Jubileusz 20-lecia Domu Praczki w Kielcach. Jak stał się miejscem spotkań twórców i miłośników sacrum?
Otwarcie wystawy "Arboretum Sztuki" i symboliczne zasadzenie jabłoni przed galerią – tak Galeria Współczesnej Sztuki Sacrum w Domu Praczki przy ulicy Zamkowej w Kielcach rozpoczęła obchody 20-lecia swojej działalności w poniedziałek, 2 czerwca. To miejsce, które przez dwie dekady gromadzi artystów poszukujących duchowego wymiaru twórczości, ma za sobą historię równie intrygującą jak dzieła, które prezentuje.
Jubileusz 20-lecia Domu Praczki w Kielcach
Wystawa jubileuszowa to przede wszystkim hołd dla twórców, którzy przez lata współtworzyli oblicze galerii. W ekspozycji dominują wielkoformatowe przestrzenne fotografie autorstwa profesora Stanisława Zbigniewa Kamieńskiego – portrety artystów uchwycone w ich naturalnych przestrzeniach twórczych. To spojrzenie na ludzi, którzy od 2005 roku budują tożsamość tego miejsca.
Za kuratorstwo wystawy odpowiadają dwie kobiety. Olga Grabiwoda, która zarządza działalnością galerii od pięciu lat, oraz Agnieszka Orłowska – współtwórczyni galerii, która była przy jej narodzinach niemal dwie dekady temu.
Budynek, w którym mieści się galeria, nosi w sobie ślady kilku epok. Wzniesiony w pierwszej połowie XVIII wieku na polecenie biskupa Konstantego Felicjana Szeniawskiego, pierwotnie służył bardzo prozaicznym celom – mieściły się w nim mieszkania pisarza i praczki. Wybór lokalizacji nie był przypadkowy: praczka miała blisko do stawu, pisarz do magazynów i spichlerzy.
Kolejne dziesięciolecia przyniosły budynkowi różne funkcje. Na początku XX wieku prawdopodobnie znajdowały się tam cele więzienne. Po wojnie przez pewien czas należał do Urzędu Bezpieczeństwa, potem służył jako magazyn. Gdy w 2001 roku władze miasta postanowiły ratować popadający w ruinę obiekt, niewiele wskazywało na to, że stanie się on jednym z najważniejszych centrów sztuki sakralnej w regionie.
Ważną rolę w powstaniu galerii odegrał Leszek Mądzik, reżyser teatralny i inicjator całego przedsięwzięcia. To jego wizja sprawiła, że 30 maja 2005 roku galeria otworzyła swoje podwoje dla publiczności. Od początku miała jasno określony profil – pokazywanie różnorodnych podejść współczesnych artystów do szeroko pojętego sacrum.
Galeria Leszka Mądzika w Domu Praczki w Kielcach
Przestrzeń galerii została przemyślanie zorganizowana. Na parterze prezentowana jest stała kolekcja zebrana przez Mądzika, która pokazuje dorobek czołowych polskich twórców skupionych wokół duchowości w sztuce. Piętro przeznaczono na wystawy czasowe, spotkania i promocje książek.
Galeria nie działa w próżni – jest częścią większej struktury, Domu Środowisk Twórczych „Pałac Tomasza Zielińskiego", miejskiej instytucji kultury. To pozwala jej na stabilne funkcjonowanie i planowanie długofalowych projektów.
Przez 20 lat swojego istnienia Dom Praczki stał się miejscem, gdzie krzyżują się różne nurty współczesnej sztuki sakralnej. To przestrzeń, która przyciąga zarówno uznanych artystów, jak i młodych twórców poszukujących swojego języka wyrazu. Jubileuszowa jabłoń, zasadzona podczas otwarcia wystawy, ma symbolizować ciągłość tego miejsca i nadzieję na kolejne lata owocnej działalności.
Historia transformacji XVIII-wiecznej pralni w centrum sztuki sakralnej pokazuje, jak przestrzenie mogą zyskiwać nowe życie. Dom Praczki to dowód na to, że kultura potrafi zagospodarować miejsca pozornie skazane na zapomnienie i nadać im nowy, głęboki sens.
