmagających się z lękiem i depresją. - Poprzez zrozumienie, w jaki sposób te osoby inaczej reagują na własne wyniki i informację zwrotną, możemy opracować lepsze strategie wspierania ich w budowaniu i utrzymywaniu pewności siebie, tak aby mogli rozwijać się zawodowo i poza pracą - podsumowuje dr Katyal.

Na podstawie:

Reasons why anxiety and depression promote low self-belief revealeds