5 powodów, dla których warto odwiedzić Podkarpackie

Szukasz spokoju, ciszy, miejsca na kontemplację? Podkarpackie to idealny wybór! Przyrodniczymi skarbami tego regionu są dwa parki narodowe - Bieszczadzki i Magurski - które zachwycają górskimi krajobrazami, bogactwem fauny i flory oraz licznymi szlakami turystycznymi prowadzącymi przez dzikie ostępy. To idealne miejsca dla tych, którzy cenią sobie bliskość natury i chwile w ciszy.

Region ten słynie z położonych na łonie nieskażonej natury uzdrowisk. W Rymanowie-Zdroju odetchniesz powietrzem nasyconym jodem, a w Iwoniczu-Zdroju spróbujesz wód, o których już w XVI wieku pisano, że wzmacniają żołądek i przywracają apetyt. W  Polańczyku wyciszenie da widok „Bieszczadzkiego morza” - jeziora pełnego zatoczek i fiordów, wciskających się w zieleń górskich lasów. Z kolei odwiedzając Horyniec-Zdrój czy Latoszyn-Zdrój, doświadczysz uzdrawiającej mocy kąpieli w wodach siarczkowych.

Cenne przyrodniczo i słabo zaludnione tereny Bieszczadów, Roztocza, Beskidu Niskiego oraz doliny Sanu i Wisły stwarzają wyjątkową okazję do pełnego zanurzenia się w świecie przyrody. Czy to spływ kajakiem po Sanie, rowerowa wyprawa do Świątyni Słońca na Roztoczu, wędrówka po bieszczadzkich połoninach, czy to wreszcie marsz do wieży widokowej na Cergowej, w każdym z tych miejsc poczujesz moc i piękno natury, znajdziesz spokój i ukojenie, naładujesz życiowe baterie.

Bogactwem regionu są zarówno malownicze góry, jak i rozległe tereny nizinne, co stwarza doskonałe warunki do uprawiania różnych form aktywności i rekreacji na świeżym powietrzu przez cały rok. Sieć szlaków turystycznych w Bieszczadach i Beskidzie Niskim umożliwia miłośnikom górskich wędrówek dotarcie do miejsc, z których rozciągają się jedne z najpiękniejszych widoków.  Z kolei dla entuzjastów jazdy konnej  region oferuje wiele szlaków turystyki konnej, wiodących przez górskie doliny i zaciszne leśne ostępy.

Wiosną i latem szczególnie popularne są trasy rowerowe, które prowadzą przez doliny, lasy i niewielkie miejscowości o bogatej historii. Szlaki rowerowe przebiegające m.in. przez roztoczańskie tereny, spokój cisza tego regionu oraz wyjątkowy w skali kraju mikroklimat stwarzają wymarzone warunki do rowerowej rekreacji. Planując wycieczkę, możemy skorzystać z gotowych tras – a tych, zwłaszcza na Roztoczu, nie brakuje. Szlaki są zróżnicowane pod względem trudności, więc każdy znajdzie coś dla siebie.

 Miłośnicy sportów wodnych mogą wybrać się na spływy kajakowe Sanem lub Wisłokiem, podziwiając z perspektywy wody dziką przyrodę i kulturowe dziedzictwo regionu. Niepowtarzalną atrakcją są również spływy galarami Sanem w Krzeszowie, które przybliżają tradycje dawnych flisaków.

Dwa największe akweny w regionie – Jezioro Solińskie i Jezioro Tarnobrzeskie -– są idealne dla miłośników plażowania nad wodą, żeglarstwa, windsurfingu, nurkowania, wędkarstwa czy stand up paddle (SUP). Latem brzegi tych akwenów tętnią życiem – działają tu bezpieczne kąpieliska, wypożyczalnie sprzętu wodnego oraz punkty gastronomiczne, które przyciągają zarówno turystów, jak i mieszkańców.

Miłośnicy adrenaliny i niecodziennych form aktywności mają do dyspozycji tyrolki – w tym najdłuższą w Polsce tyrolkę w Wańkowej – a także parki linowe i przejażdżki drezynami rowerowymi, które stanowią oryginalny sposób na poznawanie okolicy w rytmie natury.

Zimą Podkarpackie zamienia się w krainę zimowego szaleństwa, przyciągając miłośników aktywnego wypoczynku nowoczesnymi wyciągami narciarskimi oraz trasami  przystosowanymi do narciarstwa biegowego. Niezwykłą atrakcją są także zimowe spacery do lodospadów, które można podziwiać w Beskidzie Niskim i Bieszczadach – tworzą one baśniowe scenerie i są rajem dla fotografów i miłośników przygód.

Na terenach obecnego województwa podkarpackiego przez wieki dziedzictwo kulturowe bizantyjskiego Wschodu przenikało się z łacińską spuścizną Zachodu. Wyrazem wielokulturowości pogranicza są przepiękne zabytki drewnianej architektury sakralnej. Nigdzie indziej nie spotkamy tylu wspaniałych kościołów oraz sąsiadujących z nimi cerkwi. Dziś te niezwykłe zabytki możemy podziwiać w Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku, które z uwagi na charakter zgromadzonych tu budynków, między innymi kościoła, trzech cerkwi i synagogi, jest swego rodzaju Podkarpaciem w miniaturze.

Na Szlaku Architektury Drewnianej, który liczy 1202 kilometry i prowadzi do rozsianych w regionie cerkwi i kościołów, aż sześć z nich wpisano na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. W Haczowie od ponad 500 lat stoi wzniesiony z drewna gotycki kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Michała Archanioła, który jest największym tego typu obiektem w Europie, a jego wnętrze skrywa bezcenne malowidła i rzeźby. Osobliwością XV-wiecznego gotyckiego kościoła Wszystkich Świętych w Bliznem jest tak zwana Biblia Ubogich, czyli pokrywające ściany drewnianej świątyni polichromie przedstawiające sceny biblijne, które miały przemawiać do wyobraźni wiernych, poruszać serca i sumienia niepotrafiących czytać chłopów.

Bojkowską perłą Bieszczadów jest wzniesiona w XVIII stuleciu, urzekająca surowością i archaicznością formy cerkiew św. Michała Archanioła. To jeden z najlepiej zachowanych obiektów bojkowskiej architektury drewnianej w Polsce i na świecie. Wnętrze wschodniołemkowskiej cerkwi w Turzańsku, na pograniczu Bieszczadów i Beskidu Niskiego, zdobi niezwykłe malowidło „Chrystus w chacie łemkowskiej”, które łączy teologiczny przekaz z regionalnym kolorytem. Początki cerkwi św. Paraskewy w Radrużu na Roztoczu sięgają przełomu XVI i XVII wieku, a liczne oryginalne elementy tej budowli przetrwały do naszych czasów i zaświadczają o kunszcie dawnych cieśli. Cerkiew Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy w Chotyńcu wyróżnia się trzema kopułami w kształcie cebulastym, wznoszącymi się nad babińcem, nawą i prezbiterium., Dzięki nim świątynia harmonijnie wpisuje się w krajobraz okolicy.

Województwo Podkarpackie zachwyca nie tylko malowniczymi krajobrazami i bogactwem kulturowym, ale również organizacją wyjątkowych wydarzeń, które co roku przyciągają tłumy turystów z całej Polski i zagranicy. Na Jarmarku Ikon w Sanoku, będącym nawiązaniem do wielokulturowości regionu, spotykają się: tradycja, sztuka sakralna i rzemiosło. Wystawcy prezentują  tu wyroby artystyczne oraz regionalne przysmaki: miody, wypieki, oleje czy nalewki. Z kolei Jarmark Jarosławski, odwołujący się do wielowiekowych tradycji handlowych miasta, jest doskonałą okazją do spotkania z rzemieślnikami, artystami, twórcami ludowymi i lokalnymi producentami. Barwną mozaikę dawnych tradycji i nowoczesnych form wyrazu dopełniają koncerty, spektakle oraz pokazy kulinarne.

Dla miłośników regionalnych smaków nie lada gratką są Międzynarodowe Dni Wina w Jaśle – jedna z najbardziej cenionych imprez winiarskich w kraju, z bogatą tradycją i atmosferą prawdziwego święta. Wydarzenie pozwala nie tylko poznać tradycje podkarpackiego winiarstwa, lecz także skosztować lokalnych przysmaków i odkryć bogactwo win z różnych regionów Polski i zagranicy. Z magią smaków Podkarpacia można się również zetknąć na Festiwalu Produktów Podkarpackich, który co roku odbywa się w regionie. Na gości czekają najlepsze regionalne smakołyki i produkty, pokazy gotowania na żywo tradycyjnych podkarpackich potraw, połączone z degustacjami, a także gry i konkursy dla najmłodszych.

Tylko w sercu Rzeszowa i tylko 3 maja odbywa się Święto Paniagi - wydarzenie, które ożywia dawną ulicę Pańską i przywraca ducha wielokulturowego miasta. Uliczne występy, koncerty, wystawy i degustacje tworzą wyjątkowy klimat, w którym historia spotyka się ze współczesnością. Natomiast w Przemyślu raz w roku odbywają się Manewry Szwejkowskie Twierdzy Przemyśl, których standardowymi punktami programu są: komisja lekarska i poborowa, spacer z Józefem Szwejkiem i… poczęstunek forteczną grochówką. Nie można pominąć Święta Pieroga w Gminie Przemyśl, podczas którego królują  regionalne odmiany tego kultowego dania.

Na liście najbardziej znanych wydarzeń muzycznych w województwie podkarpackim znajdują się Muzyczny Festiwal w Łańcucie,  Międzynarodowy Festiwal Piosenki „Carpathia Festival” w Rzeszowie, Międzynarodowy Festiwal Muzyki Organowej i Kameralnej w Leżajsku, Wschód Kultury – Europejski Stadion Kultury oraz festiwale ZEW się budzi i Natchnieni Bieszczadem w Cisnej.

Specjalnością regionu jest zdrowa i smaczna żywność. Na ministerialnej liście produktów regionalnych zarejestrowanych jest już ponad 200 produktów z Podkarpacia. Tutejsze przysmaki powstają z lokalnych składników, według przekazywanych z pokolenia na pokolenie receptur, a ich autentyczny smak i wysoka jakość sprawiają, że zyskują coraz więcej miłośników. Symbolem podkarpackiej kuchni są miedzy innymi osławione proziaki, czyli placki na sodzie, wypiekane dawniej na blasze kuchennych pieców. Niegdyś jedzenie biednych, dziś chluba regionalnej gastronomii. Spotkać je można w lokalnych restauracjach i barach jako przekąskę, dodatek do dania głównego, a nawet w wersji burgera.

W górach wciąż żywa jest tradycja kuchni bojkowskiej i łemkowskiej. Dania są tu treściwe, proste i sycące – odzwierciedlają lokalny rytm życia oraz surowe warunki, w jakich powstawały. Hreczanyki, czyli kotleciki z kaszy gryczanej i mięsa, fuczki z kiszonej kapusty, ziemniaczane stolniki – to potrawy, które dziś coraz częściej trafiają na karty restauracyjnych menu. Towarzyszą im knysze, kugle, małdrzyki, krupniaki – proste w składzie, a jakże autentyczne w smaku.

Na terenach lasowiackich, od Kolbuszowej po Stalową Wolę, tradycyjna kuchnia serwuje lokalne przysmaki oparte na tym, co daje natura: grzybach, cebuli, marchwi, ziemniakach. Można zamówić kopcie – gołąbki w śmietanowej zalewie albo kapustę ziemniaczaną, występującą w wielu lokalnych wariantach.

Im bliżej Przemyśla i Roztocza, tym bardziej kuchnia staje się mozaiką. Przez wieki mieszały się tu wpływy polskie, ukraińskie, żydowskie i niemieckie. Powstały dania nieoczywiste, jak szwaby – kluski ziemniaczane z mięsnym nadzieniem, pierogi z kaszą i serem czy potrawy z dereniem, dziś znów docenianym jako dodatek do mięs, deserów, a nawet burgerów.

Listę regionalnych smaków uzupełniają wina z podkarpackich winnic. Główną cechą tutejszych win jest ich świeży smak i intensywny aromat, ze szczególnie wyczuwalnymi nutami owocowymi, m.in. porzeczki, jabłek oraz nutami roślinnymi pokrzywy czy mięty. Jedyną w swoim rodzaju możliwość posmakowania podkarpackich win daje wędrówka Karpackim Szlakiem Wina.

Niewątpliwie bogactwem Województwa Podkarpackiego jest jego piękna, nieskażona przyroda, w spotkaniu z którą można znaleźć spokój i ukojenie. Lista propozycji aktywnego wypoczynku w regionie jest długa i różnorodna - przez cały rok każdy znajdzie tu coś dla siebie.

Zetknięcie z mozaiką dziedzictwa kulturowego regionu, klimat organizowanych tu wydarzeń, jak również poznanie smaków podkarpackiej kuchni tworzą to swoistą podróż w czasie. To także odkrycie, że w najzwyklejszych rzeczach kryje się prawdziwe bogactwo. I to właśnie ono sprawia, że ten region oraz jego gościnnych mieszkańców warto poznać wszystkimi zmysłami – najlepiej przy wspólnym stole.