Wirtualna rzeczywistość może osłabić ból tak silnie, jak leki. Zaskakujące badanie

Nowe badanie prowadzone przez Uniwersytet w Exeter sprawdzało wpływ immersyjnych, 360-stopniowych filmów przedstawiających przyrodę w VR w porównaniu z obrazami wideo 2D na odczuwanie bólu. Okazało się, że VR było niemal dwukrotnie skuteczniejsze.

Przewlekły ból zwykle trwa dłużej niż trzy miesiące i jest szczególnie trudny do leczenia. Naukowcy zasymulowali ten rodzaj bólu u zdrowych uczestników i odkryli, że VR z naturą miało efekt podobny do działania środków przeciwbólowych - efekt ten utrzymywał się przez co najmniej pięć minut po zakończeniu doświadczenia VR.

- Obserwujemy coraz więcej dowodów na to, że kontakt z przyrodą może pomóc zmniejszyć krótkotrwały, codzienny ból, ale do tej pory mniej badań dotyczyło tego, jak może to działać w przypadku osób cierpiących na przewlekły ból. Dodatkowo, nie każdy ma możliwość spacerowania na świeżym powietrzu - zwłaszcza osoby z długotrwałymi problemami zdrowotnymi, takimi jak ból przewlekły. Nasze badanie jako pierwsze analizowało wpływ długotrwałego kontaktu z wirtualną przyrodą na objawy towarzyszące nadwrażliwości bólowej. Wyniki sugerują, że immersyjne doświadczenia przyrodnicze mogą zmniejszać rozwój tej nadwrażliwości poprzez zwiększone poczucie obecności i aktywację naturalnych mechanizmów tłumienia bólu w mózgu - mówi dr Sam Hughes z Uniwersytetu w Exeter.

W badaniu wzięło udział 29 zdrowych uczestników, którym prezentowano dwa rodzaje scen natury po uprzednim wywołaniu bólu za pomocą impulsów elektrycznych na przedramieniu.

W pierwszym eksperymencie mierzono zmiany w odczuwaniu bólu w ciągu 50 minut po aplikacji impulsów i zaobserwowano, że u uczestników rozwinęła nadwrażliwość na bodźce przypominające ukłucia - podobna do tej, jaka występuje u osób z bólem neuropatycznym, wynikającym ze zmian w przetwarzaniu sygnałów bólowych w mózgu i rdzeniu kręgowym.

Podczas drugiego eksperymentu uczestnicy przez 45-minutow przebywali w VR z widokiem wodospadów w Oregonie, co pozwoliło sprawdzić, jak wpłynie to na rozwój nadwrażliwości bólowej. Scena została specjalnie dobrana, by zmaksymalizować efekt terapeutyczny. W ramach tego eksperymentu uczestnicy oglądali również tę samą scenę, ale w wersji 2D na ekranie.

Po każdej sesji wypełniali ankiety dotyczące odczuwanego bólu, poczucia obecności oraz tego, na ile doświadczenie kontaktu z przyrodą było dla nich regenerujące.

Uczestników poddano również badaniom rezonansem magnetycznym (MRI). Nałożono na ich skórę żel chłodzący, by wywołać długotrwały ból, a następnie skanowano mózgi uczestników, by zbadać, jak reagują na bodźce bólowe.

Jak odkryto, immersyjne doświadczenie VR znacząco zmniejszało rozwój i rozprzestrzenianie się nadwrażliwości bólowej na ukłucia, a efekt ten utrzymywał się nawet po 45 minutach od zakończenia sesji VR.

Im silniejsze było poczucie obecności u danej osoby w VR, tym silniejszy był efekt przeciwbólowy.

Skanowanie fMRI wykazało również, że osoby z większą łącznością w obszarach mózgu odpowiedzialnych za modulację odpowiedzi bólowych odczuwały mniejszy ból. Wyniki sugerują, że sceny natury prezentowane w VR mogą wpływać na sposób przesyłania sygnałów bólowych w mózgu i rdzeniu kręgowym podczas przewlekłego bólu.

- Uważamy, że VR ma szczególnie silny wpływ na zmniejszanie odczuwanego bólu, ponieważ jest tak immersyjne. Naprawdę wywołuje poczucie bycia w przyrodzie - a efekt przeciwbólowy był najsilniejszy u tych osób, które najbardziej odczuwały obecność. Mamy nadzieję, że nasze badanie przyczyni się do dalszych testów dotyczących tego, jak kontakt z przyrodą wpływa na naszą odpowiedź na ból. Być może pewnego dnia zobaczymy sceny natury wykorzystywane jako element leczenia bólu, np. w domach opieki czy szpitalach - mówi dr Sonia Medina z Uniwersytetu Medycznego w Exeter.

Na podstawie:

Pain relief without pills? VR nature scenes trigger the brain's healing switch