W 2026 roku na mapie województwa śląskiego pojawi się nowe miasto. "Czekaliśmy 155 lat " 

Nowe miasto pojawi się w województwie śląskim 1 stycznia 2026 r. - wtedy rozporządzenie wejdzie w życie.

Nadanie statusu miasta jest poprzedzane konsultacjami społecznymi z mieszkańcami, a następnie opiniowane przez radę gminy. Jak niejednokrotnie podkreślało MSWiA, uzyskanie statusu miasta wiąże się m.in. ze zmianą wizerunkową i większym prestiżem miejscowości. Może także spowodować zyskanie na atrakcyjności inwestycyjnej, czy dać możliwość starania się o fundusze związane z rozwojem obszarów miejskich.

Z inicjatywą przywrócenia Janowowi praw miejskich po ponad 150 latach wystąpiły władze gminy. Leżący nad Wiercicą, na skraju Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, Janów to byłe miasto, powstałe pod koniec XVII w.

Założone przez Jana Aleksandra Koniecpolskiego, wojewodę sieradzkiego, otrzymało swą nazwę od jego imienia. Do dziś zachował się tu rynek oraz fragmenty charakterystycznej, małomiasteczkowej zabudowy. Okolica Janowa była miejscem walk w czasach powstania styczniowego. Prawa miejskie Janów stracił po blisko 200 latach w 1870 roku.

W ich ocenie za przywróceniem statusu miasta miejscowości Janów, poza uwarunkowaniami historycznymi, przemawiają przesłanki wymienione w art. 4 ust. 4 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, zgodnie z którym nadanie statusu miasta następuje w sposób uwzględniający infrastrukturę społeczną i techniczną oraz układ urbanistyczny i charakter zabudowy przyszłego miasta.

Ponadto miasta tworzy się na terenie zurbanizowanym, o przewadze ludności nierolniczej, posiadającym odpowiedni potencjał gospodarczy i odpowiednio ukształtowaną infrastrukturę społeczną i techniczną oraz charakter zabudowy, a także spełniającym funkcję lokalnego ośrodka oświaty, kultury i handlu. W mieście siedzibę swą powinny także mieć podmioty i instytucje o charakterze ponadlokalnym i lokalnym, by zapewniać zdolność do wykonywania zadań publicznych i pełnić funkcję lokalnego ośrodka administracyjnego, handlowego, usługowego, gospodarczego, kulturalnego oraz z zakresu ochrony zdrowia. Przed złożeniem wniosku należy także poznać opinię społeczną i przeprowadzić konsultacje społeczne z mieszkańcami.

- Wszystkie opisane powyżej czynniki, przesłanki i uwarunkowania są przez miejscowość Janów spełnione — czytamy w uchwale Rady Gminy Janów w sprawie wystąpienia z wnioskiem o nadanie miejscowości Janów statusu miasta.

Ankietowani w tej sprawie mieszkańcy Janowa nie byli jednomyślni. "Jest to konieczność dziejowa", ,,Janów miał prawa miejskie i chcę, aby były przywrócone”, ,,Przywrócenie prawdy historycznej w żaden sposób nie gwarantuje nam, mieszkańcom, poprawy bytu. Najpierw postawmy na rozwój gospodarczy. A potem na zmianę statusu na miasto!” - takie głosy padły w procesie konsultacji.

Janów jest turystyczną gminą, położoną w powiecie częstochowskim. Sąsiaduje:

• na północy z gminą wiejską Mstów oraz gminą miejsko-wiejską Przyrów (powiat częstochowski)
• na wschodzie z gminą wiejską Lelów (powiat częstochowski)
• na południu z gminą miejsko-wiejską Żarki oraz z gminą wiejską Niegowa (powiat myszkowski)
• na zachodzie z gminą miejsko-wiejską Olsztyn (powiat częstochowski).

Janów leży w północno – wschodniej części Jury Krakowsko – Częstochowskiej, w odległości 20 km od Częstochowy, 60 km od Katowic i 90 km od Krakowa. Położony jest przy skrzyżowaniu drogi krajowej nr 46 z drogą wojewódzką nr 793.

Gmina zajmuje obszar o powierzchni 146,8 km kw., o obwodzie granic 83,6 km. Bogactwem gminy są lasy mieszane, głównie sosnowo – bukowe, które zajmują 75,3 km² i stanowią 51,6 proc. jej powierzchni.

Siedzibą władz gminy jest Janów. Administracyjnie składa się z 22 jednostek pomocniczych – sołectw: Apolonka, Bystrzanowice, Bystrzanowice-Dwór, Czepurka, Góry Gorzkowskie, Hucisko, Janów, Lgoczanka, Lipnik, Lusławice, Okrąglik, Pabianice, Piasek, Ponik, Siedlec, Skowronów, Sokole Pole, Śmiertny Dąb, Teodorów, Zagórze, Złoty Potok, Żuraw.

Janów jest jednym z punktów wypadowych w tutejsze rejony Jury Krakowsko-Częstochowskiej, przede wszystkim w malowniczy obszar doliny Wiercicy.

Według danych z ewidencji ludności Gminę Janów na koniec 2024 r. zamieszkiwało 5 843 mieszkańców.

Zgodnie z projektem, od 1 stycznia przyszłego roku sześciu miejscowościom zostanie nadany status miasta. Oprócz Janowa będą to trzy miejscowości w województwie mazowieckim: Stanisławów (pow. miński), Małkinia Górna (pow. ostrowski) i Staroźreby (pow. płocki). Status miasta uzyskają także: Janów Podlaski (pow. bialskim, woj. lubelskie) i Branice (pow. głubczycki, woj. opolskie).

Projekt zakłada również, że od przyszłego roku nastąpią zmiany dotyczące ustalenia granic gmin. W województwie małopolskim będą to zmiany pomiędzy gminą Rytro a Piwniczną Zdrój, pomiędzy gminą Zemborzyce a Stryszem oraz pomiędzy Niepołomicami a Kłajem. W województwie mazowieckim zmiany nastąpią między gminą Zakrzew a Radomiem, zaś w województwie śląskim między Radzionkowem a Piekarami Śląskimi.

Zmienią się również granice niektórych miast w województwach: lubelskim, lubuskim, mazowieckim, opolskim i śląskim.

Z kolei w województwie warmińsko-mazurskim od przyszłego roku gmina Nowe Miasto Lubawskie zmieni nazwę na gminę Bratian.

Włodowice w powiecie zawierciańskim to najmniejsze miasto w Śląskiem. Od 1 stycznia 2023 roku po 152 latach odzyskały tę godność, która została im zabrana dekretem cara Rosji w 1870 roku za bohaterską i patriotyczną walkę w powstaniu styczniowym.

W skład Włodowic wchodzi dziesięć miejscowości: Góra Włodowska, Hucisko, Kopaniny, Morsko, Parkoszowice, Rudniki, Rzędkowice, Skałka, Włodowice i Zdów. Miejscowość, której początki sięgają XIII wieku, jest położona na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej, w Zespole Jurajskich Parków Krajobrazowych.

Powierzchnia gminy, która od 1 stycznia 2023 roku stała się gminą miejsko-wiejską, przekracza 7,6 tys. hektarów, z czego blisko 3 tys. ha stanowią lasy. W gminie mieszka ponad 5 tys. osób.

W poniedziałek, 1 stycznia 2024 roku, na mapie województwa śląskiego pojawiło się natomiast kolejne nowe miasto. Leżący w powiecie częstochowskim Przyrów odzyskał status, który utracił ponad 150 lat temu za udział w powstaniu styczniowym. Przyrów także stał się gminą miejsko-wiejską. Przyrów zajmuje ponad 1200 ha. Gmina liczy sobie ponad 3 tysiące mieszkańców.