Choroba LSD bydła 2025 atakuje. Jakie ryzyko dla polskich hodowców?

Choroba LSD jest wywoływana przez wirus, który dotąd był ograniczony do Afryki Północnej. Niestety sprawca dotarł już do serca europejskiego sektora bydła mlecznego i mięsnego.

Epidemia choroby guzowatej skóry bydła 2025 rozpoczęła się w południowej części Europy i szybko rozprzestrzenia się na kolejne kraje.

Włochy potwierdziły ogniska LSD bydła 23 czerwca 2025 r. na Sardynii i w Lombardii. Wprowadziły zamknięte strefy nadzoru i międzynarodowe procedury bioasekuracyjne. W konsekwencji Australia usunęła Włochy z listy krajów wolnych od LSD. Natomiast Wielka Brytania wprowadziła ograniczenia importowe na żywiec, mleko i materiał genetyczny.

Francja zgłosiła pierwsze przypadki guzowatej choroby skóry bydła 29 czerwca 2025 r. w regionie Sabaudii (okolice Chambéry). Władze natychmiast ogłosiły 50-kilometrowe strefy ochronne w regionach Sabaudii, Ain i Isère. Ponadto zakazały przemieszczania zwierząt i nakazały ubój zakażonych sztuk.

Hiszpania w październiku 2025 r.ogłosiła wystąpienie choroby LSD w Katalonii (Girona), w stadzie liczącym 123 sztuki bydła. Trzy zwierzęta wykazały objawy, a resztę stada wybito. Obecnie podejrzenia dotyczą kolejnych dwóch hiszpańskich gospodarstw, w których choroba może dotyczyć nawet 1200 sztuk bydła.

Mimo że Węgry są jeszcze wolne od LSD, wprowadziły wzmożone kontrole przesyłek i apelują do hodowców o czujność. Krajowy Urząd Weterynarii i Zdrowia Zwierząt zaleca obserwację objawów i zgłaszanie każdego przypadku gorączki, guzków skórnych czy utraty apetytu u bydła.

Choroba guzowata skóry bydła 2025 to wirusowa, zakaźna choroba bydła i bawołów wodnych. Wywołuje ją Capripoxvirus. Zarażeniu ulegają głównie rasy mleczne i mięsne bydła, a także bawoły wodne; sporadycznie choroba dotyka dzikie przeżuwacze.

Okres inkubacji wynosi od 1 do 5 tygodni. Typowe objawy to wysoka gorączka (powyżej 40°C), utrata apetytu, ślinienie, obrzęki oraz guzki skórne o średnicy 1–5 cm na głowie, szyi, wymieniu i narządach płciowych. Z czasem pojawia się wyciek z nosa i oczu, powiększenie węzłów chłonnych, zapalenia oczu i błon śluzowych. W ciężkich przypadkach dochodzi do poronień i zapalenia jąder, co prowadzi do bezpłodności.

LSD przenosi się przede wszystkim przez owady ssące krew — komary, kleszcze i kuczmany. W cieplejszych miesiącach choroba szerzy się szczególnie szybko. Dodatkowo może być przenoszona pośrednio. Ściśle mówiąc, przez zakażone narzędzia, sprzęt rolniczy, paszę lub mleko.

Zapobieganie opiera się na czterech filarach:

• Wczesne rozpoznanie — rolnicy powinni zwracać uwagę na objawy gorączki, utraty apetytu, ślinienia i charakterystycznych guzków.
• Bioasekuracja — dezynfekcja sprzętu, odzieży i pojazdów, dokumentowanie ruchu zwierząt oraz izolacja osobników podejrzanych.
• Zwalczanie owadów — opryski, pułapki, siatki ochronne w stajniach i osuszanie zbiorników wodnych, które sprzyjają rozmnażaniu się wektorów.
• Plany awaryjne — gospodarstwa powinny mieć procedury izolacji, uboju awaryjnego i transportu mleka, a personel — odpowiednie przeszkolenie.

W przypadku potwierdzenia ogniska choroby, służby weterynaryjne podejmują natychmiastową likwidację stada. Ustanawiane są:

• obszar zapowietrzony (20 km),
• obszar zagrożony (50 km).

Powyższe restrykcje utrzymuje się przez 28–45 dni po zakończeniu dezynfekcji. Zakażone zwierzęta są zabijane, a produkty i pasza poddawane utylizacji lub dezaktywacji wirusa.

Choć choroba guzowata skóry bydła 2025 nie została jeszcze wykryta w naszym kraju, ryzyko jest najwyższe od lat. Wirus przemieszcza się z południa Europy w kierunku Europy Środkowej. Poza tym wraz z przemieszczaniem zwierząt, migracją owadów i handlem zwierzętami hodowlanymi może dotrzeć także do Polski.

Dla hodowców oznacza to możliwe zamknięcia gospodarstw, utratę produkcji mleka i mięsnych stad zarodowych, a także blokady eksportowe. Ciepłe miesiące — wiosenne, ale szczególnie lato i jesień 2026 r. — będą ważne. Od działań prewencyjnych, bioasekuracji i czujności rolników zależy, czy Polska zdoła utrzymać status kraju wolnego od LSD.