Innowacyjne biopowłoki - cenny wynalazek naukowców z Uniwersytetu Jagiellońskiego i Politechniki Lwowskiej

Badacze z Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Politechniki Lwowskiej opracowali nowy typ biopowłok, które potrafią samoczynnie reagować na zmiany temperatury i pH otoczenia. To przełomowe rozwiązanie może znaleźć zastosowanie w biomedycynie, np. w inteligentnych implantach czy kontrolowanym uwalnianiu leków.

college, malopolska, education, poland, facade, historical, jagiellonian, building, beautiful, view, school, cracow, details, educate, landmark, knowledge, campus, european, heritage, history, uniwersytet, background, institute, study, city, student, university, tourism, learning, teaching, monument, agriculture, public, street, lecture, department, europe, academy, architecture, historic, pedestrians, people, outdoor, krakow, outdoors, culture, tourists, polish, travel

Źródło zdjęć: © Adobe Stock

Małgorzata Mrowiec

16 października 2025, 15:22

Czy można stworzyć materiał, który sam dostosowuje się do otoczenia? Właśnie tego dokonano. A wyniki badań zostały opublikowane w prestiżowym czasopiśmie "Chemical Engineering Journal".

Nowy mechanizm "inteligentnych" powierzchni

Jak przekazuje UJ, zespół badaczy opracował nanostrukturalne powłoki polimerowe wytworzone z monomerów pochodzących z oleju rycynowego - surowca odnawialnego. Uzyskane materiały wykazują wyjątkowy mechanizm termoprzełączalności, który - w przeciwieństwie do znanych wcześniej rozwiązań - zależy nie tylko od temperatury, lecz także od pH środowiska.

Momentami wywołuje dreszcze. Niezwykła pamiątka po dyktatorze w Albanii

Wraz ze wzrostem temperatury powłoka przechodzi kolejne etapy przemiany: z materiału sprężystego staje się cieczą lepką. Co więcej, w środowisku o pH 5-7 powierzchnia staje się bardziej hydrofilowa i bardziej "czuła" na ciepło - jej reakcja na temperaturę wyraźnie wzrasta. W warunkach skrajnie kwaśnych lub zasadowych (pH 3 i 9) struktura powłoki ulega przebudowie na poziomie mikroskopowym.

Ekologiczne i biokompatybilne rozwiązanie

Nowe biopowłoki są nie tylko "inteligentne", ale także przyjazne środowisku. Ich składniki pochodzą z surowców biologicznych, co zwiększa potencjalną biokompatybilność i ogranicza negatywny wpływ na środowisko. Dodatkowo struktura segmentów opartych na oleju pozwala precyzyjnie regulować właściwości powłok w zależności od potrzeb aplikacyjnych.

Pierwszą autorką publikacji jest Anastasiia Chebotar, studentka Politechniki Lwowskiej. Znaczna część eksperymentów została przeprowadzona podczas jej pobytów badawczych na Uniwersytecie Jagiellońskim, w ramach Stypendium im. Królowej Jadwigi (2024). Bezpośrednią opiekunką naukową Anastasii była dr Yana Shymborska, a inspiratorami projektu - prof. Yurij Stetsyshyn (Politechnika Lwowska) oraz prof. Andrzej Budkowski (Uniwersytet Jagielloński).