Wyhoduj nowego storczyka. Rozmnażanie storczyków jest łatwiejsze niż ci się wydaje

Rozmawiamy o podstawowych metodach: z nasion, z użyciem merystemów, przez podział (rozsadzanie) oraz przez keiki, czyli naturalne odrosty liściowe i pędowe. Każda metoda ma swoje zalety i ograniczenia — w domu najczęściej stosuje się podział i keiki, ponieważ są najmniej pracochłonne i dają pewne wyniki w krótszym czasie.

Wysiew nasion storczyków to proces długotrwały i wymagający. Nasiona orchidei nie zawierają zapasu odżywczego, dlatego muszą kiełkować na specjalnym medium; w praktyce oznacza to użycie sterylnych pożywek i często pracy w kontrolowanych warunkach. W naturalnym środowisku zapylenie przeprowadzają owady lub ptaki, w warunkach domowych trzeba je udrożnić ręcznie, przenosząc pyłek między słupkami kwiatów. Nawet przy idealnych warunkach sadzonki pojawiają się bardzo powoli, a na pierwsze kwitnienie trzeba czasem czekać kilka lat, dlatego ta metoda jest rzadko wybierana przez hobbystów. Sprawdź także, jak przycinać storczyki.

Dla amatorskiej uprawy najpraktyczniejszymi sposobami są te wegetatywne: podział roślin i wykorzystanie keiki. Przy podziale i przycinaniu warto korzystać z czystych, zdezynfekowanych narzędzi, by nie przenosić infekcji. Miejsce cięcia należy zabezpieczyć i pozostawić do zasklepienia, na przykład posypując je węglem drzewnym po osuszeniu.

Keiki to młode roślinki wyrastające na pędzie lub pseudobulwie. Kiedy keiki ma rozwinięte korzenie i kilka liści, można je odciąć i przesadzić do oddzielnej doniczki. Często można też pobudzić storczyk do wytworzenia keiki, ale trzeba robić to z umiarem, aby nie osłabić rośliny matecznej.

Pojawienie się keiki zależy od kondycji rośliny — zdrowa, dobrze prowadzona orchidea może wytwarzać odrosty regularnie. Ważna jest technika przycinania pędu po przekwitnięciu: zostawienie fragmentu pędu przy tzw. kolanku zwiększa szansę na rozwój nowego pędu lub keiki. Istnieją preparaty do wspomagania tworzenia keiki, a także domowe mieszanki ukorzeniacza z wazeliną, lecz wielu specjalistów odradza ich rutynowe stosowanie z uwagi na ryzyko zaszkodzenia roślinie.

W warunkach naturalnych keiki pojawiają się, gdy roślina odczuwa stres — nieznaczne ochłodzenie czy krótkotrwałe przesuszenie mogą przyspieszyć proces, jednak takie zabiegi trzeba stosować ostrożnie. Po pojawieniu się odrostów trzeba poczekać kilka miesięcy, aż będą miały korzenie o długości kilku centymetrów i 2–3 liście, zanim odetniemy je i przesadzimy. Jeśli keiki zakwitnie, lepiej poczekać z odcięciem do momentu przekwitnięcia, natomiast na pełne kwitnienie młodej rośliny często trzeba czekać rok lub dłużej.

Kiedy keiki jest zdrowe i ma rozwinięte korzenie, odcinamy je ostrym narzędziem, uważając, aby nie uszkodzić podstawy. Jeżeli podczas oddzielania doszło do uszkodzeń, unikamy moczenia rany, natomiast w przypadku czystego cięcia można chwilowo przemyć korzenie.

Następnie wybieramy przezroczystą doniczkę i lekkie podłoże wymieszane z keramzytem. Trzymając keiki w odpowiedniej pozycji, dosypujemy substrat naprzemiennie z keramzytem, delikatnie stukając doniczką, by podłoże osiadło. Pierwsze podlewanie wykonujemy dopiero po 2–3 dniach, aby świeże rany się zasklepiły i nie dopuścić do infekcji.

Niektóre rodzaje storczyków, takie jak Dendrobium, Cymbidium, Miltoniopsis czy Bulbophyllum, można rozmnażać przez podział. Najlepszy moment to czas przesadzania. Przy dzieleniu należy zadbać, by każda odcięta część miała co najmniej trzy pseudobulwy i nowy przyrost, co zapewni roślinie zdolność do dalszego wzrostu. Przed zabiegiem przygotowujemy nowe doniczki, podłoże dostosowane do storczyków i sterylne narzędzie do cięcia.

Etapy podziału obejmują wyjęcie rośliny z doniczki, oczyszczenie korzeni ze starego podłoża, usunięcie zgniłych lub martwych części, rozdzielenie rośliny z zachowaniem integralności pseudobulw, ułożenie fragmentów w nowych doniczkach z keramzytem u spodu oraz obsypanie korzeni świeżym podłożem. Po podziale podlewanie odracza się o kilka dni, aby rany się zasklepiły.

Sam zabieg rozmnażania to tylko początek — sadzonki wymagają odpowiedniej opieki, by się przyjęły i doczekały kwitnienia. Podłoże do storczyków powinno być specjalistyczne, a doniczka mała, płytka i wyposażona w odpływ, ponieważ storczyki nie znoszą stojącej wody. Drenaż na dnie doniczki to konieczność.

Oświetlenie zależy od gatunku: większość storczyków dobrze rośnie na stanowiskach wschodnich lub zachodnich, natomiast bezpośrednie, intensywne słońce południowe łatwo powoduje poparzenia liści. W mieszkaniach trzeba też dbać o wyższą wilgotność powietrza i delikatny ruch powietrza; wilgotność można zwiększyć, ustawiając doniczkę nad tacą z wodą i kamykami, a przepływ powietrza można zapewnić małym wentylatorem, unikając przeciągów.

Podlewanie wymaga wyczucia: podłoże powinno przeschnąć między podlewaniami, a nadmiar wody nie może zalegać w doniczce. Dobrym sposobem jest krótkie zanurzenie doniczki w wodzie na kilka minut, a używana woda powinna być odstana i mieć temperaturę pokojową. Po okresie kwitnienia wiele odmian przechodzi w stan spoczynku i wtedy podlewanie ograniczamy. Dowiedz się także, jak pielęgnować  storczyk po przekwitnieciu tutaj.

Przed przesadzeniem warto zwilżyć podłoże, aby korzenie nie uległy złamaniu. Po wyjęciu rośliny delikatnie usuwamy stare podłoże z korzeni, odcinamy chore i zgniłe fragmenty, a następnie umieszczamy storczyka w nowej doniczce, lekko go ustawiając i obsypując świeżym substratem. W storczykach sympodialnych ważne jest, aby nowy przyrost znajdował się centralnie, a kłącza i pąki nie zostały zasypane. Delikatne przeprowadzenie tych czynności zwiększa szansę na szybkie przyjęcie się rośliny i dalszy rozwój.

Rozmnażanie storczyków to zadanie wymagające ostrożności i nieco teorii, ale przy odpowiednim przygotowaniu i cierpliwości można uzyskać piękne, nowe rośliny. Przystępując do szczepienia lub podziału, warto zapoznać się z zasadami i przygotować wszystkie niezbędne narzędzia, by zminimalizować ryzyko uszkodzeń.