Wstydliwy problem, o którym trzeba mówić. Skąd bierze się nietrzymanie stolca?

Nietrzymanie stolca to mimowolne oddawanie stolca - zarówno stałego, jak i płynnego. Może dojść do niego wtedy, gdy osoba odczuwa nagłą potrzebę wypróżnienia i nie zdąży dotrzeć do toalety, ale także w sytuacjach, gdy stolec wycieka mimo braku uczucia parcia.

To zaburzenie bywa wynikiem wielu czynników - najczęściej biegunki, przewlekłych zaparć lub uszkodzenia mięśni i nerwów odpowiedzialnych za kontrolę wypróżnień. Nietrzymanie stolca może znacząco wpływać na codzienne funkcjonowanie - utrudnia pracę, kontakty społeczne i często prowadzi do wstydu czy stresu emocjonalnego.

Wielu pacjentów unika rozmowy o tym problemie z lekarzem, jednak odpowiednia diagnoza i leczenie mogą przynieść dużą poprawę jakości życia. W literaturze medycznej schorzenie to bywa także określane jako nietrzymanie jelit lub przypadkowe wyciekanie stolca.

Czytaj też: Nagła potrzeba zrobienia kupy podczas zakupów? Ekspert wyjaśnia, co stoi za fenomenem Mariko Aoki

Nietrzymanie stolca to problem, który może dotyczyć osób w każdym wieku - choć najczęściej występuje u seniorów. Objawia się mimowolnym oddawaniem stolca lub jego wyciekiem, niezależnie od woli osoby. Może to prowadzić do wstydu, stresu i ograniczenia aktywności społecznej. Warto jednak wiedzieć, że za tym wstydliwym objawem zwykle stoją konkretne, często możliwe do leczenia przyczyny. W dalszej części tekstu poznasz powody nietrzymania stolca.

Sprawdź też: Dlaczego tak często robię kupę? Oto 10 możliwych powodów częstych wizyt w toalecie. Czy to jest zdrowe?

Zarówno biegunka, jak i przewlekłe zaparcia mogą prowadzić do utraty kontroli nad wypróżnianiem.

• W przypadku biegunki stolec jest bardzo luźny i szybko wypełnia odbytnicę, co utrudnia jego zatrzymanie.
• Zaparcia z kolei mogą powodować, że twardy stolec blokuje odbyt, a bardziej miękki kał zaczyna wyciekać bokiem.

To jeden z najczęstszych i najbardziej bagatelizowanych powodów nietrzymania stolca.

Mięśnie odbytu i dna miednicy odpowiadają za kontrolę wypróżnień. Kiedy są uszkodzone lub osłabione, zatrzymanie stolca staje się trudniejsze.

Do takich uszkodzeń może dojść:

• podczas porodu drogami natury, zwłaszcza przy użyciu kleszczy lub nacięciu krocza (epizjotomii),
• w wyniku operacji w obrębie odbytu lub miednicy,
• po radioterapii,
• z powodu osłabienia mięśni z wiekiem.

To dlatego nietrzymanie stolca częściej dotyczy kobiet po porodach oraz osób starszych.

Zainteresuje cię: Co zrobić, aby wywołać kał? Tych 10 sposobów ułatwi ci wypróżnianie. Jak szybko zrobić kupę?

Czasem problem nie leży w mięśniach, ale w nerwach, które nimi sterują.
Do uszkodzenia nerwów może dojść w wyniku:

• udaru mózgu, choroby Parkinsona, Alzheimera czy stwardnienia rozsianego,
• urazów lub guzów rdzenia kręgowego,
• cukrzycy, która z czasem może prowadzić do neuropatii,
• operacji w obrębie odbytnicy lub miednicy, które uszkodziły nerwy odpowiedzialne za czucie i kontrolę zwieracza.

W efekcie osoba może nie odczuwać parcia lub nie mieć pełnej kontroli nad wypróżnieniem.

Nieprawidłowości w budowie odbytu lub odbytnicy również mogą prowadzić do wycieku stolca.
Najczęstsze z nich to:

• wypadanie odbytnicy, czyli wysuwanie się jej fragmentu przez odbyt,
• hemoroidy, które uniemożliwiają pełne zamknięcie odbytu,
• blizny i zapalenia odbytnicy po urazach lub chorobach zapalnych,
• uchyłek odbytniczo-pochwowy (rectocele) - przemieszczenie odbytnicy w stronę pochwy u kobiet.

Każde z tych zaburzeń może upośledzać funkcję zatrzymywania stolca.

Sprawdź też: Nie możesz zrobić kupy? Zaparcia mogą mieć wiele powodów. Poznaj 6 nieoczywistych przyczyn zatwardzenia

Nie tylko urazy czy problemy z mięśniami mogą prowadzić do nietrzymania stolca - istotną rolę odgrywają również choroby przewlekłe i codzienne nawyki, które wpływają na funkcjonowanie układu pokarmowego.

Ryzyko nietrzymania stolca zwiększają:

• choroby przewlekłe jelit, takie jak choroba Leśniowskiego-Crohna, celiakia czy zespół jelita drażliwego,
• otyłość i brak ruchu,
• palenie tytoniu i nadmierne spożycie alkoholu lub kofeiny,
• niepełnosprawność ruchowa lub umysłowa, które utrudniają szybkie reagowanie na potrzebę wypróżnienia.

Źródła:

• Fecal incontinence Mayo Clinic
• Fecal (Bowel) Incontinence Cleveland Clinic