Sprawdź poziom żelaza! Te objawy niedoboru to wołanie organizmu o pomoc. Nie ignoruj ich, idź do lekarza!

Żelazo to pierwiastek, który odgrywa kluczową rolę w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu. Przede wszystkim jest składnikiem hemu, związku chemicznego będącego częścią hemoglobiny. To właśnie hemoglobina umożliwia krwi efektywny transport tlenu do wszystkich komórek ciała. Pierwiastek ten wchodzi również w skład mioglobiny, białka, które występuje głównie w mięśniach poprzecznie prążkowanych.

Żelazo jest potrzebne do działania enzymów cytochromu P450, które biorą udział w neutralizowaniu toksyn. Odpowiednie stężenie żelaza w organizmie wspiera funkcjonowanie układu nerwowego i wzmacnia mechanizmy odpornościowe.

Stężenie tego pierwiastka we krwi i komórkach nie zależy wyłącznie od tego, ile żelaza spożyjemy z pożywieniem. Ważne są również inne czynniki. Kluczowe znaczenie ma m.in. to, jak sprawnie żelazo jest wchłaniane w przewodzie pokarmowym, ile żelaza znajduje się we krwi w postaci związanej z transferyną (czyli białkiem transportującym jony żelaza), jak dobrze organizm potrafi wychwytywać żelazo z przestrzeni międzykomórkowej oraz jak skutecznie potrafi je magazynować w bezpiecznej, nietoksycznej formie. Równie ważna jest zdolność organizmu do uwalniania zmagazynowanego żelaza wtedy, gdy jest na nie zapotrzebowanie.

Niedobór żelaza w organizmie najczęściej wynika z niewłaściwej diety, która nie dostarcza wystarczającej ilości tego pierwiastka, albo z nadmiernej utraty krwi. Szczególnie narażone na braki żelaza są kobiety z obfitymi miesiączkami, a także osoby w okresach zwiększonego zapotrzebowania, takich jak dojrzewanie czy ciąża.

W tych sytuacjach organizm potrzebuje więcej żelaza, a jeśli dieta nie nadąża za tym zapotrzebowaniem, łatwo o niedobór. Problem może pojawić się również u osób przechodzących na dietę wegańską, jeśli nie wiedzą, jak skutecznie zastąpić produkty odzwierzęce roślinnymi źródłami żelaza, ryzyko niedoboru rośnie.

Poziom żelaza warto zbadać, gdy pojawiają się objawy mogące świadczyć o jego niedoborze. Do najczęstszych należą:

• przewlekłe zmęczenie,
• osłabienie,
• bladość skóry,
• bóle głowy,
• łamliwość paznokci,
• wypadanie włosów,
• zadyszka przy niewielkim wysiłku,
• zajady,
• zimne kończyny,
• przyspieszone bicie serca.

Badania są również zalecane osobom z grup ryzyka, na przykład kobietom z obfitymi miesiączkami, osobom na diecie wegetariańskiej lub wegańskiej, kobietom w ciąży. Regularna kontrola poziomu żelaza może być też wskazana u osób z chorobami przewlekłymi, które mogą wpływać na wchłanianie lub utratę żelaza, jak np. celiakia czy choroby zapalne jelit.

Zakres prawidłowego stężenia żelaza w surowicy krwi zależy od takich czynników jak wiek i płeć.

U dorosłych za normę przyjmuje się wartości mieszczące się zwykle w przedziale od około 55-60 do 180 μg/dl. U kobiet poziom żelaza jest zazwyczaj niższy niż u mężczyzn – średnio o około 20 μg/dl. Warto również pamiętać, że w czasie ciąży zapotrzebowanie organizmu na żelazo znacznie rośnie.

Interpretacja wyników badań powinna zawsze należeć do lekarza, który oceni je w szerszym kontekście — uwzględniając nie tylko płeć pacjenta, ale też jego stan zdrowia, dietę oraz ewentualne choroby wpływające na gospodarkę żelazem.

Lekarz rodzinny może skierować nas na bezpłatne badanie poziomu żelaza we krwi. Warto sprawdzić, czy organizm ma odpowiednią ilość tego pierwiastka, jeśli występują u nas takie objawy jak zmęczenie, osłabienie, bladość skóry lub inne symptomy związane z niedoborem żelaza.

A co jeśli chcemy wykonać badanie prywatnie? Okazuje się, że badanie poziomu żelaza we krwi nie należy do drogich. Zazwyczaj kosztuje od około 15 do 30 zł, w zależności od laboratorium i miejscowości. Wiele placówek oferuje też pakiety badań, w których oprócz samego żelaza sprawdzane są również inne, powiązane wskaźniki, takie jak ferrytyna.