Rok bez prac domowych. Uczniowie się cieszą, a dorośli martwią. W szkołach podstawowych zadania domowe są nieobowiązkowe

Zaraz po podpisaniu rozporządzenia minister edukacji Barbara Nowacka podkreślała, że celem tej zmiany jest odciążenie uczniów.

- Dzięki temu rozwiązaniu uczniowie będą mieli więcej czasu na utrwalanie wiedzy, przygotowanie się do sprawdzianów, czytanie książek, a także, co bardzo ważne, realizowanie swoich pasji i odpoczynek - mówiła Nowacka.

Nowe przepisy nie oznaczają jednak zniesienia obowiązku uczenia się w domu. Uczniowie nadal muszą uczyć się czytać, czytać lektury, przyswajać określone treści, uczyć się słówek z języków obcych i powtarzać materiał z lekcji. Nie mogą tylko dostawać zadań.

Rozporządzenie o zniesieniu obowiązkowych prac domowych spotkało się z dużym entuzjazmem wśród uczniów, którzy zyskali więcej swobody w dysponowaniu swoim czasem.

Wielu z nich wolne od zadań godziny poświęca na rozwijanie pasji, odpoczynek czy spotkania z rówieśnikami. Jak można było się spodziewać, nie wszyscy wykorzystują tę wolność na naukę. Nie każdy czyta lektury, powtarza materiał z lekcji, a samodzielne uczenie się w domu nadal bywa dla wielu nastolatków sporym wyzwaniem.

W tej kwestii równie podzielone są opinie rodziców. Część z zadowoleniem przyjęła zmiany, twierdząc, że dzieci są mniej zestresowane i mają więcej czasu na rozwój osobisty. Inni narzekają, że stracili narzędzie do motywowania dzieci.

- Nauczyciele mówią, że nie ma zadań, więc trudno przekonać syna, że powinien coś powtórzyć czy przeczytać - mówi z niepokojem pani Agnieszka, mama czwartoklasisty.

Jej zdaniem brak prac domowych to ryzyko utraty systematyczności i odpowiedzialności.

Nauczyciele mają związane ręce - nie mogą zadawać, nie mogą egzekwować, ale za postępy uczniów nadal odpowiadają.

- Większość uczniów nie robi nic poza lekcjami, a my nie możemy ani zadawać, ani wymagać - stwierdza nauczycielka matematyki.

Minister edukacji Barbara Nowacka podkreśla, że nauczyciele nadal mają prawo zadawać prace domowe. Nie mogą ich oceniać.

- Tylko co z tego, że zadajemy prace domowe, skoro na całą klasę może dwie osoby faktycznie się nad nimi pochylą? Reszta nawet do nich nie zajrzy. A nie mogę ani nagrodzić tych, którzy je wykonali, ani w żaden sposób zmotywować tych, którzy nic nie zrobili - mówi nauczycielka matematyki. - Nie da się uczyć matematyki bez systematycznego rozwiązywania zadań.

I dodaje, że ten problem dotyczy innych przedmiotów.

- To samo odnosi się do fizyki, chemii czy języka polskiego. Bez pracy w domu trudno o trwałe efekty.

Podobnego zdania jest polonistka Dominika Majcher:

- Brak zadań domowych z języka polskiego ma negatywny wpływ na uczniów. W efekcie nie poświęcają oni wystarczająco czasu w domu na ćwiczenie umiejętności pisarskich, przez co mają trudności z tworzeniem dłuższych form wypowiedzi. W klasie poziom uczniów jest zróżnicowany, niektórzy potrzebują więcej czasu na naukę niż zapewniają lekcje. Uczniowie sami nie potrafią się zmotywować do regularnej pracy, co skutkuje ubogim zasobem słownictwa i problemami z poprawnym wysławianiem się - mówi.

Podkarpacki kurator oświaty, Dorota Nowak-Maluchnik zwraca uwagę, że zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa oświatowego, można zadawać zadania domowe w klasach 1–3 szkoły podstawowej, ale powinny być one krótkie, dostosowane do możliwości psychofizycznych uczniów i nie powinny obciążać ich nadmiernie.

- Ministerstwo wielokrotnie podkreślało, że dzieci w tym wieku uczą się głównie poprzez zabawę, ruch i kontakt z rówieśnikami – i to powinno dominować również po lekcjach - mówi.

Kurator popiera również decyzję o ograniczeniu, a w wielu przypadkach całkowitym wyeliminowaniu zadań domowych.

- Współczesna szkoła powinna nie tylko przekazywać wiedzę, ale również dbać o dobrostan uczniów i wspierać ich harmonijny rozwój. Brak zadań domowych pozwala dzieciom na regenerację po intensywnym dniu nauki, daje czas na rozwijanie pasji, spędzanie chwil z rodziną oraz budowanie relacji społecznych - podkreśla Dorota Nowak-Maluchnik. - Widzimy, że uczniowie wracają do szkoły bardziej wypoczęci, zmotywowani i chętni do pracy. Co ważne, przy odpowiednio zaplanowanych i angażujących zajęciach lekcyjnych, nie zauważyliśmy spadku wyników w nauce – wręcz przeciwnie, uczniowie wykazują większe zainteresowanie tematem i aktywność podczas lekcji.

I zamiast tradycyjnych prac domowych, rekomenduje realizację projektów, działań praktycznych i uczenie się przez doświadczenie.

- Taki model edukacji rozwija kreatywność, samodzielność i odpowiedzialność - zaznacza kurator. - W obecnych realiach technologicznych tradycyjne zadania domowe tracą sens. Coraz więcej uczniów korzysta z zaawansowanych narzędzi takich jak ChatGPT czy innych aplikacji AI, które – choć potrafią być pomocne – często sprawiają, że uczeń wykonuje zadanie bez rzeczywistego zaangażowania i refleksji. Zamiast rozwijać myślenie, zadania te stają się jedynie formalnością. Dlatego jeszcze większego znaczenia nabiera dobrze zaprojektowany proces nauczania w szkole, oparty na dialogu, aktywności i pracy zespołowej. Wierzę, że odchodzenie od codziennych zadań domowych to krok w stronę nowoczesnej, przyjaznej i skutecznej szkoły.