Bytom: Park i Pałac Tiele-Wincklerów. Jesienna nostalgia w pejzażu Miechowic zachwyca

Klasycystyczny pałac wzniesiony w 1817 r. przez Ignaza Domesa (włączony do wybudowanego później neogotyckiego pałacu jako część środkowa) był dwukondygnacyjnym budynkiem na planie prostokąta z poddaszem oraz dwoma wejściami: od północy i południa. Kiedy w 1844 r. trąba powietrzna uszkodziła budynek i zerwała dach, Wincklerowie przenieśli się czasowo do katowickiej willi. Zapadła decyzja o budowie w Miechowicach bardziej reprezentacyjnej siedziby. Inicjatorem modernizacji pałacu był zięć F. Wincklera, Hubert von Tiele-Winckler. Prace (wg projektu berlińskiego architekta Richarda Lucae) zrealizowano w kilku etapach, poczynając od 1855 r., kontynuując je przez 4 lata.

Powstały wówczas dwa skrzydła nowego założenia w stylu angielskiego gotyku. Rezydencja przypominała średniowieczny zamek o rozczłonkowanej bryle z czterema wieżami i blankowaniem. Z powodu spadku cen cynku na rynkach europejskich i wynikających z tego kłopotów finansowych, pierwotny projekt z 1854 r. zrealizowano tylko częściowo, rezygnując z przebudowy klasycystycznej, najstarszej części pałacu. Pracujący na miejscu budowniczowie, Heinrich Moritz August Nottebohm i Koeppen (uczniowie berlińskiej Akademi Budowlanej) dokonali podczas wznoszenia obiektu wielu zmian korygujących. Przy podjeździe od strony południowej znajdowała się fontanna ozdobiona rzeźbą "Chłopca z łabędziem" autorstwa znanego górnoślą­skiego rzeźbiarza Theodora Kalidego (szwagra Franza Wincklera).

Spółka Preussengrube AG., która przejęła pałac w 1906 r., przeprowadziła wkrótce intensywne prace adaptacyjne, dostosowując go na siedzibę dyrekcji i mieszkania. W 1925 r. wnuk Huberta, hrabia Claus von Tiele-Winckler, odsprzedał spółce rezydencję wraz z parkiem.

Po wkroczeniu Rosjan, 27 stycznia 1945 r., pałac został rozgrabiony i częściowo spalony, a w lipcu tego samego roku kolejny pożar przyczynił się do dalszej dewastacji. Po II wojnie światowej w nadającej się do użytku części pałacu mieściły się biura i mieszkania Państwowego Gospodarstwa Rolnego. W noc sylwestrową z 1954 na 1955 r. saperzy Ludowego Wojska Polskiego wysadzili w powietrze znaczną część pałacu. Ocalały do dzisiaj fragment skrzydła zachodniego stanowi ok. 10 procent dawnej kubatury.

W 2019 roku przeprowadzono rewitalizację ocalałej oficyny pałacu, która jest wykorzystywana do celów kulturalnych - odbywają się tu m.in. wystawy, prelekcje i koncerty.

W parku rośnie platan klonolistny o obwodzie pnia około 580 cm, noszący nazwę Jana III Sobieskiego. Jego wiek szacowany jest na ponad 200 lat. W grudniu 1973 r. platan uznano za pomnik przyrody. W 1995 r. całe założenie parkowe wpisano do Centralnego Rejestru Form Ochrony Przyrody.

Źródło: Opracowanie: Izabella Kuehnel, https://palacwmiechowicach.pl/o-palacu/historia/