Słuchanie. Niezbędny, coraz rzadszy "sposób leczenia"

Zespół badaczy wskazał, co nazywa "słuchaniem opartym na wartościach". To coś więcej niż zadawanie pytań - to zadawanie właściwych pytań, bycie obecnym i okazywanie autentycznego zainteresowania oraz współczucia.

- Słuchanie to brama do uzdrawiania. To sposób, w jaki łączymy się z innymi, rozumiemy ich i ostatecznie lepiej im służymy - mówi dr Leonard Berry z Texas A&M University's Mays Business School.

Jedna z opisanych historii pokazuje, jak bardzo słuchanie może być transformujące. Pielęgniarka w norweskim domu opieki zapytała pacjenta: - co sprawiłoby, że ten dzień byłby dla pana dobry? Pacjent odpowiedział: - Chciałbym założyć moją niebieską koszulę.

- Dlaczego akurat niebieską? - spytała pielęgniarka. - To była ulubiona koszula mojej żony. Zmarła dwa lata temu tego dnia i chcę oddać jej hołd. Pacjent podzielił się z pielęgniarką wspomnieniami o żonie, a potem poprosił o wózek inwalidzki, aby móc opowiedzieć innym pacjentom o niej - po raz pierwszy sam poprosił o kontakt z innymi w ośrodku. - To nie jest przełom medyczny, to przełom ludzki - mówi dr Berry.

Eksperci wyróżniają siedem rodzajów słuchania, które przyczyniają się do lepszej opieki:

1. Bliskie (proximate) słuchanie. Fizyczna obecność ma znaczenie. Lekarz może dowiedzieć się więcej z chwili ciszy w gabinecie niż z pospiesznej notatki czy wiadomości. Kiedy jest blisko, skupiony i zainteresowany, pacjent chętniej się otwiera - a to zaufanie jest kluczowe we wspólnym podejmowaniu decyzji o leczeniu.
2. Słuchanie z zainteresowaniem (curious)..Ciekawość lekarza może być równie ważna jak jego wiedza. Zadawanie pytań otwartych i zwracanie uwagi na słowa, mowę ciała i emocje pacjenta tworzy przestrzeń do szczerej rozmowy. Kluczowe szczegóły często ujawniają się właśnie wtedy.
3. Słuchanie budujące zaufanie. Zaufanie zaczyna się wtedy, gdy pacjent czuje się bezpiecznie, by mówić otwarcie. Dzieje się tak, gdy lekarz słucha bez oceniania, daje pełną uwagę i traktuje słowa pacjenta jako istotne. W Henry Ford Health część lekarzy korzysta z narzędzi AI do robienia notatek, by podczas wizyty w pełni skupić się na rozmowie.
4. Słuchanie wspierane przez otoczenie (design). Wygląd przychodni czy szpitala wpływa na to, jak dobrze pacjent czuje się wysłuchany. Proste zmiany - jak to, że lekarz siada obok pacjenta - mogą dać poczucie opieki i uwagi. Niektóre placówki, jak Southcentral Foundation na Alasce, tworzą specjalne "pokoje rozmów", mniej kliniczne i bardziej osobiste.
5. Słuchanie, które daje sprawczość. Słuchanie powinno prowadzić do działania - także wobec pracowników pierwszej linii opieki. Kiedy pyta się ich o to, co utrudnia pracę, często proponują proste i skuteczne rozwiązania. W Hawaii Pacific Health program "Getting Rid of Stupid Stuff" zaowocował setkami usprawnień, w tym usunięciem bezsensownej reguły dokumentacyjnej, co zaoszczędziło pielęgniarkom 1700 godzin miesięcznie.
6. Słuchanie, które wzmacnia odporność psychiczną. Opieka nad innymi jest wymagająca. Gdy pracownicy ochrony zdrowia sami są wspierani, lepiej wspierają pacjentów. Proste działania, jak wspólne posiłki czy rozmowy, pomagają zmniejszyć wypalenie i wzmacniają emocjonalnie. Niektóre szpitale rezerwują czas na takie spotkania, by stworzyć przestrzeń do refleksji i wsparcia.
7. Słuchanie z życzliwością. Dr Berry i jego zespół piszą, że głębokie słuchanie przynosi korzyści wszystkim stronom: lekarzowi i pacjentowi, lekarzowi i lekarzowi, kierownictwu i personelowi medycznemu oraz niemedycznemu. To zmiana kulturowa, która zaczyna się od wartości. Czy zależy ci na tyle, by wysłuchać? - pytają.

Dla pacjentów oznacza to poczucie uprawnienia, by mówić i oczekiwać, że zostaną wysłuchani. - Twoje doświadczenia, obawy i spostrzeżenia nie są tylko pomocne - są niezbędne. Kiedy zespół medyczny słucha z empatią i ciekawością, prowadzi to do lepszych decyzji, silniejszych relacji i bardziej spersonalizowanej opieki. Życzliwość nie jest luksusem w opiece zdrowotnej - to konieczność. A prawdziwe słuchanie jest jedną z jej najpotężniejszych form wyrazu - wyjaśnia dr Berry.

Na podstawie:

Is Your Health Care Provider Really Listening To You?