Cukrzyca nie boli, a może mocno skrócić życie. Łódzki NFZ podpowiada jak żyć, by tej choroby i jej powikłań uniknąć

Polskę – podobnie jak cały świat - zalewa epidemia cukrzycy, zwłaszcza zależnej od stylu życia cukrzycy typu 2. W Polsce choruje na nią około 9 proc. populacji, a drugie tyle ma prowadzące zwykle do cukrzycy takie stany jak: insulinooporność, hiperinsulinemię czy zespół metaboliczny. To oznacza, że niemal co piąty Polak ma lub wkrótce będzie miał problemy cukrzycowe. A chorych z roku na rok przybywa.

Cukrzyca to choroba metaboliczna, charakteryzująca się podwyższonym stężeniem glukozy we krwi, które wynika z nieprawidłowego działania lub braku wydzielania insuliny. Podwyższony poziom glukozy uszkadza różne narządy i układy w ciele chorego. Może powodować: uszkodzenia wzroku, nerek i nerwów, zmiany miażdżycowe, impotencję u mężczyzn, a nawet amputację nóg! Nieleczona cukrzyca skraca życie człowieka średnio o kilkanaście lat!

Niestety, objawy łatwo zbagatelizować lub pomylić z innymi chorobami. Cukrzyca najczęściej objawia się wzmożonym pragnieniem oraz suchością w ustach. Ale o chorobie może też świadczyć oddawanie większej niż zwykle ilości moczu, wstawanie do łazienki w nocy, nagły spadek wagi, osłabienie, senność, a nawet częstsze infekcje i choroby skórne.

Takie objawy powinniśmy skonsultować niezwłocznie z lekarzem. Ale ważniejsze jest regularne badanie poziomu glukozy we krwi. Powinniśmy je robić raz w roku nawet jeśli nie zauważamy u siebie żadnych objawów. Jeśli nie mamy w domu glukometru, możemy zbadać się w swojej przychodni POZ w ramach NFZ. Prawidłowy poziom cukru we krwi na czczo wynosi 70-99 mg/dl. Niższe jak i wyższe parametry świadczą o problemach, a jeśli poziom cukru kilka razy wyniesie ponad 125 mg/dl, mówimy już o cukrzycy.

Cukrzycę należy też leczyć u specjalisty diabetologa lub w ramach opieki koordynowanej u swojego lekarza POZ. Lekarz wdroży leczenie, może też zalecić diagnostykę. NFZ refunduje zarówno leczenie jak i wyroby medyczne dla cukrzyków, np. pompy insulinowe czy nowoczesne sensory do pomiaru poziomu cukru bez nakłuwania skóry.

Chorzy z cukrzycą i osoby, u których lekarze rozpoznali ryzyko zachorowania na cukrzycę mogą korzystać z opieki koordynowanej w POZ w ramach ścieżki diabetologicznej. Lekarz opracuje dla takiego chorego Indywidualny Plan Opieki, zleci i przeanalizuje badania m. in. UACR (wskaźnik albumina/kreatynina w moczu), które wykrywa uszkodzenie nerek, USG Doppler naczyń kończyn dolnych, które pozwala wykryć ewentualne powikłanie cukrzycy, jakim jest uszkodzenie żył i tętnic. Aby skorzystać z opieki tak zorganizowanej wystarczy zapytać o nią swojego lekarza POZ.

Najlepiej jednak cukrzycy typu 2 zapobiegać zachowując odpowiednią dietę i aktywność fizyczną. Walka z cukrzycą to bowiem walka z coraz powszechniejszą otyłością. Bo nawet 90 proc. zachorowań wiąże się z nadmierną wagą.

Osoby z cukrzycą lub chcące jej zapobiegać powinny jeść posiłki regularnie i o stałych porach, ograniczać cukier, słodycze i węglowodany o wysokim indeksie glikemicznym (rezygnując np. z białego pieczywa i makaronów na rzecz pełnoziarnistych), jeść dużo warzyw i nasion, ograniczając bogate w cukry owoce. Ważne jest też nawodnienie i pilnowanie bilansu kalorycznego.

Jednak dbanie o zdrową dietę nie jest dziś proste, ze względu na powszechność cukru w różnych produktach. Choć trudno w to uwierzyć jeszcze pod koniec XIX wieku przeciętne spożycie białego cukru na świecie wynosiło… jeden kilogram rocznie. Dziś przeciętny Polak je ponad 40 kg cukru, mimo rosnącej świadomości jego szkodliwości. Słodzimy bowiem coraz mniej, za to znacznie więcej cukru spożywamy w napojach, gotowych daniach i dodatkach do żywności.

Aby ułatwić zdrowe odżywanie NFZ na strone diety.nfz.gov.pl przygotował bezpłatne, zdrowe plany dietetyczne oparte na uważanej za najzdrowszą dietę DASH. Wśród 19 planów są też plany „Cukrzyca” oraz „Nadwaga i otyłość”. Plan „Cukrzyca” może wspomóc leczenie cukrzycy (szczególnie typu 2), zmniejszyć ryzyko powikłań choroby.

- Jadłospis dla cukrzyka znajdziemy na diety.nfz.gov.pl, polecam także e-book „Cukier nie krzepi”, w której znajdziemy więcej informacji o zapobieganiu cukrzycy – zachęca Anna Leder z ŁOW NFZ.