Zmieniony charakter pisma może być ważnym sygnałem ostrzegawczym. Poznaj choroby, które zmieniają styl pisania
W tym artykule:
Jakie są cechy pisma osób z chorobą Alzheimera?
U osób dotkniętych chorobą Alzheimera można zaobserwować stopniowe pogarszanie się sprawności językowej, która wcześniej funkcjonowała bez zarzutu. Jednym z wczesnych sygnałów może być pojawienie się błędów ortograficznych. Chory zaczyna mylić litery, pomijać niektóre znaki lub wstawiać zbędne. Równocześnie zauważalne stają się deformacje gramatyczne: niewłaściwe odmiany wyrazów, naruszenia zasad składniowych, a także brak konsekwencji w stosowaniu interpunkcji.
Niektóre osoby zaczynają nieświadomie zmieniać sposób zapisu, np. przechodząc w trakcie jednego słowa z kursywy do druku, co może wynikać z zaburzeń koordynacji wzrokowo-ruchowej oraz postępującego osłabienia kontroli nad motoryką drobną.
Charakter pisma chorego ulega coraz większemu rozchwianiu - staje się nieregularne, trudne do odczytania, pozbawione wcześniejszej precyzji. W miarę nasilania się objawów ręczne pisanie przekształca się w nieczytelne znaki, które bardziej przypominają chaotyczne bazgroły niż świadome pismo.
W zaawansowanym stadium choroby wiele osób całkowicie traci zdolność pisania, co jest wynikiem nie tylko deficytów pamięciowych, ale też rozległych zaburzeń funkcji poznawczych i ruchowych.
Czy choroba Parkinsona zmienia charakter pisma?
Choroba Parkinsona zaliczana jest do grupy schorzeń neurodegeneracyjnych, czyli takich, w których dochodzi do stopniowego zaniku komórek nerwowych. W tym konkretnym przypadku uszkodzeniu ulega przede wszystkim tzw. istota czarna mózgu, obszar odpowiedzialny za wytwarzanie dopaminy. Ten neuroprzekaźnik odgrywa kluczową rolę w regulacji ruchów ciała, napięcia mięśniowego oraz utrzymaniu prawidłowej postawy.
Gdy poziom dopaminy w mózgu zaczyna spadać, pojawiają się pierwsze symptomy choroby. Wśród nich najczęściej obserwuje się spowolnienie ruchów (bradykinezję), sztywność mięśni, ubogą mimikę twarzy oraz charakterystyczne drżenie kończyn, zwłaszcza dłoni.
Do wczesnych, często niedocenianych objawów należą także subtelne zmiany w piśmie. W przypadku choroby Parkinsona może to być tzw. mikrografia, czyli stopniowe zmniejszanie się liter i ścieśnianie pisma w miarę pisania. Początkowo objaw ten bywa lekceważony lub przypisywany zmęczeniu, jednak może być jednym z pierwszych sygnałów rozwijającego się zaburzenia neurologicznego. Wraz z postępem choroby mogą pojawić się również zaburzenia snu, trudności w przełykaniu pokarmów czy problemy z mówieniem.
Choroba ta rozwija się w sposób powolny, lecz nieubłagany. W zaawansowanym stadium dochodzi do zaburzeń równowagi, pochylonej postawy ciała oraz trudności w wykonywaniu codziennych czynności, nawet tak podstawowych jak mycie zębów, jedzenie posiłków, kąpanie czy zakładanie ubrań.
Czy udar może mieć wpływ na pisanie?
Udar mózgu może gwałtownie zaburzyć zdolność pisania i czytania. Dzieje się tak, ponieważ w wyniku nagłego przerwania dopływu krwi do mózgu (np. przez zator lub pęknięcie naczynia), dochodzi do uszkodzenia obszarów odpowiedzialnych za funkcje językowe i ruchowe.
Jeśli udar dotknie lewą półkulę mózgu (u większości osób odpowiedzialną za mowę i język), chory może mieć trudności z rozumieniem słów, czytaniem, składaniem liter w wyrazy lub formułowaniem logicznych zdań. Zjawisko to nazywane jest afazją.
Równocześnie, jeśli uszkodzenie obejmie rejony odpowiadające za precyzyjne ruchy ręki, pojawia się problem z pisaniem. Litery mogą być koślawe, chaotyczne lub chory nie potrafi ich już odwzorować (tzw. agrafia).
Czy charakter pisma może świadczyć o schizofrenii?
Jak wygląda pismo schizofrenika? Czy sposób pisania może ujawnić nam ten problem zdrowotny? Badania naukowe wskazują, że charakterystyczną cechą pisma osób ze schizofrenią są zmiany w proporcjach liter, szczególnie elementów śródlinijnych.
Oznacza to, że części liter, które zwykle znajdują się na linii pisma (np. korpusy liter takich jak "a", "e", "o") mogą być albo wyraźnie powiększone, albo pomniejszone. Natomiast elementy wystające ponad linię pisma (np. pionowe kreski liter "t", "l") oraz te sięgające poniżej linii (np. ogonki liter "g", "y") pozostają względnie stabilne pod względem rozmiaru.
Taka nierówność w budowie liter może być skutkiem zaburzeń motorycznych i deficytów w kontroli ruchów, które są częstym objawem schizofrenii.
Źródło:
ZMIANA CHARAKTERU PISMA - CZY TO WAŻNE? Z pamiętnika lekarza
Handwriting Changes in Alzheimer's Disease: A Systematic Review PubMed
Z badań nad pismem osób chorych psychicznie, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Barbara Gawda
