Cholera to śmiertelna choroba, która sieje postrach. Bardzo łatwo jest się nią zarazić. Bakterie mogą być w jedzeniu lub wodzie
Czym jest cholera? Objawy pojawiają się nagle
Cholera to ostra choroba zakaźna przewodu pokarmowego, wywoływana przez bakterie Vibrio cholerae (przecinkowce cholery najczęściej serotypy O1 i O139). Jest to choroba, która może prowadzić do bardzo szybkiego i ciężkiego odwodnienia, a w skrajnych przypadkach nawet do śmierci, jeśli nie zostanie odpowiednio leczona.
Około 75-80 proc. zakażonych osób przechodzi cholerę bezobjawowo lub z łagodnymi objawami, które mogą przypominać zwykłą biegunkę podróżnych. Jednak osoby te nadal mogą wydalać bakterie i zarażać innych. U pozostałych 20-25 proc. choroba ma przebieg umiarkowany lub ciężki.
Objawy cholery pojawiają się już po kilku godzinach do 5 dni po zakażeniu. Charakterystycznym i dominującym objawem cholery jest nagła i bardzo obfita, wodnista biegunka, która często jest opisywana jako „woda ryżowa”, ponieważ przypomina wodę po płukaniu ryżu. Jest ona jasna, mleczna, nieprzejrzysta i bezzapachowa lub ma mdły, rybi zapach. Często towarzyszą jej wymioty, zazwyczaj bez nudności i bólu brzucha. Gorączka zazwyczaj nie występuje.
Ze względu na ogromną utratę płynów i elektrolitów w wyniku biegunki i wymiotów, chorzy szybko ulegają odwodnieniu. Może to prowadzić do suchości błon śluzowych, zapadnięcia gałek ocznych i policzków (tzw. „twarz Hipokratesa”), skurczów mięśni, osłabienia, spadku ciśnienia krwi, przyspieszonego tętna i oddechu. Bez leczenia, ciężkie odwodnienie może doprowadzić do wstrząsu hipowolemicznego, niewydolności nerek, śpiączki, a nawet śmierci w ciągu kilku godzin.
Jak można zarazić się cholerą?
Główną drogą zakażenia jest droga fekalno-oralna, co oznacza, że do zarażenia dochodzi poprzez spożycie wody lub żywności skażonej kałem osób chorych lub bezobjawowych nosicieli.
Najczęstszą drogą zakażenia jest skażona woda. Do zakażenia dochodzi przez picie nieprzegotowanej, zanieczyszczonej wody z kranu, studni, jezior, rzek lub innych źródeł, do których dostały się ścieki zawierające bakterie cholery.
Cholerą zarazić się można również poprzez spożycie skażonej żywności takiej jak:
- surowe lub niedogotowane owoce morza i ryby – szczególnie te pochodzące z zanieczyszczonych wód,
- surowe warzywa i owoce – myte w skażonej wodzie lub dotykane przez skażone ręce.
Cholera nazywana jest także chorobą „brudnych rąk”, ponieważ przenosi się przez bezpośredni kontakt z zakażoną osobą, która nie przestrzega odpowiednio zasad higieny osobistej takich jak mycie rąk. Bakterie mogą być przenoszone z kału na ręce, a następnie na jedzenie lub inne powierzchnie, a stamtąd do ust. Dlatego tak ważne jest częste i dokładne mycie rąk, zwłaszcza po skorzystaniu z toalety i przed przygotowaniem lub spożyciem posiłku.
W okresie epidemii możliwe jest zarażenie poprzez kontakt z chorym lub nosicielem, ale też ze skażonymi powierzchniami, ubraniami, pościelą, a nawet rękami personelu, jeśli nie przestrzega się rygorystycznych zasad higieny.
Ryzyko zakażenia cholerą jest znacznie wyższe w regionach o niskim poziomie warunków sanitarnych, ograniczonym dostępie do czystej wody pitnej oraz podczas kryzysów humanitarnych. Obecnie WHO wskazuje także, że do rozprzestrzeniania się bakterii cholery przyczyniają się zmiany klimatu.
Jak zapobiegać wystąpieniu choroby i leczyć cholerę?
W zapobieganiu zakażeniu cholerą kluczowe jest przestrzeganie zasad higieny (częste mycie rąk), picie tylko przegotowanej lub butelkowanej wody, spożywanie świeżej i gotowanej żywności oraz unikanie surowych owoców morza. Bakteria jest wrażliwa na wysokie temperatury, dlatego najlepiej jest pić przegotowaną wodę i jeść żywność po obróbce termicznej. Dostępne są również doustne szczepionki przeciwko cholerze, zalecane dla osób podróżujących do regionów o wysokim ryzyku.
Najważniejszym elementem leczenia jest intensywne nawadnianie (doustne roztwory nawadniające, a w ciężkich przypadkach dożylne podawanie płynów) w celu uzupełnienia utraconych płynów i elektrolitów. Antybiotyki (np. tetracykliny, azytromycyna) mogą być stosowane jako leczenie wspomagające, skracając czas trwania biegunki i zmniejszając wydalanie bakterii.
Cholera występuje endemicznie (na stałe) głównie w krajach Azji i Afryki, zwłaszcza w regionach o słabych warunkach sanitarnych i ograniczonym dostępie do czystej wody pitnej. Epidemie cholery często wybuchają podczas klęsk żywiołowych, wojen i innych kryzysów humanitarnych. W krajach rozwiniętych jest diagnozowana sporadycznie, najczęściej u osób powracających z obszarów endemicznych.
