Nie trzeba zmniejszać wagi, by uchronić się przed cukrzycą

Na całym świecie miliony ludzi żyją ze stanem przedcukrzycowym. Szacuje się, że dotyczy on jednej na dziesięć dorosłych osób, choć rzeczywista liczba przypadków jest prawdopodobnie znacznie wyższa ze względu na brak rozpoznania. Stan przedcukrzycowy ma miejsce wtedy, gdy poziom cukru we krwi jest podwyższony, ale nie spełnia jeszcze kryteriów cukrzycy. Często pozostaje on niezauważony przez długi czas, ponieważ osoby nim dotknięte nie odczuwają początkowo żadnych objawów. Komórki organizmu stają się bardziej odporne na działanie insuliny - hormonu produkowanego przez trzustkę. W efekcie mniej cukru przedostaje się z krwi do komórek, a poziom glukozy we krwi wzrasta. Ryzyko jest znaczne: nieleczony stan przedcukrzycowy może prowadzić do rozwoju cukrzycy typu 2 - choroby, która dotyka ponad 460 milionów ludzi na świecie. Może ona prowadzić do poważnych powikłań, takich jak choroby sercowo-naczyniowe czy nowotwory.

Dotychczas zalecane strategie - również w obowiązujących wytycznych - dotyczące zapobiegania cukrzycy typu 2 u osób ze stanem przedcukrzycowym skupiały się głównie na redukcji masy ciała poprzez zdrową dietę i zwiększoną aktywność fizyczną. Nowa analiza sugeruje jednak, że strategia ta, ograniczająca się wyłącznie do masy ciała, może zostać rozszerzona.

W Szpitalu Uniwersyteckim w Tybindze wykazano, że spośród ponad 1100 pacjentów, część ani nie schudła ani nie przytyła w ciągu rokubez względu na styl życia. Mimo to aż 22 procent z nich znormalizowało poziom cukru we krwi. Rozwój cukrzycy typu 2 był monitorowany przez kolejne 9 lat. Bez utraty wagi, grupa ta miała aż o 71 procent niższe ryzyko zachorowania na cukrzycę. Wartość ta była niemal identyczna jak u osób, które zmniejszyły to ryzyko dzięki utracie wagi (73 procent).

Szczegółowo badano rozmieszczenie tłuszczu w organizmie. Oceniano stosunek tłuszczu trzewnego (wewnętrznego tłuszczu brzusznego otaczającego narządy) do tłuszczu podskórnego (zlokalizowanego bezpośrednio pod skórą). Tłuszcz trzewny uwalnia cząsteczki sygnałowe, które sprzyjają stanom zapalnym i zaburzają równowagę hormonalną, prowadząc do insulinooporności, a tym samym są bezpośrednio związane z cukrzycą typu 2. Uczestnicy, którym udało się przywrócić prawidłowy poziom cukru we krwi bez utraty wagi, mieli mniejszy procent tłuszczu brzusznego w wyniku zmian stylu życia niż osoby, u których poziom cukru pozostał w zakresie stanu przecukrzycowego.

- Przywrócenie prawidłowego poziomu glukozy na czczo jest najważniejszym celem w zapobieganiu cukrzycy typu 2: ważniejszym niż ilość kilogramów na wadze - mówi prof. z Uniwersytetu w Tybindze. - Aktywność fizyczna i zrównoważona dieta pozytywnie wpływają na poziom cukru we krwi, niezależnie od tego, czy towarzyszy im utrata wagi. Utrata masy ciała wciąż jest pomocna, ale nasze dane sugerują, że nie jest niezbędna do ochrony przed cukrzycą - dodaje. - W przyszłości wytyczne dotyczące profilaktyki i leczenia cukrzycy typu 2 powinny uwzględniać nie tylko masę ciała, ale przede wszystkim kontrolę glikemii i wzorce rozmieszczenia tłuszczu - podkreśla prof. dr Reiner Jumpertz-von Schwartzenberg, współautor badania.

Wyniki badania podkreślają znaczenie uwzględnienia docelowych wartości glikemii - czyli prawidłowych poziomów cukru we krwi - w praktycznych wytycznych, obok celów dotyczących redukcji masy ciała. Remisja stanu przedcukrzycowego jest najskuteczniejszym sposobem zapobiegania cukrzycy typu 2 w przyszłości, a analiza wskazuje, że efekt ten jest częściowo niezależny od utraty wagi. Niemniej jednak odpowiednia aktywność fizyczna i zrównoważona dieta pozostają kluczowymi czynnikami pomagającymi przywrócić prawidłowe wartości glukozy we krwi.

Na podstawie:

You don't have to lose weight to lower your diabetes risk, scientists say