Jak ćwiczenia fizyczne cofają zegar biologiczny?
fot. ChatGPT
Starzenie epigenetyczne dotyczy do zmian w DNA organizmu, które odzwierciedlają tempo starzenia się na poziomie molekularnym. Mierzy się je za pomocą tzw. zegarów epigenetycznych, które analizują wzorce metylacji DNA - modyfikacji chemicznej mogącej wpływać na aktywność genów. W przeciwieństwie do wieku chronologicznego, który jedynie wskazuje lata życia, starzenie epigenetyczne daje dokładniejszy obraz tego, jak dobrze funkcjonują komórki i tkanki organizmu. Proces ten jest kształtowany przez różne czynniki, w tym styl życia, i stał się potężnym narzędziem w badaniach nad starzeniem się.
Jak się okazuje, choć ogólna aktywność fizyczna - taka jak chodzenie czy wykonywanie prac domowych - przynosi korzyści zdrowotne, to zaplanowane, powtarzalne i ukierunkowane programy ćwiczeń wydają się silniej spowalniać starzenie epigenetyczne. Sprawność fizyczna, a zwłaszcza wysoka wydolność krążeniowo-oddechowa, jest również ściśle powiązana z wolniejszym tempem starzenia epigenetycznego.
U myszy zorganizowany trening wytrzymałościowy i oporowy zmniejszał związane z wiekiem zmiany molekularne w tkance mięśniowej. U ludzi kilkutygodniowe interwencje treningowe wykazały redukcję markerów wieku biologicznego we krwi i mięśniach szkieletowych. W jednym z badań stwierdzono, że siedzące tryb życia kobiety w średnim wieku obniżyły swój wiek epigenetyczny o dwa lata po zaledwie ośmiu tygodniach łączonego treningu aerobowego i siłowego. W innym badaniu wykazano, że starsi mężczyźni o wyższym poziomie poboru tlenu - kluczowej miary sprawności sercowo-naczyniowej - mieli znacząco wolniejsze starzenie epigenetyczne.
"Odkrycia te sugerują, że utrzymanie sprawności fizycznej opóźnia starzenie epigenetyczne w wielu narządach i potwierdza pogląd, że ćwiczenia jako geroprotektor przynoszą korzyści różnym organom," mówią autorzy.
Sprawdzono również, które narządy najbardziej korzystają z ćwiczeń. Choć mięśnie szkieletowe były głównym obiektem analiz, nowe dowody wskazują, że regularny trening może także spowalniać starzenie serca, wątroby, tkanki tłuszczowej, a nawet jelit. Co więcej, wykazano, że sportowcy olimpijscy starzeją się epigenetycznie wolniej niż osoby nieuprawiające sportu, co sugeruje, że długotrwała, intensywna aktywność fizyczna może mieć trwałe działanie przeciwstarzeniowe.
Wyniki wspierają rosnące przekonanie, że utrzymywanie sprawności fizycznej nie tylko jest kluczowe dla zdrowia na co dzień, ale także może stanowić jedno z najskuteczniejszych narzędzi do spowalniania wewnętrznych procesów starzenia organizmu.
Na podstawie:
Exercise May Slow Epigenetic Aging
