Kalendarz dożynek wojewódzkich 2025. Poznaj pierwsze terminy i miejsca
Dożynki to więcej niż tylko obchody zakończenia żniw – to hołd dla ziemi i ciężkiej pracy rolników, a także radosne świętowanie wspólnoty. Centralną rolę w tych uroczystościach odgrywają starostowie dożynkowi, wybierani spośród rolników danego regionu.
Ich zadaniem jest niesienie dożynkowego chleba – symbolu urodzaju i obfitości. Ten misternie wypieczony bochen, zanim trafi na stoły uczestników świętowania, dumnie przemierza ulice w barwnym korowodzie.
Tam, gdzie tradycja jest wciąż żywa, dożynkowy pochód staje się prawdziwym widowiskiem. Uczestnicy ubrani w stroje ludowe niosą ze sobą misternie wykonane wieńce dożynkowe. Te ludowe dzieła sztuki, będące symbolem zebranych plonów, biorą udział w konkursach, rywalizując w kategoriach „wieniec tradycyjny” lub „współczesna ozdoba dożynkowa”.
Współczesne dożynki, czy to na poziomie gminnym, powiatowym, czy wojewódzkim, rozpoczynają się od mszy świętej dziękczynnej za uzyskane plony. Po niej następuje oficjalna część, podczas której włodarze wygłaszają przemówienia, wręczane są wyróżnienia dla zasłużonych rolników, a lokalne społeczności prezentują swoje talenty. Całość wieńczy koncert, który dostarcza rozrywki mieszkańcom i gościom.
Nieodłącznym elementem dożynek są także liczne wystawy, kiermasze z regionalnymi produktami oraz pokazy rzemieślnicze czy kulinarne, które dopełniają atmosferę święta, pozwalając celebrować bogactwo polskiej wsi i jej dziedzictwo.
Terminy dożynek wojewódzkich 2025. Sprawdź, gdzie i kiedy świętują regiony
- Dolnośląskie będzie dziękowało na skalę wojewódzką za plony 2025 roku w Wądrożu Wielkim 7 września 2025. Na scenie ma pojawić się Cleo, Andrzej Piasek Piaseczny, Matt Palmer
- Kujawsko-Pomorskie Dożynki Wojewódzkie 31 sierpnia, Bydgoszcz, Myślęcinek
- Łódzkie. Dożynki Województwa Łódzkiego 2025 odbędą się 17 sierpnia w Buczku
- Mazowieckie Dożynki Wojewódzkie w Płońsku 31 sierpnia 2025 r. na terenie MODR – Oddział Poświętne.
- Opolskie. Dożynki Wojewódzkie 2025 mają odbyć się w Dobrodzieniu 7 września
- Pomorskie. Samorząd Województwa Pomorskiego zapowiedział święto plonów 13-14 września 2025 r. w Pszczółkach (pow. gdański)
- Świętokrzyskie. 7 września 2025 w Muzeum Wsi Kieleckiej
- Warmińsko-Mazurskie. Dożynki Wojewódzkie zaplanowano 21 września 2025 r. w Muzeum Budownictwa Ludowego w Olsztynku.
Historia dożynek w Polsce i związane z nimi tradycje
Żniwa to czas podsumowań i ukoronowanie ciężkiej pracy rolników. Po wyczerpującym okresie intensywnych prac polowych nadchodzi moment radości i wspólnego świętowania. Podczas uroczystości, zabawie towarzyszą zarówno obrzędy magiczne, mające zapewnić urodzaj w przyszłym roku, jak i religijne, takie jak święcenie wieńców.
Tradycja dożynkowa w Polsce sięga prawdopodobnie XVI lub przełomu XVI i XVII wieku, czyli czasów, gdy na ziemiach polskich prężnie rozwijała się gospodarka folwarczno-dworska. Właściciele majątków dworskich organizowali dla swoich żniwiarzy (służby folwarcznej i pracowników najemnych) specjalne uroczystości.
Były to poczęstunki, zabawy i tańce, stanowiące formę nagrody za sumiennie wykonaną pracę i obfite zbiory. Punktem kulminacyjnym tych wczesnych dożynek był uroczysty pochód żniwiarzy z wieńcem, który następnie wręczano gospodarzowi – dziedzicowi.
Wieniec dożynkowy ma symboliczne znaczenie
Wieńce dożynkowe to serce każdej uroczystości. W wielu regionach Polski do dziś zachwycają swoją różnorodnością i bogactwem kształtów. Udekorowane jarzębiną, świeżymi kwiatami, polnym zielem i kolorowymi wstążkami, przybierają rozmaite formy.
Te tradycyjne mają kształt korony – często wzorowane na koronie węgierskiej, tworzone z czterech pałąków połączonych u góry.
Sztuka tworzenia wieńców dożynkowych nie tylko przetrwała, ale i dynamicznie się rozwinęła. Współczesne pochody zachwycają coraz okazalszymi i bardziej pomysłowymi kompozycjami z płodów ziemi, często przyjmującymi nowe, ciekawe formy, choć korony nadal pozostają popularne.
Pochody, pieśni i przekazanie plonu
Współczesne obchody dożynkowe rozpoczynają się od uroczystych pochodów z wieńcem dożynkowym. Najpierw udają się one do kościoła, gdzie wieniec zostaje poświęcony. Następnie wyrusza się do gospodarza dożynek. Cały orszak śpiewa zarówno pieśni religijne, jak i dawne pieśni dożynkowe, w których często powtarza się refren o plonie:
Plon niesiemy plon, w gospodarza dom! Żeby dobrze plonowało po sto krocy z ziarna dało, Plon niesiemy plon!
Kluczowym momentem uroczystości było i pozostaje uroczyste wręczenie wieńca gospodarzowi dożynek.
Wieniec żniwny miał także swoje dalsze, symboliczne zastosowanie. Był przechowywany w sieni lub stodole aż do następnego roku. Wykruszone z niego ziarna oraz wysuszone ziele dodawano do worków z ziarnem przeznaczonym na przyszłe zasiewy. Ten dawny zwyczaj jest praktykowany do dziś, szczególnie przez starszych rolników, co świadczy o jego głębokim zakorzenieniu w polskiej tradycji.
