Gorlice: Widać skok zachorowań na krztusiec. W tym roku już kilkanaście

Liczba zachorowań na krztusiec w Polsce wciąż wzrasta. W 2024 roku odnotowano 32430 przypadków. To aż 35-krotny wzrost w porównaniu do 2023 roku, kiedy to zgłoszono 922 przypadki. Ostatni raz tak duża liczba zachorowań miała miejsce w 2016 roku, kiedy to odnotowano 6856 przypadków. W pierwszych czterech miesiącach 2025 roku w całym kraju, zachorowało już 7711 osób.

Co ciekawe, gwałtowne wzrosty zachorowań na tę jedną z najbardziej zaraźliwych chorób zakaźnych epidemiolodzy obserwują cyklicznie. Pojawiają się one co kilka lat. Najczęściej spowodowane są zwiększeniem w populacji puli osób wrażliwych na zakażenie. Dochodzi do niego poprzez kontakt z osobą chorą, a także z osobą, która jest nosicielem bakterii.

Także w Małopolsce widoczny jest wzrost zachorowań. Według danych Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Krakowie w 2021 roku odnotowani 18 zachorowań, w 2022 r. - 41, a w 2023 r. - już 70. W 2024 w Małopolsce na krztusiec zachorowało 3281 osób, a w tym roku - do końca czerwca tego roku odnotowano 762 zachorowania na krztusiec w województwie małopolskim, z czego 49 przypadków stwierdzono w samym czerwcu.

Niepokój mogą budzić statystyki Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Gorlicach. Od początku roku do dzisiaj zanotowano już 15 zachorowań na krztusiec.

- W 2021 roku nie było żadnego przypadku zachorowania na tę chorobę - informuje Jadwiga Wójtowicz, dyrektorka Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Gorlicach. - W 2022 roku odnotowaliśmy jeden przypadek u 63-letniego pacjenta. Rok później zachorowało dwoje siedmioletnich dzieci. W tym 2024 roku mieliśmy 16 przypadków krztuśca wykrytych wśród mieszkańców powiatu gorlickiego. Dziewięć przypadków dotyczyło dzieci między 3., a 17. rokiem życia, sześć przypadków to chorzy w przedziale wiekowym 34-53 lata, jedna z chorych osób miała 73 lata. Z wszystkich trzynastu przypadków cztery wymagały hospitalizacji pacjentów i wszystkie dotyczyły dzieci - 3-letniego, 4-letniego, 7-letniego i 17-letniego - dodaje dyrektorka gorlickiego Sanepidu.

W tym roku już do 25 lipca tych przypadków było 15

Aż trudno uwierzyć w statystyki Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Golicach. Z danych z ostatnich trzech lat wynika, że choroby zakaźne wracają. Tylko w przypadku ospy wietrznej w powiecie gorlickim odnotowano blisko 300-procentowy wzrost liczby zachorowań. W całej Małopolsce liczba zachorowań wzrosła z 4860 w 2021 r., do 17238 w 2023 roku.

Jaka jest tego przyczyna i kto jest temu winien? - zapytaliśmy Aleksandra Wójcika, zakaźnika pracującego w gorlickim Szpitalu Specjalistycznym w Gorlicach.

- Wszystkiemu winna jest krótkowzroczność decydentów - mówi ostro. - Jestem ostatnim zakaźnikiem w promieniu 100 km od Gorlic. Bywają dni, że w poradni jest aż ciemno od tych, którzy czekają na wizytę - mówi.

To pacjenci z powiatu nowosądeckiego, najdalej z Limanowej i w drugą stronę nawet aż po Jasło już na Podkarpaciu, ale też z powiatu tarnowskiego.

- W Polsce nie ma dyscypliny szczepień - podsumowuje Aleksander Wójcik. - Poza tym nasza odporność wygasa z wiekiem, więc konieczny jest nowy kalendarz szczepień dla pacjentów 60 plus - dodaje zakaźnik. - Coraz większa część społeczeństwa nie szczepi swoich dzieci. Prawda jest taka, że te osoby żerują na odporności wszystkich zaszczepionych. Nie bez znaczenia na zwiększenie liczby chorób zakaźnych jest też migracja - mówi.

Zdaniem lekarza podpartym fachową literaturą, gdy dojdzie do sytuacji, w której niezaszczepionych będzie 30 proc. społeczeństwa, wszystkie choroby wrócą i będziemy mówić o kolejnych epidemiach.

Krztusiec to ostra choroba zakaźna dróg oddechowych, inaczej określana jest jako bakteryjne zapalenie tchawicy i oskrzeli.

- Bakterie - pałeczki krztuśca blokują układ odpornościowy organizmu, przez co narażony jest na powikłania takie jak zapalenie płuc, które najbardziej niebezpieczne jest dla noworodków oraz osób starszych - podkreśla Jadwiga Wójtowicz.

Inne powikłania to zapalenie ucha środkowego, powikłania ze strony układu nerwowego, jak drgawki, czy trwałe uszkodzenie mózgu. W niektórych przypadkach nawet może skończyć się śmiercią.

Krztusiec jest też jedną z najbardziej zaraźliwych chorób zakaźnych. Wskaźnik podatności na zakażenie wynosi aż 90 proc. Oznacza to, że na każde 100 osób mających kontakt z osobą chorą, zarazi się aż 90 osób nie posiadających odporności, a tylko 10 uniknie zakażenia. Pierwsze objawy od zakażenia obserwuje się średnio od 7. dnia, ale okres wylęgania choroby trwa od 6 do 20 dni. Sam okres choroby trwa od 6 nawet do 10 tygodni.

Na początku choroba przypomina przeziębienie ze stanem podgorączkowym, nieżytem górnych dróg oddechowych i nasilającym się kaszlem. Wtedy zarażamy najbardziej. W kolejnej fazie choroby kaszel ma charakter napadowy, a wysiłek oddechowy u dzieci może powodować sinienie, bezdechy i drgawki. U osób dorosłych kaszel nasila się wieczorem. Okres zdrowienia to czas kiedy częstotliwość kaszlu się zmniejsza, ale może dokuczać szczególnie przy zmianie temperatury.

Krztusiec diagnozowany jest przez lekarza rodzinnego za pomocą specjalnego testu. Po potwierdzeniu zarażenia zazwyczaj przepisywany jest antybiotyk. Stosowany jest on przez 14 dni. Dodatkowo podawane są leki na złagodzenie objawów, czyli przeciwkaszlowe, przeciwgorączkowe, przeciwwymiotne, a w uzasadnionych przypadkach nawet uspokajające.

Chory na krztusiec powinien przestać zarażać po pięciu dniach właściwej antybiotykoterapii. Mimo tego powinien zostać w domu i unikać kontaktu z osobami zdrowymi do czasu zakończenia leczenia. Przede wszystkim dlatego, że krztusiec ma wysoki stopień zaraźliwości. Stąd też taka duża zaraźliwość wśród małych dzieci, które chodzą do żłobka, przedszkola, czy szkoły.

Najlepszym sposobem na ochronę przed krztuścem są szczepienia. Pierwszą dawkę otrzymują niemowlęta od ukończenia 6. tygodnia życia w odstępach 8-tygodniowych (pierwsze trzy dawki), a następnie od ukończenia 15. miesiąca życia (IV dawka w 16-18 miesiącu życia). Następnie dzieci powinny przyjąć dawkę przypominającą po ukończeniu 5. roku życia do ukończenia 6. roku życia oraz po ukończeniu 13. roku życia do ukończenia 14. roku życia.

Lekarze zalecają również, by jedną dawkę szczepionki przeciw krztuścowi przyjęła młodzież między 18. a 19. rokiem życia. Kolejne dawki powinny też przyjmować dorośli w odstępach co 10 lat.

Z racji tego, że krztusiec jest najbardziej groźny dla nieuodpornionych niemowląt i małych dzieci, stąd rekomenduje się szczepienie na krztusiec u kobiet w ciąży. Od 15 października tego roku ciężarne mogą szczepić się bezpłatnie w przychodniach podstawowej opieki zdrowotnej. Obejmuje ono kobiety między 27. a 36. tygodniem ciąży, a w przypadku zagrożenia przedwczesnym porodem już po 20. tygodniu ciąży.