Historie kaszubskie na Festiwalu Kultur Świata Globaltica w Gdyni. Program spacerów

Globaltica od lat pokazuje bogactwo kultur świata. Nie tylko to odległe, ale także lokalne. Nie ma Gdyni bez Kaszubów, dlatego w tym roku festiwal przygotował specjalny program poświęcony kaszubskości.

- Nie trzeba podróżować daleko, by odkryć nieznane. Kaszuby to fascynujący i bogata kultura, obecne także w Gdyni i o tym dziedzictwie chcemy opowiedzieć w ramach specjalnego segmentu festiwalu „Regionalne a nieznane. Historie kaszubskie”. To cykl spacerów i wykładów, które pokażą, gdzie szukać kaszubskości w Gdyni. - mówi Ewa Lamża, dyrektor zarządzająca festiwalu. Festiwalowiczów czekają także warsztaty gry na kaszubskich instrumentach czy nauka języka kaszubskiego.

Wydarzenia odbędą się: 4, 11, 18, 19 i 20 lipca 2025 roku. Spacery poprowadzi Michał Miegoń, przewodnik, miłośnik Gdyni, jedna z najważniejszych postaci trójmiejskiej sceny muzycznej.

4 lipca 2025 r. – piątek

• godz. 17.00 Spacer historyczny - „Gdynia to Kaszuby. Folklor Śródmieścia”. Start spaceru: Gdynia Infobox /róg ul. Świętojańskiej i ul. 10 LutegoOd domu Jana Radtkego aż po stodołę rodziny Grubba. Od dawnej pompy wodnej po dawny wiejski staw, który znajduje się...pod jedną z gdyńskich instytucji kultury. Podczas spaceru w ramach segmentu festiwalu Globaltica "Regionalne a nieznane, historie kaszubskie" poznamy elementy kultury kaszubskiej w elementach architektury, infrastruktury i odwiedzimy rodziny, które od wielu pokoleń współtworzą i rozwijają nasze miasto w kontekście dbałości o regionalne korzenie. Spacer poprowadzi Michał Miegoń - animator kultury, muzyk, przewodnik i znawca Pomorza, kierownik Działu Komunikacji i Promocji Muzeum Miasta Gdyni.
• godz. 19.30 spotkanie/wykład w Domu Burmistrza Gdynia ul. Abrahama 25 „O dziejach Kaszubów na Pomorzu” - prowadzenie dr. Tomasz Rembalski. Celem wykładu będzie syntetyczne przedstawienie średniowiecznej niejasnej genezy nazwy Kaszuby, związanej z tytulaturą Gryfitów, książąt zachodniopomorskich, a następnie ujawnieniem się jej na początku XVI w. w Prusach Królewskich (na Pomorzu Gdańskim). W tym czasie nazwa Kaszubi(y) miała już ewidentnie znaczenie etniczne i określała ludzi posługujących się odmiennym językiem w stosunku dojęzyka polskiego. W ostatniej części wykładu przedstawione zostaną narodziny i rozwój ruchu kaszubskiego w XIX i na pocz. XX w.Dr Tomasz Rembalski jest historykiem zatrudnionym w Zakładzie Historii Gdańska, Pomorza i Regionu Nadbałtyckiego w Instytucie Historii Uniwersytetu Gdańskiego. Wcześniej przez 17 lat pracował w Muzeum Miasta Gdyni. Od trzech dekad zajmuje się historią społeczno-gospodarczą Pomorza i Kaszub od średniowiecza do końca XIX w., w tym także przedindustrialnymi dziejami Gdyni. Należy do Instytutu Kaszubskiego i Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego.

11 lipca 2025 r. - piątek

• godz. 17.00 spacer historyczny – „Chylonka - Kaszubska Amazonka”. Początek spaceru: Przystań Opata Hackiego 33, ul. Opata Hackiego 33.Chylonka, nazywana też Potokiem Chylońskim, to rzeczka która dała początek Gdyni. W jej dorzeczu powstał wewnętrzny port, który dał początek miastu Gdynia. Podczas spaceru prześledzimy historię jednej z najciekawszych dzielnic Gdyni, kierując się przez meandry dawnych traktów i ścieżek w kierunku Leszczynek i Grabówka - doliny rzeki Chylonki. Spacer poprowadzi Michał Miegoń.
• Po spacerze o godz. 19.00 spotkanie/wykład w Domu Burmistrza Gdynia ul. Abrahama 25 pt. „Kaszubskie rządy we wsi Gdynia” - prowadzenie Małgorzata Sokołowska.

19 lipca 2025 r. – sobota

• godz. 10.00 Spacer historyczny – „Orłowo czy Kolibki”. Początek spaceru: Restauracja Casa Cubeddu, ul. Spółdzielcza 1. Kolibki - czyli inaczej: kolebka, dolina, równina. Kolibki, czyli esencjonalna część Orłowa ukaże przed zwiedzającymi swoje Kaszubskie oblicze w trakcie wyprawy na legendarną Górę Kapliczną i okolice, leżące za torami kolejowymi. Historia Książąt Pomorskich będzie się splatać z historią II wojny światowej oraz osadnikami z kresów. Bo taka jest burzliwa i fascynująca historia terenów Kaszub. Spacer poprowadzi Michał Miegoń.
• godz. 11.00: po spacerze lekcja języka kaszubskiego dla początkujących (stara wozownia) - prowadzenie Tatiana Slowi – wokalistka, redaktorka i reporterka, znawczyni Kaszub. Kaszuby to nie tylko kultura, natura, to również lub przede wszystkim język. Podczas lekcji na festiwalu Globaltica uczestniczki i uczestnicy poznają podstawy języka Pomorzan, najważniejsze zwroty, słowa, zaś ukończą z wiedzą, która pozwoli im na poziomie podstawowym władać Kaszubszczyzną!
• godz.12.00 - warsztat gry na instrumentach kaszubskich Wozownia Park Kolibki al. Zwycięstwa 291, prowadzenie - Maciej Bandur (bęben obrzędowy, gęśla gdańska, diabelskie skrzypce), Joanna Gostkowska (śpiew kaszubski, tradycje wokalne), Hubert Połoniewicz (multiinstrumentalista i konstruktor instrumentów tradycyjnych). Moderacja – Michał Miegoń. Podczas spotkania uczestniczki i uczestnicy poznają historię najważniejszych tradycyjnych instrumentów kaszubskich. Oprócz technicznych aspektów instrumentów spotkania będą okazją do pogłębienia wiedzy o obrzędowych oraz kulturowych aspektach muzyki z Kaszub. Każdy będzie mógł poczuć wibracje burczybasu, diabelskich skrzypiec czy gęśli gdańskich oraz spróbować sił w grze.
• godz. 13.30 - warsztaty śpiewu białego, prowadzenie Joanna Chęcińska - Wozownia Park Kolibki
• godz. 15.30 - wykład „O historii Kaszub i Kaszubów”, prowadzenie Jacek Słomion -  Wozownia Park Kolibki

20 lipca 2025 r. -  niedziela

• godz. 11.00 - „Wielki Kack - Wielka Historia”. Spacer historyczny po kaszubskiej dzielnicy Gdyni. Początek spaceru: ul. Chwaszczyńska 2 - plac przed Pizzerią.

Zespół ruralistyczny dawnej wsi Wielki Kack to esencja kaszubskości współczesnej Gdyni. Doskonale zachowana siatka ulic oraz zabytkowej zabudowy przenosi odwiedzających ulicę Źródło Marii do atmosfery, którą można skojarzyć z wsiami kaszubskiej Nordy - północnego Pomorza. Podczas spaceru przez Wielki Kack, Mały Kack i Orłowo poznamy perły dziedzictwa Kaszub na przestrzeni trzech dzielnic Gdyni. Spacer poprowadzi Michał Miegoń.